Meme Kanseri Riski için Çoklu Gen Testleri, BRCA Testlerinin Yerini mi Alıyor?
Kalıtsal Kanser Riski İçin Yeni Nesil Çözümler
Meme kanseri teşhisinde, çoklu gen testlerinin kullanılması giderek artan bir trend. Peki, bu yeni nesil testler BRCA testlerinin yerini alacak mı? Bu sorunun cevabı, kadın sağlığına dair ciddi etkiler yaratabilir. Çalışmalar, çoklu gen testlerinin daha fazla bilgi sağladığını gösteriyor, ancak bu yöntemin tüm yönleri tam olarak anlaşılmış değil. Bu yazıda, çoklu gen testlerinin BRCA testlerine kıyasla avantajlarını ve dezavantajlarını ele alacağız.
Meme Kanseri Riski: Çoklu Gen Testlerinin Yükselişi
Kalıtsal meme kanseri genetik testleri, genel olarak BRCA genlerindeki mutasyonları tespit etmeye odaklanmıştır. Meme kanserli kadınlar arasında, çoklu gen testlerinin kullanımı artarken, sadece BRCA1 ve BRCA2 genlerindeki mutasyonları tespit eden testlerin kullanımı azalmıştır. Bu durum, profilaktik mastektomi oranlarını artırmamıştır. Çoklu gen panel testleri hastalar için klinik olarak yararlı bilgiler sunmaktadır. Bu testler, sadece BRCA1 ve BRCA2'yi değerlendiren kalıtsal meme kanseri testlerine göre, yaklaşık iki kat daha fazla bilgi vermektedir.
Ayrıca yeni nesil çoklu gen testleri artık daha kısa sürede sonuç vermektedir. Bu, BRCA mutasyonunun değerlendirmesinin artık ameliyattan sonrasına kalmak zorunda olmadığı anlamına gelmektedir.
JAMA Oncology Dergisinde Yayımlanan Çalışma: Meme Kanseri ve Genetik Testler
Dr. Allison W. Kurian ve ekibi tarafından 2013-2015 yılları arasında gerçekleştirilen çalışma, meme kanseri teşhisi konmuş kadınlar arasında genetik testlerin kullanımına dair önemli veriler sunmaktadır. İşte çalışmanın öne çıkan sonuçları:
- Katılımcılar ve Dönem: Evre-0 ila evre-2 arasında meme kanseri teşhisi konmuş 5.000'den fazla kadın, 2013-2015 yılları arasında incelenmiştir.
- Genetik Test Oranları:
- Kadınların yalnızca dörtte biri herhangi bir genetik test yaptırmıştır.
- Bu sayı iki yıllık dönemde sabit kalmıştır.
- Çoklu Gen Panel Testi Kullanımındaki Artış:
- 2013'ün ilk yarısında test edilenlerin %26'sı çoklu gen panel testi yaptırmışken, 2015'in ortalarında bu oran %66'ya yükselmiştir.
- Aynı dönemde sadece BRCA testi yapan kadınların oranı ise %74'ten yüzde 34'e düşmüştür.
- Genetik Testlerin Gelişimi:
- Genetik testler daha kapsamlı ve daha ucuz hale gelmiştir.
- Bu gelişme, genetik danışman işgücü açısından önemli bir eksikliği ortaya çıkarmıştır.
- Genetik Danışmanlık ve Hastane İhtiyaçları:
- Daha fazla klinik genetik danışmana ihtiyaç duyulmaktadır ve bunlar kanser bakımına dahil edilmelidir.
- Uygun hastalara zamanında genetik danışmanlık hizmeti sağlayabilen hastanelere ihtiyaç bulunmaktadır.
Bu çalışma, meme kanseri teşhis ve tedavisinde genetik testlerin önemine ışık tutmakta ve bu alandaki mevcut eksiklikleri belirlemektedir. Özellikle çoklu gen panel testlerinin kullanımındaki artış, meme kanseri tedavisinde genetik testlerin daha etkin bir şekilde nasıl kullanılabileceği konusunda yeni fırsatlar sunmaktadır.
Sonuç: Çoklu Gen Testlerinin Geleceği
Çoklu gen testlerinin kullanımı, meme kanseri teşhisi ve tedavisinde yeni bir dönemi işaret ediyor. Bu testler, daha kapsamlı ve hızlı sonuçlar sunarken, yeterli genetik danışmanlık ve uygun hastane sistemlerinin de geliştirilmesi gerekmektedir. BRCA testlerinin yerini alacak mı sorusunun cevabı ise, gelecekteki araştırmaların ve bu alandaki yeniliklerin izlenmesiyle daha net bir şekilde ortaya çıkacaktır. Bu, sadece kanser hastalarının değil, aynı zamanda aile üyelerinin de hayatını etkileyebilecek bir gelişmedir. Bu nedenle, genetik testlerin bu alandaki etkilerinin yakından izlenmesi gerekmektedir.
*
İleri Okuma: Çoklu Gen Testleri Nedir?
Çoklu gen testleri, genetik olarak ilişkilendirilmiş bir dizi hastalığın veya durumun tanısında kullanılan kapsamlı testlerdir. İşte detayları:
- Tanım: Çoklu gen testleri, birden fazla genden oluşan bir panel kullanılarak genetik varyasyonları inceleyen testlerdir. Bu testler, genlerin DNA dizilerindeki değişiklikleri veya mutasyonları tespit etmek için kullanılır.
- Uygulama Alanları:
- Hastalık Riskinin Belirlenmesi: Özellikle kanser gibi genetik yatkınlığa sahip hastalıkların riskini belirlemek için kullanılabilir.
- Tedavi Kararlarının Alınması: Hastalığın türüne ve genetik yapısına göre tedavi yaklaşımını özelleştirmek.
- Aile Üyelerinin Risk Değerlendirmesi: Aile içinde kalıtsal hastalıkların taşınma riskini değerlendirmek.
- Teknoloji:Yüksek çıktılı dizileme teknolojileri kullanılarak, çok sayıda geni aynı anda analiz etmek mümkündür.
- Avantajlar:
- Geniş Kapsam: Birden fazla geni aynı anda inceleyebilir, geniş bir hastalık spektrumunu değerlendirebilir.
- Zaman ve Maliyet Etkinliği: Birçok gendeki mutasyonları tek bir testle inceleyebilir, bu da zaman ve maliyet tasarrufu sağlayabilir.
- Dezavantajlar:
- Belirsiz Sonuçlar: Bazı durumlarda, klinik olarak önemi belirsiz olan genetik varyasyonlar bulunabilir.
- Etik ve Psikolojik Sorunlar: Testin sonuçları, hastalar ve aile üyeleri için etik ve psikolojik sorunlara yol açabilir.
- Örnek Uygulama - Meme Kanseri: Meme kanserinde, sadece BRCA1 ve BRCA2 genlerine odaklanan testler yerine çoklu gen testleri, daha geniş bir genetik profil oluşturabilir ve risk değerlendirmesini daha kesin bir şekilde yapabilir.
Sonuç olarak çoklu gen testleri, modern tıbbın genetik temelli hastalıkların anlaşılması ve tedavi edilmesinde kullandığı güçlü bir araçtır. Bu testlerin kullanımı, kişiselleştirilmiş tıp uygulamalarının önünü açmakta ve daha etkin tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yardımcı olmaktadır. Bununla birlikte, testlerin karmaşıklığı ve potansiyel etik sorunlar, bu teknolojinin kullanımını dikkatli bir şekilde değerlendirmeyi gerektirir.
Allison W. Kurian, MD, MSc; Kevin C. Ward, PhD, MPH; Ann S. Hamilton, PhD ve ark. Outcomes of Multiple-Gene Sequencing After Diagnosis of Breast Cancer. JAMA Oncology - May 10 2018.