Yapay zekâ (YZ, Artificial Intelligence= AI) teknolojilerinin hızla ilerlemesi, cilt kanseri teşhisi konusunda da önemli gelişmelere öncülük etmektedir. Görüntü tanıma, yapay zekanın (YZ) en başarılı olduğu alanlardan biridir ve bu, cilt kanserinin erken teşhisinde önemli bir rol oynamaktadır. YZ, cilt kanserini dermatologlar kadar doğru bir şekilde tanımlayabilir ve bu, derin öğrenme yapay sinir ağları gibi YZ formları kullanılarak gösterilmiştir.

Cilt kanserleri, global ölçekte en sık rastlanan kanser türlerinden biridir ve görülme sıklıkları artan bir trend göstermektedir. Cilt kanserlerinin yaklaşık %5'lik bir kısmı, agresif bir karaktere sahip olan melanom türündendir. Melanomun da dünya genelinde son yıllarda görülme oranları hızla yükselmiştir. Bu yükseliş kadınlarda, erkeklere kıyasla daha belirgindir. Özellikle 50 yaş ve üzeri kadınlarda, 2015 ile 2019 yılları arasında melanom görülme sıklığı her yıl yaklaşık %1 oranında artış göstermiştir.

Geleneksel cilt kanseri teşhis yöntemleri maliyetli, bir profesyonel doktor gerekliliği ve zaman alıcıdır. Bu nedenle, cilt kanseri teşhisi konusunda yardımcı olmak amacıyla YZ araçları ile tanı destek sistemleri gideren yaygınlaşmaktadır.

Son yıllarda, birçok YZ uygulaması cilt kanseri teşhisi amacıyla geliştirilmiştir. Ancak, bu uygulamaların bir kısmı başlangıçta yeterince doğru sonuçlar üretememiştir. Yine de zamanla, bu uygulamaların doğruluğu önemli ölçüde artmış ve bu da onları cilt kanseri teşhisi konusunda değerli araçlar haline getirmiştir.

Çalışmanın Detayları

12 Ekim 2023’te Avrupa Dermatoloji ve Venereoloji Akademisi (EADV? European Academy of Dermatology and Venereology) Kongresi 2023'te sunulan yapay zekâ (YZ) araştırması, 2,5 yıllık bir dönemde şüpheli cilt kanseri olan 22.356 hastayı değerlendirdi.

  • Bu çalışma kapsamında 3. Versiyonu denene YZ uygulaması, melanom tespitinde %100 (59/59 vaka tespit edildi) duyarlılık gösterdi; bu oran tüm cilt kanserleri için %99,5 (189/190) ve kanser-öncülü uygulamalar için %92,5 (541/585) doğruluk oranıyla tespit edebildi.

Testin duyarlılığı, bir testin belirli bir durumu veya hastalığı tespit etme yeteneğini ifade eder. Daha spesifik olarak, duyarlılık, gerçekten o durumu veya hastalığı taşıyan bireyleri doğru bir şekilde tespit edebilme oranını gösterir. Yüksek duyarlılığa sahip bir test, durumu veya hastalığı taşıyan bireylerin büyük bir kısmını doğru bir şekilde tespit edebilir, böylece hastalığın erken teşhis ve tedavisine olanak tanır. Duyarlılık, genellikle bir yüzde olarak ifade edilir ve sağlık profesyonelleri için testin güvenilirliği ve etkinliği hakkında kritik bilgiler sağlar.

  • AI yazılımının üçüncü versiyonu, 2021'de test edilen ilk modele göre önemli bir iyileşme göstermektedir. İlk model, melanomu %85,9 (195/227), tüm cilt kanserlerini %83,8 (903/1078) ve kanser-öncülü lezyonları %54,1 (496/917) doğruluk oranıyla tespit edebilmişti.

Tablo 1: YZ Uygulamasının Versiyonlara Göre Performansı

YZ Versiyon 1 (20 Nisan 2020 - 14 Temmuz 2021)

YZ Versiyon 2 (15 Temmuz 2021 - 21 Nisan 2022)

YZ Versiyon 3 (22 Nisan 2022 - 5 Ocak 2023)

Melanom Duyarlığı

%85.9

%97.1

%100

Tüm Cilt Kanseri Duyarlılığı

%83.8

%98.5

%99.5

Kanser-öncülü Lezyon Duyarlılığı

%54.1

%94.0

%92.5

Benign Lezyon Özgüllüğü

%79.7

%49.4

%75.3

Araştırmanın baş yazarı İngiltere’den Dr. Kashini Andrew, "Bu çalışma, YZ'nin hızla nasıl gelişip öğrendiğini ve yüksek doğruluğun, YZ eğitim tekniklerindeki ve YZ'yi eğitmek için kullanılan veri kalitesindeki iyileşmelere doğrudan atfedilebilir olduğunu göstermektedir. Yazılımın en son versiyonu, Nisan 2022 ve Ocak 2023 arasında ikincil bakım ortamında 1.000'den fazla yüz yüze doktor muayenesi yükünden kurtarmış, acil dikkate ihtiyacı olan hastalar için daha fazla zaman sağlamıştır," diye belirtiyor.

Uzman Doktor Gözetimine İhtiyaç Devam Ediyor

Veriler son derece cesaret verici olsa da araştırma ekibi YZ'nin bir Danışman Dermatolog'un desteği olmadan bağımsız bir tespit aracı olarak kullanılmaması gerektiğini belirtmektedir. Bazal hücreli karsinom vakalarından biri 190 vaka arasında kaçırılmış, bu daha sonra bir dermatolog “güvenlik ağı” tarafından ikinci bir okumada tanımlanmıştır. Bu, YZ'nin uygun klinik gözetimine sahip olma ihtiyacını daha da göstermektedir.

Dermatolojide YZ'nin rolü ve en uygun nasıl kullanılması gerektiği yoğun bir şekilde tartışılmaktadır. Uygun klinik gözetim ile daha fazla araştırma, YZ'nin bir triaj aracı olarak kullanılmasına izin verebilir. Ancak, herhangi bir yolun maliyet etkinliğini göstermesi gerekir ve YZ şu anda dermatolojide bağımsız bir araç değildir. Bu ve benzeri çalışmalar, YZ'nin gelecekte sağlık hizmeti sunumunda büyük bir vaat gösterdiğini göstermektedir.