Kanser hastasının tedavi süresince uzun süre aç kalması bağışıklık sistemini yeniler mi?

İlk sonuçları geçtiğimiz hafta yayınlanan yeni bir çalışma, 2-4 gün gibi uzun açlık sürelerinin sadece kemoterapinin yan etkilerinden korumakla kalmayıp, ayrıca uyku halindeki kök hücrelerin bağışıklık hücrelerine dönüşümünü ve eski/hasarlı olanların temizlenmesini de tetiklediğini göstermiştir.

Kök Hücre Dergisi’nde yayınlanan ve Güney Kaliforniya Üniversitesi’nden araştırmacıların gerçekleştirdiği bu çalışma, bir organın veya kök hücre sisteminin doğal bir müdahale ile yeniden yapılanmasının sağlanabileceğini gösteren ilk çalışmadır.

Bağışıklık sistemi bozuklukları, yaşlanmanın ve bir dizi hastalığın merkezindedir. Araştırmacılar bu bulguların, bağışıklık sistemi hasarlı insanlara (örneğin kanser tedavisi için kemoterapi alan) faydalı olabileceğini düşünmektedir. Ayrıca bağışıklık sistemi zayıflamış, hastalıklara daha kolay yakalanabilen yaşlı insanlara da fayda sağlayabildiği görülmüştür.

Yapılan araştırmalar, uzayan açlık sürelerinin beyaz kan hücrelerinde belirgin azalmaya sebep olduğunu göstermiştir. Araştırmanın farelerle yapılan ilk aşamasında, hematopoetik kök hücrelerin (kan ve bağışıklık sistemi hücrelerini oluşturan bir kök hücre grubu) sinyal yolaklarında bir değişikliği tetikleyerek aktivasyona sebep olduğu bulunmuştur. Tekrar beslenildiğinde kan hücreleri miktarı eski seviyesine ulaşmıştır. Bunun üzerine araştırmacılar, bu duruma neyin sebep olduğunu düşünmeye başlamıştır.

Aç kalmaya başladığınız zaman, vücut sırasıyla depolanmış olan glikozu, yağı ve ketonları kullanır; ayrıca tekrarlanan açlık döngüleri mevcut hasarlı bağışıklık hücrelerini tüketir. Farelerde, 2-4 gün kadar süren açlık süreleri 6 aya kadar uzatılmış ve bunun sonucunda, bağışıklık hücrelerinin yenileri ile değiştiği bulunmuştur.

Araştırmacılar, 2-4 gün süren açlığın, basit organizmalarda bulunan ve ömrün uzaması ilgili olduğu düşünülen PKA isimli bir enzimi azalttığını bulmuştur. PKA adlı enzimin araştırıldığı diğer çalışmalar, bu enzimin, kök hücrelerin diğer hücre tiplerine dönüşmesinin kontrolü üzerinde etkili olduğunu göstermiştir.

Uzun süreli açlık aynı zamanda, yaşlanma ve kanser süreçleri ile ilişkilendirilmiş bir büyüme faktörü olan IGF-1 düzeylerinde azalmaya sebep olur.

PKA üretiminin durması için gen değişikliği, kök hücrelerinin yeniden yapılanması için anahtar basamaktır. Bu basamağın gerçekleşmesi kök hücrelere, tüm sistemi yeniden kurma ve çoğalmaya başlamak için hazır olduğu talimatını verir.

3 Günlük Açlık Kanser Hastalarını Kemoterapinin Yan Etkilerinden Koruyabilir mi?

Küçük bir grup kanser hastası ile yapılan bir çalışmada, kemoterapi uygulamasından önceki 3 gün kontrollü bir şekilde aç bırakılan hastalarda, tedaviye bağlı yan etkilerin daha az olduğu görülmüştür.

Kemoterapi yaşamları kurtarırken, bağışıklık sistemine belirgin hasar verir. Araştırmacılar, bu yan etkilerin bir kısmının açlık ile azaltılabileceğini umut etmektedir. Bununla birlikte hastaların uzun süreli aç bırakılması, mutlaka tıbbi gözetim altında gerçekleştirilmesi gereken bir uygulamadır. Bu yaklaşımın etkinliğini ve ayrıca yan etkilerini ölçmek için daha çok sayıda klinik araştırmaya ihtiyaç duyulması nedeniyle çalışmalar bu yönde sürdürülmektedir.

Ayrıca, aç kalma süresi boyunca bağışıklık sisteminde [hücresel sayıyı (kan hücreleri dahil), organların ve dokuların boyutlarının hızla azaltılarak enerji tüketiminin minimize edilmesi ile] gerçekleşen yeniden yapılanmanın, hasta tekrar beslenmeye başladığında organlarda ve vücut sistemi içinde yarattığı etkiyi ölçmek için yeni bir araştırmaya imza atacaklarını ifade etmişlerdir.