Mucizevi Şekilde Zayıflattığını İddia Eden Takviye Ürünler Hakkında
"Bu yıl kilo vereceğim." Kendinizi bu yaygın yeni yıl kararını verirken buluyorsanız, şunu bilin: pek çok mucizevi kilo kaybı takviyeleri ve gıdalar (çaylar ve kahveler dahil) ile yapılan iddialar doğru değildir. Daha kötüsü, bu ürünler ciddi zararlar verebilir.
ABD’de FDA, bir ilaç olmadığı halde içinde reçeteli ilaçlarda yer alan aktif maddeleri gizli bir şekilde barındırdığı için yüzlerce diyet/gıda takviyesini piyasadan uzaklaştırılmıştır. Ülkemizde de doğal/bitkisel takviye olarak pazarlanan ürünlerin içinde ilaç aktif maddeleri tespit edilebilmekte ve T. C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı konuyla ilgili uyarılar yayımlamaktadır.
Takviye ürünler listelenmeyen bir ilaç veya başka bir madde içeriyorsa, özellikle ürünün güvenliği konusunda endişeleniyoruz
Örneğin FDA, reçeteli ilaç bileşeni sibutramin eklenmiş kilo zayıflama ürünleri bulmuştur. Daha vahim olanı ise bu maddeyi içeren ilacın kalp problemlerine neden olduğu için 2010'da FDA tarafından piyasadan çekilmesidir.
Onaylanmış felç ilaçlarında, kan basıncı (tansiyon) düzenleyici ilaçlarda ve antidepresanlarda bulunan aktif bileşenler dahil olmak üzere gizli bileşenlerin, tehlikeli karışımlar içeren kilo verme ürünlerinde bulunduğu FDA tarafından rapor edilmiştir. FDA, depresyon ve başka durumların tedavisi için kullanılan reçeteli bir ilaç olan Prozac'taki aktif bileşen olan fluoksetini, zayıflama ürünü olarak pazarlanan ürünlerde bulmuştur. Başka bir üründe ise ciddi yan etkileri olan ve sadece bir doktor gözetiminde kullanılması gereken güçlü bir diüretik (idrar söktürücü) triamteren bulunmuştur.
Bu kusurlu ürünlerin çoğu, online olarak satılır ve sosyal medya sitelerinde yoğun bir şekilde tanıtılır. Bazıları mağaza raflarında bile bulunabilir.
Eğer "doğal" diyet takviyeleri olduğunu düşündüğünüz şeyleri almayı düşünüyorsanız, bu ürünlerin bazılarının reçeteli ilaçlarda bulunan gizli aktif maddeler içerdiğinin farkında olmalısınız.
Kilo vermenin tek doğal yolu, aldığınızdan daha fazla kalori harcamaktır. Bu da sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivitenin bir kombinasyonu demektir.
Gıda Takviyeleri Sağlık Bakanlığı Değil, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Onaylıdır
2013 yılında bazı gıda/diyet takviye ürünlerinde sahtecilik yapıldığının tespit edilmesi üzerine Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı konu ile ilgili bir basın duyurusu yaptı ve aynı yıl 2 Mayıs 2013 tarihli Resmi Gazete’deTakviye Edici Gıdaların İthalatı, Üretimi, İşlenmesi ve Piyasaya Arzına İlişkin Yönetmelik yayınlandı.
Takviye ürünlerinin güvenli ve ürün iddialarının doğru olması, üretici firmanın görevidir. İlgili yönetmeliğin 10. maddesinin 5. ve 6. fıkralarına göre: "Takviye edici gıdalar onay alınmadan üretilemez, işlenemez, ithalatı yapılamaz ve piyasaya arz edilemez. Gıda işletmecisi, Bakanlıkça onaylanan takviye edici gıdaları ithal etmek, üretmek, işlemek ve piyasaya arz etmek zorundadır." Bununla birlikte piyasada bulunan ve özellikle online pazarlanan takviye ürünlerin hepsinin güvenli olduğu iddia etmek mümkün değildir. Bunun sebeplerinden biri de, takviye ürünlerin ilaçlar gibi klinik çalışmalar sonucu onay alma gibi süreçlerden geçmemesi ve titiz testlere tabi tutulmamasıdır. Eğer güvenlik sorunlarından ve ürün içeriğinden şüphe edilirse Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bunu araştırır ve sorun saptanan ürünlerin kaldırılması için gerekli adımları atar.
Tehlike Sinyallerini Bilin
Zayıflamaya yönelik kusurlu ürünler için sıklıkla şu yollara başvurulmaktadır:
- Bir haftada 5 kilo verebilirsiniz gibi hızlı çözümler vaad etmek,
- "Garanti" veya "bilimsel yenilik" yazmak,
- Yabancı dilde sunulmak,
- Toplu e-posta yoluyla pazarlanmak
Tüketicilere Tavsiyeler
Genel olarak, gıda takviyesi olarak bir ürünü kullanmayı düşünüyorsanız şunları öneriyoruz:
- Doktorunuz ile veya uzman diyetisyen ile beslenmenize dahil olarak başka besinlere ihtiyacınız olup olmadığını değerlendirin.
- Kendinize doğru olabilecek kadar iyi görünüyor mu diye sorun.
- Eğer ürünün vaatleri abartılı veya gerçek dışı gibi görünüyorsa tedbirli olun.
- Hızlı, etkili veya güvenli gibi aşırı iddialara dikkat edin.
- Ürün hakkında kişilerin anekdot şeklinde gösterilen görüşlerine karşı temkinli olun.
İlgili yönetmeliğe göre takviye edici gıdanın tanımı: Normal beslenmeyi takviye etmek amacıyla vitamin, mineral, protein, karbonhidrat, lif, yağ asidi, aminoasit gibi besin öğelerinin veya bunların dışında besleyici veya fizyolojik etkileri bulunan bitki, bitkisel ve hayvansal kaynaklı maddeler, biyoaktif maddeler ve benzeri maddelerin konsantre veya ekstraktlarının tek başına veya karışımlarının, kapsül, tablet, pastil, tek kullanımlık toz paket, sıvı ampul, damlalıklı şişe ve diğer benzeri sıvı veya toz formlarda hazırlanarak günlük alım dozu belirlenmiş ürünler.
İLGİLİ KONULAR
1. Beware of Products Promising Miracle Weight Loss.
fda.gov - Consumer Health Information - 2015
2. Takviye Edici Gıdaların İthalatı, Üretimi, İşlenmesi ve Piyasaya Arzına İlişkin Yönetmelik.
Resmi Gazete, 2 Mayıs 2013.
