Laktat dehidrojenaz (LDH), çoğu vücut dokusunda bulunan bir enzimdir. Besin bileşenlerini hücreler için enerjiye dönüştüren süreç olan hücresel solunumda yer alır.

LDH hücrelerde bol olmasına rağmen, normalde kanda yoğun olarak bulunmaz, bu nedenle LDH kan testlerindeki seviyeler genellikle düşüktür. Bununla birlikte, dokular yaralanma veya çeşitli hastalıklardan zarar görürse, kanda LDH seviyesi yükselir.

Kan LDH seviyesi yüksekliğinin en yaygın nedenleri şunlardır:

  • karaciğer hastalığı
  • kalp krizi
  • anemi
  • enfeksiyonlar
  • bazı kanserlerin ileri evreleri ve lenfoma-lösemi gibi hematolojik kanserler

Doktorlar, bu durumları teşhis etmelerine yardımcı olmak için LDH testini kullanabilir.

Bu makale LDH testini, kullanım alanlarını ve sonuçların ne anlama gelebileceğini anlatmaktadır.

LDH Nedir?

Laktat dehidrojenaz (LDH), aşağıdakiler dahil hemen hemen tüm vücut dokularında bulunan bir enzimdir:

  • kaslar
  • karaciğer
  • kalp
  • pankreas
  • böbrekler
  • beyin
  • kan hücreleri

LDH enzimi, laktat olarak bilinen bir şeker molekülü ürününü, hücrelerin daha sonra enerji için kullandığı piruvata dönüştürmeye yardımcı olur.

Hastalık veya yaralanma hücrelere zarar verirse, LDH kan dolaşımına salınır. Sonuç olarak, kandaki LDH seviyelerini ölçmek, doktorlara ne kadar hücre hasarının meydana geldiği hakkında bilgi verebilir.

Farklı dokularda bulunan çeşitli LDH formları vardır, bunlara izoenzim diyoruz.

  • LDH1 kalpte
  • LDH2 retiküloendotelyal sistemde (karaciğer, dalak, akciğerler) ve kırmızı kan hücrelerinde
  • LDH3 akciğerlerde
  • LDH4 böbreklerde
  • LDH5 karaciğer ve iskelet kasında

LDH Yüksekliği Ne Anlama Gelir, Testi Neyi Ölçer?

Doktorlar, vücut içinde dışarıdan göremedikleri doku hasarı olup olmadığını belirlemek için LDH testleri kullanırlar. Ayrıca dokulara zarar verebilecek durumları izlemek için LDH testleri kullanabilirler, örneğin:

  • hemolitik anemi (kırmızı kan hücresi yıkımına bağlı kansızlık)
  • kas distrofisi (ilerleyici kas zayıflığı, kas erimesi)
  • karaciğer hastalığı
  • böbrek hastalığı
  • akciğer hastalığı
  • belirli enfeksiyonlar
  • bazı kanserlerin ileri evreleri ve lenfoma-lösemi gibi hematolojik kanserler

LDH testi, doktorların kanser tedavisi sırasında kemoterapinin işe yarayıp yaramadığını belirlemesine de yardımcı olabilir. Bununla birlikte LDH, her kanser türünde rutin takibin bir parçası olarak kullanılmaz.

Normal LDH Değeri

Yetişkinler için kandaki normal LDH seviyeleri genellikle 140-280 U/L'dir (ünite/litre). Doktorlar, verileri yorumlamaya yardımcı olmak için bir kişinin belirti ve altta yatan hastalık bulgularını kullanır.

Bebekler ve küçük çocuklar genellikle önemli ölçüde daha yüksek normal LDH seviyelerine sahiptir. Örneğin yenidoğanlarda normal seviye 135–750 U/L, 12 aya kadar olan çocuklarda ise 180–435 U/L'dir.

LDH Testi Nasıl Yapılır?

Koldan alınan kan örneğinin biyokimya laboratuvarında analiz edilmesi sonucu LDH seviyesi ölçülür. Numune almak genellikle basittir ve sadece birkaç dakika sürer.

Bazen doktorlar, omurilik veya akciğerler gibi diğer vücut sıvılarından örnekler alarak da LDH'yi ölçebilir.

LDH Yüksekliği

LDH birçok hücrede bulunur, bu nedenle yüksek seviyeler aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli koşulları gösterebilir:

  • hemolitik anemi
  • COVID-19 veya menenjit gibi enfeksiyonlar
  • kas yaralanması
  • felç
  • bazı kanserler
  • kalp krizi
  • karaciğer hastalığı
  • kas distrofisi
  • pankreatit

Yukarıda da görüleceği üzere LDH pek çok durumda yükseldiği için, tek başına bir tanı testi olarak kullanılamaz. Şühelenilen bir durumda teşhis koymak için LDH test sonucu diğer testlerle birlikte yorumlanır.

LDH Yüksekliğine Sebep Olan Kanserler

LDH seviyelerinin, doku hasarına yanıt olarak veya hastalık durumları sırasında yükseldiğini yukarıda belirtmiştik. Özellikle bazı kanserlerin ileri evrelerinde, tümör yükü vücutta arttığı zaman LDH seviyesi yükselebilir.

Kanser hücreleri, normal hücrelerden farklı bir metabolizmaya sahiptir ve bu, sonsuz çoğalma için yeterli biyomateryal ve enerji sağlar. Yeniden programlanmış enerji metabolizması ayrıca metastaza (yayılma), hücre ölümüne karşı dirence ve diğer malign (habis) karakterlere de katkıda bulunur.

Glikozdan enerji üretiminin hızlandırılması, Warburg tarafından 1956'da bildirildiği gibi kanser metabolizmasının önemli bir yönünü oluşturur (bakınız Kanserin Temel Özellikleri). Kanser hücresinde glikozdan enerji üretim aktivitesinin artması, hücresel yapı ve süreçlerdeki biyomoleküller için öncüler sağlar. Laktattan pirüvata dönüşüm için gerekli olan LDH enzimi, bu nedenle çeşitli kanserlerle yakından ilişkilidir.

Daha yüksek LDH seviyesi, çeşitli kanser türlerinde daha kısa sağkalım ile ilişkili bulunmuştur. Küçük hücreli olmayan akciğer kanserli hastalarda, normal bazal serum LDH seviyeleri, daha iyi sağkalım ile anlamlı şekilde ilişkili bulunan 2500 hastalık bir çalışma mevcuttur. Benzer raporlar kolorektal kanser, nazofarinks (geniz) kanseri, meme kanseri, prostat kanseri, germ hücreli kanser ve melanom için bildirilmiştir.

LDH Düşüklüğü

Alışılmadık derecede düşük LDH seviyeleri çok nadirdir. Çoğu zaman, bunun zararlı olduğunu düşünmeyiz. Bununla birlikte, alışılmadık derecede düşük LDH seviyeleri, LDH eksikliği olarak bilinen genetik bir durumu gösterebilir. İnsanlar bu durumu bir ebeveynden miras alabilir. Bu durumu hücrelerin enerjiyi nasıl kullandığına müdahale eder.

İki tip LDH eksikliği vardır. LDH-A eksikliği yorgunluğa, kas ağrısına ve egzersiz intoleransına neden olur. Ayrıca rabdomiyoliz olarak bilinen kas dokusunun parçalanmasına da neden olabilir. Bu, böbreklere zarar verebilecek protein miyoglobini serbest bırakır.

LDH-B eksikliği olan bir kişinin hiçbir belirti-bulgusu olmayabilir.

Hamilelik Sırasında LDH

Hamilelik sırasında yükselen LDH seviyeleri preeklampsiyi gösterebilir. Bu, yüksek tansiyona neden olan, ebeveyn ve fetüs için aşağıdaki ek sorunların riskini artıran ciddi bir komplikasyondur:

  • böbrek hasarı
  • karaciğer hasarı
  • plasenta ile ilgili sorunlar
  • pulmoner ödem
  • hemoliz, yüksek karaciğer enzimleri ve düşük trombosit (HELLP) sendromu
  • epilepsi nöbeti
  • ebeveyn veya bebeğin ölümü

Preeklampsinin temel belirtileri yüksek tansiyon, idrarda protein ve yüksek LDH'dir. Hamile bir kişi ciddi preeklampsiye sahipse, LDH seviyeleri normal seviyenin 1,6 katı olan 400 U/L'ye kadar çıkabilir.

Preeklampsi, bir kişi doğum yaptıktan sonra düzelir. O zamana kadar doktorlar durumu izler ve hastalara dinlenmelerini önerir ve kan basıncı takip ve tedavisini planlar.

Preeklampsili bir hamilenin doğum tarihi yakınsa, doktorlar doğuöu erkene almayı önerebilir. Bazı durumlarda doktorlar komplikasyon riskini azaltmak için çeşitli ilaçlar kullanabilir.

Özet

LDH testi, laktat dehidrojenaz enziminin yüksek seviyelerini tespit etmek için kullanılan bir kan testidir. Yüksek seviyeler inme, bazı kanserler, kalp krizi ve enfeksiyonlar dahil olmak üzere çeşitli durumları gösterebilir.

Hamilelik sırasında yüksek LDH seviyeleri, yüksek tansiyona neden olan preeklampsiyi gösterebilir. Düşük LDH seviyeleri çok nadirdir ve genellikle zararlı değildir, ancak bunlar LDH eksikliğini gösterebilir.