İlk Kanserden Sonra İkinci Kanser Riski – Fazla Kilo ve Obezitenin Etkisi

Kanser tedavisinin ardından sağ kalım süreci, hastaların yaşam kalitesini artırmak ve nüks (tekrarlama) ya da ikinci primer kanserlerin önlenmesi açısından büyük önem taşır. Ancak, vücut ağırlığı bu süreçte önemli bir risk faktörü olabilir. 17 Eylül 2024'te JAMA Network Open’da yayımlanan ve Bodelon ve ekibi tarafından gerçekleştirilen bir çalışmada, fazla kilolu veya obez kanser hastalarının, özellikle obeziteyle ilişkili ikinci primer kanserler açısından daha yüksek risk taşıdıkları gösterilmiştir. Bu bulgular, kanser tedavisi sonrasında vücut ağırlığının izlenmesi ve yönetilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Çalışmanın Detayları

Çalışma, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki 21 eyaleti kapsayan Cancer Prevention Study II Nutrition kohortundan elde edilen verileri incelemiştir. Araştırma, 1992 ile 2015 yılları arasında ilk kez yayılmamış (nonmetastatik) bir kanser türü tanısı almış kanser hastalarını kapsamaktadır. Bu hastaların, ilk kanser tanısı aldıkları zamandaki vücut kitle indeksi (VKİ) kaydedilmiştir. Kanser tanıları, her iki yılda bir yapılan anketler ve hastaların tıbbi kayıtları ile eyalet kanser kayıtları karşılaştırılarak doğrulanmıştır.

Temel Bulgular

Çalışmada toplamda 26,894 hasta yer almış ve bu hastalar, nonmetastatik primer kanser tanısı almıştır. İlk kanser tanısındaki ortalama yaş, 72.2 ± 6.5 yıl olarak hesaplanmıştır. Tanı anında, katılımcıların 11,497'si (%42.8) fazla kilolu, 4,684'ü ise (%17.2) obez olarak tanımlanmıştır.

VKİ (Vücut Kitle İndeksi), kilonun (kg cinsinden) boyun (metre cinsinden) karesine bölünmesiyle hesaplanır: VKİ = kilo (kg) / [boy (m)]². Bu değer, kişinin zayıf, normal kilolu, fazla kilolu veya obez olup olmadığını değerlendirmek için kullanılır.

Çalışmada, fazla kilolu bireyler, VKİ 25 ile 29.9 kg/m² arasında olanlar olarak tanımlanmıştır. Obez bireyler ise VKİ’si 30 kg/m² ve üzeri olanlar olarak sınıflandırılmıştır.

Ortanca takip süresi 7.9 yıl (çeyrekler arası aralık = 3.4–13.6 yıl) olarak kaydedilmiştir. Bu süre zarfında 3,749 hastaya (%13.9) ikinci bir primer kanser tanısı konulmuş ve bu hastaların 1,243’ünde (%33.2) obezite ile ilişkili ikinci primer kanserler tespit edilmiştir.

VKİ ve İkinci Primer Kanser Riski

Normal VKİ (18.5-24.9 kg/m²) olan hastalarla kıyaslandığında, aşırı kilolu (25-29.9 kg/m²) olanlarda ikinci bir primer kanser gelişme riski %15 artmıştır (düzeltilmiş tehlike oranı [HR] = 1.15, %95 güven aralığı [CI] = 1.07–1.25).

Obez (≥ 30 kg/m²) olanlarda ise bu risk daha da belirginleşmiştir: %34 artış (HR = 1.34, %95 CI = 1.21–1.48).

Özellikle obeziteyle ilişkili ikinci kanserler açısından, aşırı kilolu bireylerde risk %40 artarken (HR = 1.40, %95 CI = 1.22–1.61), obez bireylerde bu risk %78’e çıkmıştır (HR = 1.78, %95 CI = 1.51–2.11).

Çalışmanın Sonuçları ve Öneriler

Araştırmacılar, çalışmanın sonuçlarını şu şekilde özetlemiştir: "Bu kohort çalışmasında, ilk kanser tanısı sırasında aşırı kilolu veya obez olan yaşlı kanserden sağ kalanlarının, ikinci bir kanser, özellikle obeziteyle ilişkili bir kanser geliştirme riskinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Kanserden sağ kalanları arasında aşırı kilo ve obezitenin yaygın olması göz önüne alındığında, kilo yönetimini teşvik eden sağ kalım bakım kılavuzlarının uygulanması ve hekimler ile kanser sağ kalanları arasında ikinci kanserler konusunda farkındalık artırılması önemlidir."

Sonuç ve İleriye Dönük Adımlar

Bu çalışma, kanser tedavisi sonrası aşırı vücut ağırlığının, ikinci primer kanser gelişimi üzerindeki etkisini açıkça ortaya koymaktadır. Kanser sağ kalanları arasındaki kilo yönetimi, sadece yaşam kalitesini artırmakla kalmayıp, aynı zamanda ikinci bir kanser riskini azaltma potansiyeline sahiptir. Sağ kalım bakımında kilo yönetimi stratejilerinin dahil edilmesi, bu hastaların uzun vadeli sağlık sonuçlarını iyileştirme açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, hem hastalar hem de sağlık profesyonelleri bu konuda bilinçlendirilmeli ve uygun tedavi planları oluşturulmalıdır.