Tek akciğer ile yaşamak mümkün mü?

Yaşamımızı sürdürebilmemiz için akciğerlerimiz soluduğumuz havadaki oksijenin bütün vücuda yayılmasını ve vücudun işleyişinde kanda biriken atık gazların soluk verme sırasında vücuttan uzaklaştırılmasını sağlarlar. Herhangi bir sağlık problemi olmayan kişilerde göğüs boşluğunun sağ ve sol tarafında olmak üzere iki adet akciğer bulunmaktadır. Ancak hayatın akışı sırasında karşılaşabileceğimiz bazı sağlık sorunları, akciğerlerden birinin alınmasına neden olabilir. Bu durum kişilerin günlük hayatlarında ve fiziksel egzersizlerinde bazı kısıtlamalara neden olsa da ameliyat sonrası dikkatle takip edilen bir iyileşme sürecinin ardından antrenmanlarına ve kariyerlerine başarı ile devam eden atletlerin olması umut olmaktadır.

Aşağıda, basitçe akciğer anatomisi görülebilir.

Peki vücut kendini tek akciğerli olmaya nasıl alıştırıyor?

Vücut, akciğerlerden birinin uzaklaştırılmasının ardından farklı yolları kullanarak yeni düzene uyum sağlayabilmektedir. Örneğin, vücut içerisinde kalan akciğer, uzaklaştırılan eşinden kalan alanı kullanarak bir miktar genişleyebilir, böylece kapasitesini arttırır ve zamanla oksijen kaybını telafi etmeyi öğrenir. Yeni koşullara adaptasyon sırasında bireye de önemli görevler düşmektedir. Genellikle kişiler tek akciğer ile eskisi gibi hayatlarını sürdüremeyeceklerini ve sıklıkla nefes darlığı gibi sorunlar yaşayacaklarını düşünürler. Ancak gerçek böyle değildir. Günlük hayatlarını biraz daha yavaşlatarak, vücudun yeni düzene alışmasına yardımcı olabilir ve hayatlarına kaldıkları yerden devam edebilirler.

Riskleri ve olası zararları nelerdir?

Pnömonektomi, vücudun yan tarafından bir kesi açılarak bir akciğerin yerinden tamamen çıkarılmasına dayanan bir cerrahi yöntemdir ve erken evre akciğer kanserlerinin temel tedavisidir.

Akciğer kanseri dışında ciddi araç kazaları, tüberküloz, mantar enfeksiyonları, konjenital akciğer hastalığı, sigaraya bağlı gelişen komplikasyonlar, enfeksiyon veya inflamasyona bağlı olarak gelişen kronik akciğer hastalığı bronşektazi gibi sağlık sorunları pnömonektomi işlemini gerektirebilir. Journal of Cancer dergisinde yayınlanan bir çalışma, bu cerrahi müdahalenin riskleri anlatılmaktadır. Anestezinin olası risklerinin yanında ameliyat ile ilişkili diğer olası komplikasyonlar arasında;

• Solunum yetmezliği
• Aşırı kanama ve şok
• Anormal kalp ritimleri veya aritmi
• Kan akışında azalma
• Akciğerde kan pıhtılaşması veya pulmoner emboli
• Akciğer iltihaplanması yer almaktadır.

Ayrıca kişinin yaşı, genel sağlık durumu ve sigara kullanımı yukarıda bahsedilen risklere ilave olabilir. Özellikle sigara kullanan hastaların akciğer kapasitelerinde düşüş meydana geldiği için daha dikkatli olmaları gerekmektedir.

Cerrahi müdahale sonrasında çıkarılan akciğerin yeri hava ile dolmaktadır. İyileşme süresi boyunca kişiler geçici karın ağrısı veya gaz sancısı gibi sorunlarla karşılaşabilirler. Zamanla diğer akciğerin bu alanın bir kısmını doldurması ve kalan boşluğun da vücut içi sıvı ile dolmasıyla şikayetler ortadan kalkar. Tamamen iyileşme süreci kişiler arasında farklılık göstermekle birlikte birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişmektedir. Bu süre boyunca ve sonrasında bireyler günlük aktivitelerine dikkat etmeye özen göstermelidirler. Sabah uyandıklarında, yüzükoyun pozisyondan ayağa kalkarken veya merdiven çıktıktan sonra nefes almakta zorlanma gibi şikayetleri olabilir.

Özetle...

Cerrahi müdahale sonrasında hastalar kendi limitlerinin farkında olarak ve kendilerini çok zorlamadan yeni hayat tarzlarına alışmalıdır. Geçmişte sigara kullanan hastaların iyileşme süreçleri daha uzun ve zorlu olabilir. Özellikle nefes darlığı gibi şikayetleri daha sık olabilir.

Her ne kadar tek akciğer ile yaşamak bazı yaşamsal kısıtlamalar getirecek olsa da, egzersiz, solunum teknikleri, diyet ve hasta eğitimi gibi kapsamlı pulmoner rehabilitasyon iyileşme sürecinde oldukça önemlidir. Sürecin başından, tedavi sonrası iyileşmeye kadar hastaların doktorları ile tüm olasılıkları konuşmaları ve doktor takibinde devam etmeleri son derece önemlidir.