Pankreas kanseri halen tedavisi en zor kanserlerin başındadır. Ayrıca, pankreas kanseri için, diğer yaygın görülen bazı kanserlerde olduğu gibi, erken tanıda kullanılan bir tarama aracı şimdi kadar kullanıma giremedi (örneğin meme kanseri için mamografi, kolon kanseri için kolonoskopi gibi). Ağustos 2018'de Journal of the National Cancer Institute'de yayımlanan bir çalışmaya göre, kanda bazı metabolitlerin tespitine dayalı bir yöntem, yüksek doğrulukla, erken evre pankreas kanserini yakalayabilir.

Çalışmanın detayları

Çalışmanın an fikri, kanserli hücrelerin, bazı maddeleri normal hücrelerden farklı veya daha yoğun bir şekilde kana salıyor olmalarından çıkmıştır.

Çalışmada, pankreas kanserli 20 hastadan alınan kan plazma örnekleri, kontrol grubu olarak sağlıklı 80 kişiden alınan örnekler ile karşılaştırılarak aday metabolit biyomarkırlar tanımlandı. Sonrasında aday markırlar, 5'i erken 4'ü ileri evre 9 pankreas kanserli hastadan ve iyi huylu pankreas kistine sahip 51 sağlıklı kişiden alınan örneklerle ikinci kez incelendi. Daha sonra ise, erken evre 39 pankreas kanserli hasta ve 82 sağlıklı kontrolden alınan örneklerle validasyon yapıldı. Ayrıca bu erken tanı aracı metabolit panelin, daha önce erken vere pankreas kanseri için araştırılan başka bir protein paneli ile kombine edilmesinin etkinliği de analiz edildi.

Erken tanı metabolit panelin performansı

Metabolit panelde kullanılmak üzere 5 metabolit seçildi:

  • Asetilspermidin,
  • Diasetilspermin,
  • Bir indol-türevi ve
  • İki lizofosfatidilkolin

Bu beş protein-metabolit paneli, % 66.7 duyarlılık ve % 95 özgüllük ile erken evre pankreas kanserini yakalayabildi.

CA 19–9, LRG1 ve TIMP1'den oluşan, erken evre pankreas kanseri için önceden onaylanmış protein markır panelinin, bu beş protein-metabolit panele eklenmesi, modelin erken tanı performansını artırdığı rapor edildi.

Sonuç olarak, pankreas kanserlerinin günümüz için tam bir tedavisi (şifa), sadece ameliyat ile tümörü çıkararak mümkündür. Fakat pankreas kanserli hastaların çoğu tanı anında erken evrede değildir, yani tümör fazla büyüdüğü için yayılmıştır ve ameliyat edilemez durumdadır. Bu nedenle özellikle pankreas kanseri için erken tanı daha fazla önem taşır. Şu ana kadar sadece 200'e yakın örnek ile test edilen bu protein-metabolit panel, elbette bu çalışmadan sonra çok daha geniş çaplı çalışmalar ile denenecek ve pankreas kanseri erken tanısı için bir tarama aracı olup olmayacağı netleşecektir.

Merak edenler için Pankreas kanseri Türkiye istatistikleri

Pankreas kanseri, dünya genelinde en sık görülen ilk 10 kanserden biri olmamakla birlikte, örneğin ABD'de en sık yaşam kaybına neden olan 3. kanserdir. Bu haliyle pankreas kanseri, en düşük genel sağkalıma sahip kanser türü olmaya devam etmektedir.

2014 yılında yayınlanan en son resmi verilerimize göre ülkemizde her yıl yaklaşık 97 bin erkek, 62 bin kadın ve toplamda 159 bin kişi kansere yakalanmaktadır. Pankreas kanseri tüm yaş grupları dikkate alındığında en sık rastlanan ilk 10 kanser içinde yoktur. Bununla birlikte;

  • 50-69 yaş arasında erkeklerde 9., kadınlarda 10. en sık gözüken kanserdir.
  • 70 yaş üzerinde erkeklerde 8., kadınlarda 5. en sık gözüken kanser türüdür. Ülkemizde her yıl yaklaşık 7000 kişiye pankreas kanseri tanısı konulurken, bunun 4400 kadarını erkek hastalar oluşturmaktadır.

Pankreas kanseri bilinen risk faktörleri;

  • Sigara
  • Obezite
  • Abdominal yağlanmadır.