Kolon ve rektum (kalın bağırsak) kanseri, ülkemiz de dahil dünya genelinde meme ve akciğer kanserinden sonra en sık gözüken 3. kanserdir. Hal böyle olunca kolorektal kanserlerin erken tanısı amaçlı kanser taramalarını yaygınlaştırmak önemli bir halk sağlığı meselesi haline gelmiştir. Kolorektal kanser taraması denilince akla ilk gelen kolonoskopi ve gaitada gizli kan testleridir. Fakat kan testleri gibi daha kolay tarama testlerine ihtiyaç vardır.
Kolorektal kanser taraması için kan testinin doğruluğunu değerlendiren ilk ileriye yönelik çalışma, yüksek duyarlılık ve özgüllüğe ulaştı.
Guardant Health adlı biyoteknoloji firması tarafından üretilen bu kan testi, kolorektal kanseri saptamada %90 özgüllüğe ve %100 duyarlılığa sahipti. %95 özgüllükte ise duyarlılık %88’di.
Likit Biyopsi ile Kolorektal Kanser Taraması
Likit biyopsi olarak sınıflandırılan bu yeni kan testi, kan dolaşımındaki kanserden doğan tümör DNA’sını tespit eder, bu da daha sonra kanserle ilişkili genetik değişiklikleri ve metilasyonu da içeren çoklu faktörler için analiz edilir (genomik ve epigenomik analizlerin bir kombinasyonu). Bu testin proteomik kullanımını içeren güncellenmiş bir versiyonu olan Shield™, ABD'de doktorlar tarafından uygun bireyler için reçete edilebilen bir test olarak mevcuttur, fakat henüz FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) onayı mevcut değildir.
İspanya, Madrid’deki HM Hastanesinde tıbbi onkolog olan Dr. Paloma Peinado liderliğindeki ekip, sonuçların non-invazif (girişimsel müdahale olmadan), dışkı bazlı testlerde görülenlere benzer olduğunu söyledi ve “kan tabanlı testin duyarlılığı ve özgüllüğünün klinik olarak önemli eşikler yakaladığını” bildirdi.
Ayrıca ekip çalışma için şunları söyledi: “Daha fazla kabul edilebilir test modu ile birleştirildiğinde bildirilen bu performans, kan bazlı testin uygulanabilir bir kolorektal kanser tarama seçeneği olabileceğini ileri sürüyor. Çalışmamız, bu testi ilk kez ileri yönelik gerçek dünya popülasyonunda test eden çalışmadır. Taranan gruptaki performansın vaka-kohort çalışmalarında daha önce bildirilen veriler ile tutarlı olmasını görmek umut vadediyor.”
Çalışma 21 Mayıs’ta, California, San Diego’da sanal olarak yapılan Digestive Disease Week (DDW) 2022’de sunuldu.
Peinado ve ekibi, çalışmalarını İspanya’nın 4 farklı hastanesinde kolonoskopileri sırasında kan aldırmayı kabul eden 557 kişi üzerinde yürüttü. Kolorektal kanser taraması yaptıran katılımcıların üçte biri (%33), ortalama risk altındaydı. Geri kalanların %49’u semptomatikti (kanserle ilişkili belirtileri vardı), %11’nin ailesinde kolorektal kanseri öyküsü vardı, %6’sının dışkı bazlı test sonucu pozitifti ve %1’i de diğer nedenlerden kolonoskopi yaptırıyordu. İleriye yönelik bilimsel gözleme dayalı bu çalışmada katılımcılar, 45 ile 84 yaş aralığındaydı. Katılımcıların ortanca yaşı 55’ti ve yarısından biraz fazlası (%52) kadındı.
Kolonoskopi yapılan 557 kişide kolorektal kanser görülme oranı %2,6’ydı. Sekiz katılımcı birinci evre, üç katılımcı ikinci evre, iki katılımcı üçüncü evre ve iki katılımcı dördüncü evre kanserdi.
Çalışma, taramadan sonraki 1 yıl içinde hastaların takip edilmesi şeklinde tasarlandı. Bugüne kadar katılımcıların %14’ü bu noktaya geldi.
Kanser Taraması için Likit Biyopsi Alanında Kesinlikle Buna Benzer Daha Fazla Çalışmaya İhtiyacımız Var
Bu çalışmaya alınan hasta grubunun, kolorektal kanser için yüksek risk altında olan kişiler olduğunu akılda tutmakta fayda var. Bu yüzden çalışma genel toplumu tam olarak yansıtmayabilir. Tabi bu durum, gelecekte bu testin genel topluma optimize edilemeyeceği anlamına gelmez ve çalışmanın ideal bir tarama testini yansıtması için, asemptomatik (belirtisiz) kişileri içeren bir toplum örneğine ihtiyaç var.
*
