Vücut geliştirme için kullanılan anabolik steroidler ve gıda takviyeleri nedir, zararlı mıdır?

Anabolik steroidler, protein tozları ve sporcu gıda takviyeleri, özellikle vücut geliştirmeye yönelik antrenman yapan kişiler arasında oldukça popüler ürünler olarak karşımıza çıkmakta. Protein tozlarının, kas oluşumunu artırması için uygulanan anabolik steroidlerin sağlığa zararlı olduğu ve vitamin takviyelerini almanın yarar ve zarlarına ilişkin insanların kafası karışmış durumda. Anabolik steroid nedir, faydalı gibi görünen bu takviyeler kullanılmalı mı ya da neden sakıncalı olabilir gibi soruların cevaplarına gelin birlikte bakalım.

Anabolik steroid nedir?

Anabolik steroidler; erkek cinsellik hormonuna benzer sentetik (insan yapımı) maddelerdir (en bilineni testosteron). Anabolik kelimesinin anlamı büyümedir. Yani steroidler, kas kütlesi ve fiziksel güç artışı sağlayan performans arttırıcı maddelerdir. Anabolik steroidlerden bazılarına örnekler; Androstenedione, Dehydrochloromethyltestosterone (Turinabol), Methandienone (Dianabol), Methyltestosterone (Android), Nandrolone (Durabolin), Oxandrolone (Oxandrin), Oxymetholone (Anadrol), Stanozolol (Winstrol) gösterilebilir.

Sporcu diyet takviyeleri nedir?

Diyet takviyesi, oral yolla (ağızdan) alınan ve besin öğeleri içeren ürünlerdir. Diyet takviyeleri, amino asitler, vitaminler, mineraller, bitkiler, enzimler ve metabolitler (glukozamin, kreatin, alfa-lipoik asit, Koenzim Q10) gibi maddeleri içerebilir. Diyet takviyeleri, özler veya konsantrelerden oluşabilir veya tabletler, kapsüller, likit ve toz halinde bulunabilir.

Anabolik steroidler kötüye mi kullanılmaktadır?

Anabolik steroidler özellikle kemik ve kasları uyarır. Ayrıca kırmızı hücre üretimini arttırırlar. Anabolik steroidler tıpta erkeklerdeki geç ergenlik, cinsel işlev bozukluğu; kadınlarda osteoporoz (kemik erimesi), anemi, endometriozis ve hormonal dengesizlik gibi çeşitli sorunların tedavisinde kullanılmaktadır.

Fakat günümüzde, anabolik steroidler önemli ölçüde istismar edilmektedir. Spor yapan bazı kişler veya sporcular vücut geliştirme yani kas kütlesini, dayanıklılığı veya performansı artırmak için anabolik steroidleri kötüye kullanabilmektedir.

Anabolik steroidlerin kötüye kullanımı neden zarar vericidir?

Anabolik steroidler ile vücutta normalden fazla testosteron oluşturulur. Bu şu sorunlara yol açabilir;

• kas kütlesinde fazla artışa karşı organ hasarları (karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı, kalp-damar hastalığı),

• iktidarsızlık,

• erkeklerde jinekomasti (memelerde yağ depolanması ile anormal meme büyümesi)

• aşırı sivilce,

• saç dökülmesi,

• yağlı cilt sorunları,

• boyun uzamasında negatif etki,

• testislerin küçülmesi,

• azoospermi (sperm yoksunluğu),

• kadınlarda adet düzensizlikleri, aşırı yüz veya vücut kılları ve daha derin ses,

• sinirlilik,

• depresyon veya intihar eğilimleri,

• yüksek tansiyon,

• kolesterol ve diğer kan yağlarında bozulma,

• steril olmayan enjeksiyonların kullanımına bağlı viral ve bakteriyel enfeksiyon riskinde artış.

Araştırmalara göre anabolik steroidler bağımlılık yapar. Yani kullanıcıyı fiziksel ve psikolojik olarak bu maddeye bağımlı kılar.

Diyet takviyelerinin kullanımının riskleri

Beslenme/gıda takviyeleri aslında konsantre formdaki gıdalardır ve konsatre her ürün artık bir besin gibi davranmaktan çok bir ilaç gibi davranır; fakat nasıl çalıştığını bilemediğiniz bir ilaç gibi! Eksikliği kan testi ile ortaya konmadıkça hiçbir gıda takviyesi veya vitamin alımını önermiyoruz.

Nelere dikkat etmek gerekir?

İhtiyacı gözetmeden sadece takviye almış olmak için besin takviyeleri tüketmek doğru değildir. Doğal gıdalar bile, yüksek dozlarda alındığında istenmeyen yan etkilere neden olabilmektedir. Daha sağlıklı olmak için; aktif bir yaşam tarzına (yeterli egzersiz), sağlıklı beslenme alışkanlıklarına sahip olmak ve olumlu bir zihin halini sürdürmek daha doğru bir yaklaşımdır.

Sonuç olarak, hepsi beden, zihin ve ruh dengesi sağlığı için atılan adımlardır. Çok gerekirse uzman doktor tavsiyesiyle diyet takviyeleri özel koşullarda alınabilir. Ancak en iyi yol şimdilik protein veya diğer besin öğelerini doğal yollarla dengeli ve sağlıklı beslenerek almak ve tüm sağlıklı alışkanlıkları bir yaşam tarzı haline getirmektir.

Konuyla ilgili sonraki yazımızda, tıbbi amaçlı anabolik steroid (testosteron) kullanımına değinmeyi planladık.