Rahim Kanseri Tedavisinde Tartışmalı Konulardan Biri Cevabını Buldu

Tıbbi adı uterus olan rahim, kadın üreme organlarından biri olup gebelikte fetüsün büyüdüğü yerdir. Rahmin iki katmanı vardır: iç katmanı endometrium olarak adlandırılırken dış katman kas tabakası olan myometrium olarak adlandırılır. Rahmin endometrium tabakasındaki hücrelerin kanserleşmesi sonucu endometrium kanseri gelişir ve bu kanser, en sık görülen kadın üreme organı kanseridir.

İlginizi Çekebilir:

• Rahim kanseri belirtileri nelerdir?

Endometrium kanserinin tedavi planı hastalığın nasıl seyredeceği, hastalığın yayılımı (evresi), kanser hücrelerinin mikroskopik görünümüne bağlıdır. Ameliyat endometrium kanserinde hastalığın evrelemesi ve tedavisinde önemli yere sahiptir. Ameliyat sonrasında hastanın tedavi planlaması için hastalık risk grubu belirlenir. Bu risk grubu düşük, orta ve yüksek risk olarak üç grupta değerlendirilir.

Düşük Risk Grubu: Kanser uterusun endometrium tabakasında sınırlı (Evre IA) ve hücresel görünüm olarak seröz veya berrak hücreli tip olmayan kanserse düşük riskli grup olarak değerlendirilir ve bu hastalarda kanserin tekrarlama ihtimali %5’den az olduğu için sadece ameliyat yeterlidir.

Orta Risk Grubu: Kanser uterusun kas tabakası olan myometriuma geçmişse veya servikste (rahim ağzı) mikroskopik boyutta ulaşmışsa ve görünüm olarak seröz veya berrak hücreli tip olmayan kanserse orta riskli grup olarak değerlendirilir. Bu hastalarda koruyucu-adjuvan tedavi olarak radyoterapi önerilir.

Yüksek risk grubu: Kanser görünüm olarak seröz veya berrak hücreli tipse, servikse, vajene (doğum yolu) ulaşmışsa veya uterus aşmışsa yüksek riskli hastalık olarak değerlendirilir. Bu hastalara koruyucu tedavide tek bir yaklaşım yok. İşte bu yüksek riskli olan hastalara verilecek koruyucu tedavi şeklini belirlemek amacıyla yapılan iki önemli çalışma Amerikan Kanser Kongresi ASCO 2017’de sunuldu.

Rahim Kanserinde Ameliyat Sonrası Koruyucu Tedavi Ne Olmalı?

Ameliyat olmuş gözle görünür kanseri kalmayan yüksek riskli endometrium kanserli 660 hasta PORTEC-3 çalışmasına alındı. Çalışmada bu kanser türünde ameliyat sonrası koruyucu yani yineleme azaltıcı amaçlı kullanılan kemoterapi ve radyoterapinin her ikisine de ihtiyaç olup oladığı sorgulandı. Bu hastalardan 330 hastaya sadece koruyucu radyoterapi verilirken 330 hastaya koruyucu radyoterapi ve kemoterapi birlikte verildi. Hastalar ortalama 60 ay takip edilerek karşılaştırıldı. Beş yıllık yaşam süresi ve hastalığın tekrarlamasına kadar geçen süre açısından radyoterapi ve radyoterapi-kemoterapiyi birlikte alan gruplar arasında bir farklılık saptanmadı. Yani radyoterapiye kemoterapi ilave etmenin ek bir yararı olmadığı gözlendi.

Hastalık evresine göre alt grup analizi yapılıp tekrar değerlendirildiğinde kemoterapi ve radyoterapinin birlikte kullanımının en fazla fayda sağladığı hasta grubunun evre III hastalar (ek %11’lik katkı ile) olduğu görüldü. Yüksek riskli ve erken evre olan hastalarda ise kemoterapinin radyoterapiye ilave edilmesinin bir yarar sağlamadığını ortaya koydu.

İkinci çalışma ise bölgesel olarak ileri evre diyebileceğimiz, yani uzak organlara metastaz yapmamış ancak çok da erken evre olmayan endometrium kanserinde kemoterapiye radyoterapinin ilave edilmesinin yararı sorgulandı. GOG 258 olarak adlandırılan bu çalışmada sadece kemoterapi alanlar ile eş zamanlı kemoterapi ve radyoterapi uygulanım sonrası kemoterapi ile devam eden hastaların yaşam süresi ve hastalığın tekrarlamasına kadar geçen süre açısından bir farklılık saptanmadı. Radyoterapi ile birlikte kemoterapi alan grupta uzak organlara yayılım ile hastalık yenilemesi daha sık bulundu. Bu durum bize, ışın tedavisi alan hastalara kemoterapinin yeterince verilememesi ile ilişkili olabileceğini düşündürdü.

Sonuç

Her iki çalışma sonuçları bize önemli bilgiler sundu. Endometrium kanserinin ameliyat sonrası koruyucu tedavisinde yan etkisi fazla olan kemoterapi ve eş zamanlı radyoterapi uygulamasının gerek erken evrede gerekse bölgesel ilerlemiş yani karın içinde daha fazla büyümüş ve yayılmış evrede uygun olmayacağını gördük.

Yapılan iki çalışmanın sonucuna göre, eğer kanser rahim içine sınırlı ise, yani rahimi aşmamış ve komşu organlara yayılmamış ise tümör karekteri de göz önüne alınarak radyoterapi tek başına uygulanabilir. Ancak tümör karın içinde yayılım göstermiş ise ameliyat sonrası koruyucu tedavi olarak kemoterapinin daha etkili olabileceğini, bu hasta grubunda radyoterapinin ilave edilmesinin yararının olmayacağını gördük.

Günlük pratiğimize önemli katkı sağlayan iki çalışmanın bundan sonraki tedavi önerilerimize olumlu yönde etki edeceğini, hastalarımıza daha az tedavi ile lüzumsuz yan etkilerden kurtularak daha fazla yarar sağlayabileceğimizi düşünüyoruz.