Ibrilatazar ve Kemoterapi Kombinasyonu Yassı Hücreli Akciğer Kanserinde Dikkat Çekti

7 Şubat 2025'te Lung Cancer dergisinde yayımlanan bir araştırma, ileri evre skuamöz (yassı hücreli) küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK) hastalarında ibrilatazar ve kemoterapi kombinasyonunun "umut vadeden etkililik ve güvenilirlik" gösterdiğini ortaya koymuştur.

Ibrilatazar Nedir? Etki Mekanizması Nasıldır?

Ibrilatazar, kanser hücrelerini yok etmek için otofajiyi tetikleyen ve hücresel stres mekanizmalarını harekete geçiren çift mekanizmalı bir ilaçtır:

• İlk olarak, PPARα/γ adlı hücresel yolakları aktive ederek TRIB3 adlı proteinin üretimini artırır. Bu durum, hücrelerin büyümesini destekleyen Akt/mTORC1 sinyal yolunu baskılar ve otofajiyi uyararak kanser hücrelerinin kendi kendini sindirmesine yol açar.
• İkinci olarak, hücre içinde endoplazmik retikulum stresini artırarak "katlanmamış protein tepkisini" başlatır. Bu süreç, hücrelerin onarım mekanizmalarını bozarak kanser hücrelerinin ölmesini sağlar.

Ibrilatazar, İspanya merkezli biyoteknoloji şirketi Ability Pharmaceuticals tarafından geliştirilmektedir.

• İlgili konu: Dünyada Akciğer Kanseri Görülme Sıklığı ve Alt Tiplere Göre Dağılımı

ENDOLUNG Çalışması ile Sahnede Yeni Oyuncu

Faz 1/2 ENDOLUNG klinik denemesi kapsamında, radikal radyoterapi adayı olmayan III-IV evre yassı hücreli KHDAK hastalarında ibrilatazar ile paclitaksel ve karboplatin kombinasyonu değerlendirilmiştir.

Hastalar, hastalık ilerlemesi, kabul edilemez toksisite, onamın geri çekilmesi veya araştırmacının tedaviyi sonlandırma kararı alana kadar günde üç kez 1300 mg başlangıç dozunda ibrilatazar almışlardır. Doz, toksisite sınırlayıcı etkiler yaşanması durumunda 1000 mg, 650 mg veya 500 mg'a düşürülebilmiştir. Hastalar, 8 siklus boyunca her 21 günde bir karboplatin (AUC, 5) ve paklitaksel (175 mg/m2) almışlardır.

Klinik Sonuçlar

Tedaviye yanıtı değerlendirmek için uygun olan (Efficacy-Evaluable: EE) 25 hastada hedef yanıt oranı %52, tüm hasta grubu olan ise 40 hastada %32.5 olarak belirlenmiştir. Hastalık kontrol oranı sırasıyla %84 ve %52.5'tir.

Her iki grupta da yanıt süresinin ortancası 5.1 ay, ilerlemesiz sağkalım süresinin ortancası 6.2 ay ve genel sağkalım süresinin medyanı EE grubunda 22.5 ay, tüm hasta grubunda 18.4 ay olarak gözlemlenmiştir.

Yan Etkiler

Tüm hasta grubunda hastaların %97.5'inde advers olaylar (AE) görülmüş ve %55'inde grade 3 veya daha yüksek AE'ler rapor edilmiştir. Hastaların %25'i AE'ler nedeniyle tedaviyi bırakmıştır. %10'luk bir hasta grubunda yaşam kaybına neden olan AE'ler görülmüş, ancak bu ölümlerin hiçbiri ibrilatazara bağlanmamıştır.

En yaygın advers olaylar halsizlik (%62.5), ishal (%42.5), bulantı (%37.5), anemi (%32.5), alopesi (%30.0), nörotoksisite (%27.5), nötropeni (%27.5), öksürük (%25.0), tat kaybı (%25.0), iştah azalması (%25.0) ve kusma (%25.0) şeklinde sıralanmaktadır.

Sonuç ve Gelecek Adımlar

Ibrilatazarın paklitaksel ve karboplatin ile kombinasyonu, yassı hücreli küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK) tedavisinde umut vadeden bir etkinlik ve güvenlik profili sergilemektedir. Bu kombinasyonun daha geniş hasta gruplarında değerlendirilmesi ve etkinliğinin doğrulanması için daha büyük ölçekli klinik çalışmalara ihtiyaç vardır. Çalışmanın önemi, ileri evre KHDAK hastaları için yeni ve daha etkili tedavi seçeneklerine duyulan ihtiyacın bir yansımasıdır. Gelecekteki araştırmalar, bu umut verici bulguları daha da genişleterek klinik uygulamalara yön verebilir.