Prion nedir? Kansere neden olur mu?
Prionların genel tanımı hastalıklara neden olan infekte edici proteinler şeklindedir. Ancak prion hatalı modifikasyona uğrayarak diğer proteinlerin de aktivitesinin bozulmasına yol açan herhangi bir protein olarak ifade edilebilir.
Prionlar normal olarak hücrelerinde bulunan hücre yüzey molekülüdür. Prionlar pek çok hastalıkta aktivitesi yüksektir ancak prionların normal fizyolojik fonksiyonları bilinmemektir. Prionların neden olduğu hastalıklar sporadik, kalıtsal ve enfeksiyona bağlı olabilir. Çoğu prion hastalıkları herhangi bir nedene bağlı olmaksızın ortaya çıkmaktadır.
Prionların kanserleşmedeki rolüne yönelik çalışmalar henüz başlangıç aşamasındadır. Pek çok araştırma prion proteinin tümör büyümesinde, metastazında ve ilaç dirençliliğinde rol oynadığı tespit edilmiştir. Aynı zamanda kanser kök hücrelerinin kendini yenilemesinde prionların katkısı belirlenmiştir. Pek çok kanser hücresinde prion proteinin aktivitesi yüksek bulunmuştur.
Önemle vurgulamak gerekir ki prionlar, DNA'ya gerek kalmadan kendi kendine çoğalabilen protein yapılarıdır. Böylece aktivitesi bozulan proteinlerin miktarı artmaktadır. Bu durumda epigenetik faktörlerin de etkisi göz ardı edilmemelidir. Prionların Kanserleşmedeki rolünü gen ve çevre ilişkisini inceleyen epigenetik ve proteinleri inceleyen proteomiks biliminin gerçekleştireceği ortak çalışmalarla anlamak mümkün olacaktır.
1. Santos TG1, Lopes MH, Martins VR.
Targeting prion protein interactions in cancer.
Prion. 2015;9(3):165-73.
2. Xiaowen Yang, Yan Zhang, Lihua Zhang, Tianlin He, Jie Zhang and Chaoyang Li.
Prion protein and cancers.
Acta Biochim Biophys Sin (2014) 46 (6): 431-440.