Tamoksifen nedir ? nasıl çalışır?

Tamoksifen, meme kanseri hücrelerinin yüzeyindeki östrojen reseptörlerini bloke edecek şekilde tasarlanmıştır. Bir büyüme faktörü olan östrojen hormonu, hücre yüzeyinde bulunan ve yine kendi adı ile anılan östrojen reseptörüne (ER) bağlanarak normal meme hücrelerinin büyümesini sağlar. Meme kanseri durumunda ise östrojen reseptörleri kanser hücrelerinin büyüme ve çoğalması için çalışır. Meme kanseri türlerinin büyük kısmında tümör hücreleri, zarlarındaki östrojen reseptörü sayısını belirgin bir şekilde artırmıştır ve büyümek için östrojene bağımlı hale gelmişlerdir. Bu tür meme kanserlerine hormon pozitif meme kanseri denilir. Tamoksifen, östrojenin, reseptörüne bağlanmasını engeller ve meme kanseri hücrelerinin büyümesini durdurur. Hem menopoz öncesi hem de menopoz sonrası dönemdeki hastalar tarafından kullanılabilir, bununla birlikte menopoza girmiş kadınlarda ilk tercihimiz diğer hormon tedavileridir.

Tedavinin amacı

Tamoksifen en sık olarak meme kanseri ameliyatı sonrası hastalığın tekrarlamasını (nüks) önleyici olarak kullanılır (adjuvan / koruyucu tedavi). Bu amaçla tamoksifen ile hormon tedavisi genellikle hekim önerisine bağlı olarak 5-10 yıl sürer. Menopoza yakın (perimenopozal) veya menopoza girmiş hastalarda 2-3 yıl tamoksifen sonrası aromataz inhibitörü ile devam edilip toplam 5-7 yıla tamamlanabilir.

4. evre hastalığa sahip ya da ameliyat edilemeyecek durumda olan kişilerde meme kanserine bağlı şikayetleri azaltmak, kanserin yayılmasını durdurmak ve yaşam sürelerini uzatmak için uygulanır (palyatif tedavi).

Uygulama şekli, dozu ve program

Tamoksifen tablet, ağız yoluyla alınır ve başlangıç dozu günde 20mg'dır.

Hekim önerisine bağlı olarak genelde beş yıl süreyle kullanılır. Hormon tedavisi devam etmesi gerekiyorsa ardından anastrozol veya letrozol gibi yine ağızdan hap şeklinde alınan aromataz inhibitörleri kullanılır. İstenmeyen yan etkiler ortaya çıkarsa tamoksifen kesilir.

Tamoksifen yan etkileri

Klinik çalışmalarda tamoksifen ile en sık bildirilen yan etkiler aşağıda yer almaktadır.

Yan etkiler bazen yüzde aralıklarına sahiptir [örnek: sıcak basmalar için % 38-40], bunlar klinik çalışmalarda farklılık gösterdiği için bu şekilde belirtilmiştir.

  • Sıcak basmaları (38-40%)
  • Kas ağrıları (6-21%)
  • Gece terlemeleri (16%)
  • Halsizlik (15%)
  • Duygu durum değişiklikleri (15%)
  • Eklem ağrıları (12%)
  • Vajinal akıntı (11%)
  • Bulantı ve kusma (10%)
  • Vajinal kanama (7-8%)
  • Ciltte kan lekeleri (4%)
  • Katarakt (4%)
  • Kemik kırılmaları (4%)
  • Kalp damar tıkanıklıkları (2-4%)
  • İnme / felç (1-2%)
  • Endometrium kanseri (0.5%)

Ne sıklıkla takip gereklidir?

Takip

Tamoksifen kullanımı nedeniyle özellikle takip edilmesi gereken bir kan tahlili bulunmamaktadır. Hekiminizin önerisine göre başka kan tahlilleri istenebilir.

Görüntüleme (radyolojik inceleme ) ne kadar sıklıkla gereklidir?

Meme kanserinin en sık görülen evresi olan erken evre bir hastalığa sahipseniz, yani meme kanseri ameliyatı olmuş ve sonrasında koruyucu (adjuvan) tedavi alıyorsanız radyolojik takibiniz çoğunlukla yılda bir kez mamografi, meme ultrasonu (USG), tüm karın USG ve direk akciğer grafisi ile yapılır. İlk 2 yıl, 3 ayda bir hekim muayenesi yapılır. Ayrıca menopoza girmiş bayanlara 2 yılda bir kemik sintigrafisi (DEXA) önerilir.

4. evre (metastatik) meme kanseri için tamoksifen uygulanıyorsa radyolojik görüntülemeler, tedaviden önce ve tedavi sırasında yanıtı değerlendirme amacıyla her 2 - 6 ayda bir kontrol edilebilir. Görüntüleme yöntemleri şunları içerir: kemik taramaları, manyetik rezonans görüntüleme (MRG), bilgisayarlı tomografi (BT) ya da PET-BT taramaları.

Dikkat edilmesi gerekenler

  • Sıcak basması, tamoksifen kullanımında en sık görülen yan etkilerden biridir. Bu günlük yaşamı önemli derecede etkiliyorsa, sıcak basmalarını en aza indirme ve tedavi etme yöntemleri hakkında doktorunuzla konuşun. Akupunktur, sıcak basmalarına yardımcı olduğunu bilinen tamamlayıcı bir tıp yöntemidir. Bitkisel takviyelerin birçoğu hormonal tedaviniz ile etkileşime girebilir, bu nedenle doktorunuzla veya eczacınızla konuşmadan herhangi bir bitkisel ürün veya doğal adı altında pazarlanan takviyeleri almayın.
  • Tamoksifen kullanımı sırasında, oldukça nadir görülen bir yan etki olmakla birlikte toplardamar sisteminde tromboz (tıkanıklık) gelişebilir. Ani başlayan göğüs ağrısı, nefes darlığı, tek bir bacak ya da kolda şişlik fark ederseniz onkoloji ekibinizle hemen iletişime geçiniz.
  • Tamoksifen kullanan hastalara, rahim kalınlaşması ve çok düşük riski de olsa endometrium kanseri takibi amacı ile yılda bir kadın-doğum (jinekolojik) muayenesi önerilir.
  • Tamoksifenin etkinliğini azaltabilen veya yan etki riskini artırabilecek birçok olası ilaç etkileşimi vardır. Yeni ilaç almadan önce doktorunuzla veya eczacınızla konuşun. Fluoksetin (Prozac) ve paroksetinin (Paxil), tamoksifenin etkisini azalttığı bilinmektedir. Greyfurt ve greyfurt suyu ile etkileşime girerek tamoksifenin kan düzeyinde artışa neden olabilir. Bu, diğer yan etkilerin görülme riskini artırabilir. Tedavi süresi boyunca greyfurt yemeyi bırakın. Onkoloji eczacınız, ilaç etkileşmelerinin uygun şekilde engellendiği veya yönetildiğinden emin olmak için daima ilaç listenizi gözden geçirmelidir

Tamoksifen

Bireysel ilaç etiketi bilgileri

  • Tamoksifen oral (ağız yoluyla alınan) bir tablettir.
  • Hormon pozitif meme kanserlerinde etkilidir (tüm meme kanserlerinin yaklaşık %70’i).
  • Kol ve bacaklarda kan pıhtılaşması (DVT - derin ven trombozu), akciğerlerde pıhtılaşma (PE - pulmoner emboli), kalp krizi ve felç için artmış bir risk vardır. Bu risk, kan pıhtı öyküsü olan veya sigara içenler gibi kan pıhtısı geliştirme riski yüksek olan hastalarda daha yüksektir.
  • Aç veya tok karnına alınabilir. Tabletleri tamamen yutun ve tabletleri ezmeyin.
  • Bir doz almayı unutursanız, aynı gün olduğundan eminseniz dozu alın. Ertesi günse, düzenli dozu planlandığı gibi alın. Unuttuğunuz dozun telafi edilmesi için dozu iki katına çıkarmayın.
  • Oda sıcaklığında muhafaza edin ve ışıktan koruyun.
  • Bazı antifungal (mantar ilacı), antidepresanlar ve nöbet ilaçları ile etkileşime girebilir. Doktorunuza veya eczacınıza, muhtemel etkileşimler için ilaçlarınızı gözden geçirmesini isteyin.
  • Tamoksifen kullanımı sırasında kendinize uygun doğum kontrolü yöntemlerini kullanın ve tedavi sırasında hamile kalırsanız doktorunuza bildirin.
  • Piyasa isimleri: Nolvadex, Tadex, Tamoplex, Tamoxifen, Tamoxifencell, Tamoxifeno

- İlginizi çekebilir: İlk akıllı ilaç olan Tamoksifen'in keşfi