Yumurtalık (Over) Kisti Çeşitleri Nelerdir? Kistler Kansere Dönüşür mü?

Yumurtalık Kisti Nedir?

Tıp dilinde over denilen kadın yumurtalıkları, kadın üreme sisteminin bir parçasıdır. Rahmin her iki tarafında alt karın bölgesinde bulunurlar. Menstural döngünün bir parçası olarak overler, her 28 günde bir yumurta serbest bırakır. Bu yumurtlama olarak bilinen süreçtir. Yumurtalıklar ayrıca kadınlık hormonları östrojen ve progesteron üretirler.

Kistler genellikle iyi huyludur, yani kanserli değildir ve genellikle tedaviye gerek duymaz. Bazen, yumurtalıkların birinde kist denen sıvı dolu bir kese gelişir. Birçok kadın yaşamları boyunca en az bir kist geliştirecektir.

Yumurtalık kistleri düzenli adet gören kişilerde nispeten yaygındır, çünkü küçük kistler, adet döngüsünün bir parçası olarak doğal olarak gelişebilir.

Yumurtalık kistlerinin genellikle bir belirti veya semptomu (şikayet) yoktur, ancak yumurtalık kistleri bazen ağrı ve kanamaya neden olabilir.

Kistlerin büyüklüğü bir bezelye kadar küçük ya da bir portakaldan daha büyük olabilir. Bir kist kapalı bir kese benzeri yapıdadır. Saran dokudan zar ile ayrılır. İçinde sıvı, gaz veya yarı katı madde bulunur. Bir kistin dış kısmına kist duvarı denir.

Kist çapı 5 cm'nin üzerindeyse cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.

Yumurtalık Kisti Çeşitleri Nelerdir?

Kistler vücutta herhangi bir yerde gelişebilir.

İki ana yumurtalık kisti vardır:

• Fonksiyonel yumurtalık kistleri
• patolojik kistler

Fonksiyonel Yumurtalık Kistleri

En yaygın tiptir. Bu zararsız kistler kadınların normal adet döngüsünün bir parçasını oluşturur ve kısa ömürlüdür.

İki çeşit fonksiyonel yumurtalık kisti vardır:

• Foliküler kistler
• Luteal yumurtalık kistleri

Foliküler Kistler

Foliküler kistler en sık görülen tiptir. Bir kadının iki yumurtalığı vardır. Yumurta, bir yumurtalıktan, sperm tarafından döllenebildiği rahim içine hareket eder. Yumurta, büyüyen yumurtayı korumak için sıvı içeren folikülde oluşur. Yumurta bırakıldığında, folikül patlar.

Bazı durumlarda, folikül sıvısını dökmez ve yumurtayı serbest bıraktıktan sonra daralmaz veya bir yumurta bırakmaz. Folikül sıvıyla şişer, foliküler yumurtalık kisti olur.

Bir kist normalde herhangi bir zamanda görünür ve normalde birkaç hafta içinde geçer.

Luteal Yumurtalık Kistleri

Bunlar daha az yaygındır. Yumurta serbest bırakıldıktan sonra, corpus luteum olarak bilinen dokuyu geride bırakır. Luteal kistler corpus luteum kanla dolduğunda gelişebilir. Bu tip kist normalde birkaç ay içinde geçer. Bununla birlikte, bazen ani ağrı ve iç kanamaya neden olacak şekilde bölünebilir veya yırtılabilir.

Patolojik Kistler

Bunlar yumurtalık kistleri zararsız veya malign (kanserli) olabilirler.

İki tip patolojik kist vardır:

• Dermoid kistler (kistik teratomlar)
• Sisteinomlar (yumurtalık kistadenomları)

Dermoid Kistler (Kistik Teratomlar)

Bir dermoid kist genellikle iyi huyludur. Yumurta yapan hücrelerden oluşurlar. Bu kistlerin cerrahi olarak çıkarılması gerekir. Dermoid kistler 30 yaşın altındaki kadınlarda en sık görülen patolojik kist türüdür.

Sisteinomlar (Yumurtalık Kistadenomları)

Sisteinomlar, yumurtalığın dış kısmını kaplayan hücrelerden gelişen yumurtalık kistleridir. İçi mukus benzeri bir madde veya sulu bir sıvı içerir.

Yumurtalık içinde büyümek yerine, kistadenomlar genellikle bir sap ile yumurtalığa bağlanır. Yumurtalık dışında var olup, büyüyebilir. Nadiren kanserlidirler, cerrahi olarak çıkarılmaları gerekir.

Kistadenomlar 40 yaş üstü kadınlarda daha yaygındır.

Yumurtalık Kisti Belirtileri ve Yol Açabileceği Şikayetler

Çoğu kistin bir belirtisi olmamakla birlikte bir yumurtalık kisti belirtileri şunları içerebilir:

• Düzensiz ve muhtemelen ağrılı adet kanaması.
• Pelviste (kasık bölgesi) ağrı: Bu, bel ağrısı, uyluklara yayılan sürekli bir ağrı, aralıklı ve sürekli bir ağrı olabilir. Menstürasyon başlamadan veya bitmeden hemen önce ortaya çıkabilir.
• Disparoni: Bu cinsel ilişki sırasında ortaya çıkan pelvik ağrıdır. Bazı kadınlar, cinsel ilişkiden sonra karnında ağrı ve rahatsızlık yaşayabilir.
• Bağırsak sorunları: Dışkılama sırasında bağırsaklardaki baskı veya sık tuvalet ihtiyacı gibi.
• Karın sorunları: Karında şişkinlik veya ağırlıklar olabilir.
• İdrar şikayetleri: Mesaneyi tamamen boşaltma sorununa sebep olup veya sık idrara çıkma ihtiyacı hissettirebilir.
• Hormonal anormallikler: Nadiren vücut, anormal miktarda hormon üretir ve bu da vücut tüylerinin çoğalmasına neden olabilir.

Kistlerin neden olduğu bazı semptomlar (şikayetler) hamileliğe benzeyebilir, örneğin, meme hassasiyeti ve mide bulantısı gibi.

Yumurtalık Kistleri ve Kanser

Over kistlerinin çoğu kanser değildir. Menopozdan sonra yumurtalık kisti oluşuyorsa bu ihtimal akılda tutulmalıdır. Menopoz, bir kadının artık adet görmeyi bıraktığı zamanı işaret eder. Ancak, kistler menopozdan sonra oluşuyorsa, kanserli olma şansı daha yüksektir.

Ayrıca endometrioz gibi bazı altta yatan koşullar, yumurtalık kistlerinin gelişmesine de neden olabilir. Endometriozis, rahmi, yumurtalıkları ve fallop tüplerinin iç astarını döşeyen hücrelerin, rahmin dışında ortaya çıkmaya başladığı bir durumdur.

Yumurtalık (Over) Kanseri

Yumurtalık kanseri, yumurtalık hücrelerinin, bir tümör oluşturmak için kontrolsüz bir şekilde çoğaldığında oluşur. Tedavi edilmez ise, bu tümör hücreleri vücudun çevresindeki dokulara ve diğer yerlere yayılabilir.

Yumurtalık kanserinin hangi hücreden köken aldığına göre farklı yumurtalık kanseri türleri gelişebilir. Epitelyal over kanseri, yumurtalık kanserinin en sık görülen tipidir. Over kanserlerini % 90'ı epitelyaldir.

Over tümürünün epitelyal olması, kanserin, yumurtalığı kaplayan yüzey tabakası hücrelerinde başladığı anlamına gelir.

Overin epitelyal kanserlerinin de farklı çeşitleri vardır:

• seröz (en sık görğlen alt tür)
• endometrioid
• berrak hücreli
• müsinöz
• farklılaşmamış veya sınıflanamaz

Yumurtalık kistleri ve yumurtalık kanseri belirtileri bazen karışabilir.

İlgili konu: Evrelerine göre yumurtalık – over kanseri tedavisi

Yumurtalık Kisti Nasıl Teşhis Edilir?

Yumurtalık kisti teşhisinde en sık kullanılan yöntem, ses dalgalarının kullanıldığı ultrasondur (USG). Aşağıdaki şekilde, bir hekimin yumurtalık kistine dair en sık karşılaştığı durumlar görülebilir:

Bir doktor kistin kanserli olduğundan şüphelenirse, manyetik rezonans (eMaR) gibi daha farklı testler ister.

Yumurtalık Kisti Tedavisi

Doktor, tedaviye ihtiyacı olup olmadığına karar vermek için kisti değerlendirir.

Çoğu yumurtalık kisti, tıbbi tedavi olmaksızın kendiliğinden geçer. Bununla birlikte;

kişi aşağıdakilere bağlı olarak tedaviye ihtiyaç duyabilir:

• Kistin boyutu ve görünümü
• Semptomları
• Menopoz olup olmadığı

Doktor kisti takip etmeyi tavsiye edebilir. Bu, kistin boyut veya görünüm olarak değişip değişmediğini görmek için normal pelvik ultrasonoları içerebilir.

Doktor bazen yumurtalık kistleri olan bir kişiye doğum kontrol hapı önerebilir. Doğum kontrol hapını kullanmak kist boyutunu küçültmeyebilir, ama daha da kötüye gitmesini engelleyebilir.

Yumurtalık Kisti Ameliyatı

Doktor, şu durumlarda bir kistin alınmasını önerebilir:

• çok büyükse veya büyüyorsa,
• ilaç tedavisi sonrası da kalıcı ise,
• bir kadının çocuk sahibi olmasını engellediği düşünülüyorsa,
• sıra dışı (malign, kanserli) görünüyorsa, ve
• ağrı gibi şikayetlere neden oluyorsa

Kist tipine bağlı olarak, kist ameliyatı çeşitleri şunları içerir:

• Kistektomi: Bu yöntem, kistin çıkarılmasını içerir.
• Ooferektomi: Bu yöntem, yumurtalık ile birlikte kistin çıkarılmasını içerir.
• Total histerektomi ve ooferektomi: Bu yöntem, rahim, yumurtalık ve fallop tüplerini çıkararak malign kistlerin de alınmasını içerir. Kişinin daha sonra kemoterapi veya radyasyon tedavisi görmesi gerekebilir.

Bizi Instagram, Twitter ve Facebook'ta takip edin.

İlgili konu: Over kanseri tedavisinde gelinen son nokta