Bağışıklık sisteminin en özel hücrelerine invariant doğal öldürücü T hücreleri (iNKT) adı verilir. Vücutta çok az bulunmalarına karşın, diğer bağışıklık sistemi hücrelerinden daha güçlüdür. Eylül 2019'da Cell Stem Cell dergisinde yayımlanan çalışmada, invariant doğal öldürücü T hücrelerin, kanser hücrelerine daha etkili saldırmasını sağlayan bir yöntem keşfedildi. Bu hücreler, farklı kanserlere sahip fare modellerine uygulandığında tümör büyümesinin baskılandığı görüldü.

Invariant doğal öldürücü T hücreleri (iNKT) birden fazla kanser hücresini aynı anda hedef alması sebebiyle kanser tedavilerinde umut vaat etmektedir. Ancak insanlarda çok az miktarda invariant doğal öldürücü T hücresi bulunmaktadır. Bu tip hücreler, tüm kan hücrelerinin % 0.1'den azını oluşturmaktadır. Daha önceki bazı klinik çalışmalarda, iNKT hücre seviyesi yüksek olan hastaların yaşam sürelerinin daha uzun olduğu görülmüştür.

Yazımızda anlatılan yaklaşımın bir avantajı, hastalara ömür boyu iNKT hücreleri sağlayabilen tek seferlik bir hücre tedavisi olmasıdır.

Araştırmacılar, bu çalışmada vücudun daha fazla iNKT hücresi üretmesi için kalıcı bir tedavi geliştirmeyi amaçlamıştır. İlk olarak hematopoetik kök hücreler kullanılmıştır. Bu hücreler normalde kemik iliğinde bulunur ve tüm kan, bağışıklık sistemi hücrelerine dönüşme yeteneğine sahiptir. Araştırmacılar, kök hücreleri genetik mühendisliği teknikleriyle değiştirerek iNKT hücrelerine dönüştürmeyi başarmıştır.

Hematopoetik kök hücre mühendisliği ile elde edilen invariant doğal öldürücü T hücreleri, insan kanser hücreleri taşıyan (myelom ve melanom) fare hücrelerine nakledilmiştir. Farelerde, iNKT hücre sayısının arttığı ve tümör büyümesinin durduğu gözlemlenmiştir.

Peki Bu Çalışma Bize ne İfade Ediyor?

  • Kök hücrelerden türetilen iNKT hücrelerin, insan kanserlerinin tedavisinde faydalı olup olmayacağının ve uzun süreleri yan etkilerinin anlaşılması için ileri araştırmalara ihtiyaç vardır.
  • Bu yöntemin en heyecan verici yani ise tek bir tedavi ile çok fazla sayıda iNKT hücrelerini kanserle savaşmaya gönderilmesi ve uzun süre boyunca etkin kalabilmesidir.