Teratom Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Teratom, farklı doku türlerini içerebilen nadir bir tümördür ve germ hücreli tümörlerin alt türüdür. Germ hücreler, vücudun üreme hücreleridir; kadınlarda yumurta ve erkeklerde sperm hücreleri. Teratomlar en yaygın olarak yumurtalıklarda, testislerde ve kuyruk sokumu kemiğinde meydana gelirler. Ancak orta hatta yakın bölgelerde, mediasten (göğüs boşluğu), retroperiton (karın arka kısım) ve beyin-omurilikte de gelişebilir.

Teratomlar, yenidoğanlarda, çocuklarda veya yetişkinlerde görülebilir. Benign (iyi huylu) olabilirler, yani kanseröz veya maling (kötü huylu) olmayabilirler. Teratomların temel tedavisi ameliyattır.

Teratom Nedir?

Teratom, birçok farklı doku içerebilen bir tür tümördür. İsmi Yunanca “monstrous (canavar) tumor”den gelir.

Teratomlar örneğin şu dokuları içerebilir;

• Saç
• Kemik
• Dişler
• Kas
• Organlar

Teratomlar şu bölgelerde yaygın görülebilir;

• Gonadlar (overler ve testisler)
• Ekstra-gonadal bölgeler (alt omurga, göğüs, karın bölgesi, beyin-omurilik)

Genellikle teratomları 2 alt grupta sınıflandırırız:

• Matür (olgun) veya
• İmmatür (olgun) olmayanlar.

Matür (olgun) teratomlar: Bu tümörler, beyin-dışı germ hücreli tümörlerin en sık görülen tipidir. Olgun teratomlar iyi huylu tümörlerdir ve kanser olma ihtimalleri yoktur. Genellikle yenidoğanlarda sakrumda veya kuyruk sokumunda veya ergenliğin başlangıcında testislerde veya yumurtalıklarda görülürler. Olgun teratomların hücreleri, mikroskop altında neredeyse normal hücrelere benzer. Bazı olgun teratomlar, hastalığın belirti ve şikayetlerine neden olan enzimleri veya hormonları salgılar.

İmmatür (olgunlaşmamış) teratomlar: Bu tümörler genellikle küçük çocuklarda gonadlar dışındaki alanlarda veya ergenliğin başlangıcında yumurtalıklarda ortaya çıkar. Mikroskop altında normal hücrelerden çok farklı görünen hücrelere sahiptirler. Olgunlaşmamış teratomlar kanser olabilir ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Genellikle içlerinde saç, kas ve kemik gibi birkaç farklı doku türü bulunur. Bazı olgunlaşmamış teratomlar, hastalığın belirti ve bulgularına neden olan enzimler veya hormonlar salgılar.

Teratomlar Ne Kadar Yaygındır?

Teratomlar, çocuklarda saptanan nadir tümörlerdir. En yaygın iki teratom sakrokoksigeal teratomlar (ekstragonadal) ve overin matür kistik teratomlarıdır (gonadal). Omurga tabanında gelişen sakrokoksigeal teratomlar, yıllık her 20.000 ila 40.000 doğumda 1 oranıyla yenidoğanlarda en sık görülen tümörlerdir. Olgun yumurtalık teratomları genç kadınlarda, özellikle yaşamlarının ikinci veya üçüncü 10 yılında en sık görülen yumurtalık tümörüdür. Testis ve mediastinal teratomlar dahil olmak üzere diğer teratom türleri çok daha nadirdir.

Çok nadir durumlarda "fetüs içinde fetüs" adı verilen bir teratom türü ortaya çıkabilir. Bu tip teratom, sağlıklı bir insanın vücudunda bulunan gelişmemiş bir fetüs görünümündedir. Bir görüş, fetüs teratomlarındaki fetüsün, yaşamı sürdüremeyen ve daha sonra hayatta kalan kardeş tarafından çevrelenen bir ikizin kalıntıları olduğunu savunurken, bir başka görüş, kitlenin oldukça gelişmiş bir teratom olduğunu varsayar.

Teratom Belirtileri Nelerdir?

Teratom belirtileri, tümörün boyutu ve yerleşim yerine bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir. Bazı vakalarda teratom hiçbir belirti göstermeyebilir ve kitle yalnızca belirgin şekilde büyüdüğünde fark edilir.

Olası teratom belirtileri şunları içerebilir;

• Kişinin hissedebildiği veya görebildiği bir kitle, şişlik ya da yumru
• Kabızlık veya idrar tutamama
• Bacaklarda güçsüzlük
• Karın bölgesinde ağrı
• Nefes almada zorluk

Eğer bir teratom, hormon salgılıyorsa, ergenlik öncesi çocuklarda fark edilebilir belirtilere sebep olabilirler ve ergenliğin erken başlamasına sebep olabilir. Bu hormonal değişiklikler, kız ve erkek çocuklarında meydana gelebilir.

Teratomun Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

Şu anda teratomun tam bir sebebi bilinmemektedir. Ancak araştırmalar, teratomların emriyonik kök hücrelerdeki değişiklikler nedeniyle meydana geldiğini ileri sürmektedir. Bu özel hücreler, pluripotenttir, yani onlar vücuttaki herhangi bir başka hücreye dönüşebilirler.

Bu tümörlerin ektoderm, mezoderm ve endoderm adı verilen ve fetüsü oluşturan üç gelişimsel germ tabakasından türediği düşünülmektedir. Bu germ katmanları, yağ, kas, diş, tırnak ve saç dahil olmak üzere çeşitli dokuları oluşturabilen germ hücrelerinden yapılmıştır. Fetal gelişim sırasında, bu germ hücrelerinin bazıları farklılaşmaz, böylece diğer hücre tiplerine dönüşme yeteneğini korur. Bu germ hücreleri daha sonra orta hattan geçerek on yıllarca kalabilecekleri ilkel gonadlara ulaşana kadar göç ederler ve sonunda yumurta veya sperme dönüşürler. Bu hücrelerin farklılaşma sürecindeki bir problemin bir teratom gelişimine yol açabileceği düşünülmektedir, bu da teratomların neden gonadlarda veya germ hücre göçü yolu boyunca meydana gelebileceğini açıklamaktadır.

Teratom riskini artıran faktörler, teratomun tipine bağlı olarak da çeşitlilik gösterebilir. Örneğin araştırmacılar, testis teratomları için risk faktörlerinin şunları içerebileceğini ileri sürüyor;

• Doğum düşük kilo ve kısa boy
• Kriptoşidizm (Anne karnında testislerin olması gerektiği yere ulaşamaması)
• Hipospadias (Çocuklarda idrar deliğinin penisin ucunda değil altında olması)
• Gebelik kanaması
• Gebelikte anne yaşının ileri olması
• Sarılık
• Doğum sonrası plasentanın 30 dk içinde gelmemesi

Over (kadın yumurtalık) teratomlarının malign olması için risk faktörleri şunları içerebilir;

• İleri yaş
• Büyük tümör boyu
• Menopoza girmiş olmak
• Kanser antijeni 125 (CA-125) olarak isimlendirilen bir proteinin yüksek seviyede olması

Teratom Tanısı Nasıl Konur?

Tıbbi geçmişe ve fiziksel muayeneye ek olarak teratom tanısı koymamıza yardımcı olacak şu testleri sıklıkla isteriz;

• Potansiyel tümörün yerini gösterecek manyetik rezonas görüntüleme (MRG), bilgisayarlı tomografi (BT) veya ultrason gibi görüntüleme teknikleri
• Alfa-fetoprotein (AFP) ve insan kronik gonadotropin (hCG) kan testleri, yüksek seviyelerde teratom varlığını işaret ederler
• Tam kan sayımı
• Karaciğer, böbrek ve akciğer fonksiyon testleri
• Tümörden biyopsisi

Bununla birlikte teratom tanısı, bir başka hastalık veya duruma tanı koymak için yapılan testler sırasında da tesadüfen konabilir.

Tanı konduktan sonra, tümörü 1’den 4’e kadar evrelendiririz. Bu sınıflandırma, tümörün boyutu ve vücudun diğer kısımlarına yayılıp yayılmadığını ifade eder. Evre 1 teratom, küçük ve bölgeseldir ancak evre 4 daha büyüktür ve farklı bölgelere yayılmış olabilir.

• İlginizi çekebilir: Genç hastamız Oğuz’un umut veren öyküsü - Germ Hücreli Tümör

Teratomun Tedavisi Nedir?

Çoğu vakada teratomun tedavisi, cerrahi olarak tüm tümörün çıkarılmasını içermektedir. Ayrıca kişi için ameliyat sonrası kemoterapi de gerekebilir.

Teratomun türü ve malign olup olmaması, tedavi seçeneklerini etkileyebilir.

Örneğin, over teratomu olan kişiler için 4 tane standart tedavi yöntemi vardır;

• Ameliyat
• Yakın takip
• Kemoterapi
• Radyasyon tedavisi

Evre 1 over teratomu olan bir kadın için eğer tümör küçük ve çıkarması kolaysa ameliyat, gerekli olan tek tedavi olabilir. Eğer kişi kemoterapiye ihtiyaç duyarsa, genellikle PEB adlı kemoterapi rejimi uygulanır. Bu kemoterapi rejimi, sisplatin, etoposid ve bleomisin ilaçlarını içermektedir.

Özet

Teratom, iyi huylu ya da kanserli olabilen bir tür germ hücresi tümörüdür. Bu tümörler, saç, kas ve kemik gibi birkaç farklı tür doku içerebilirler. Genellikle kadınlarda yumurtalıklarda, erkeklerde testislerde ve çocuklarda kuyruk kemiğinde meydana gelirler. Ancak bazen de vücudun herhangi bir yerinde de meydana gelebilirler.

Teratomlar için tedavi seçenekleri, tümörün konumu, boyutu ve evresine bağlı olarak farklılık gösterir ama genellikle cerrahi operasyon ile tümörün alınmasını ve kemoterapi içerir.

*

• İlgili konu: Testis Kanseri Belirtileri, Evreleri ve Tedavisi