Zayıflama İğnelerinin Bilinmeyen Yan Etkileri

Obezite, dünya genelinde önemli bir sağlık sorunu olup, birçok kronik hastalığın risk faktörüdür. Yeni nesil ilaçlar olan GLP-1 reseptör agonistleri, kilo kontrolünde önemli bir rol oynayarak obeziteyle mücadelede yeni bir umut kaynağı olmuştur. Ancak, bu ilaçların kullanımıyla ilişkili nadir ve bazen ciddi yan etkilerin farkında olmak ve bu yan etkilerin yönetimi, tedavi sürecinin başarısı için kritik öneme sahiptir. Bu makale, GLP-1 reseptör agonistlerinin potansiyel yan etkilerini ve bu yan etkilerin sağlık profesyonelleri ve hastalar üzerindeki etkilerini ele almaktadır.

Ocak 2023, Önemli Bir Dönüm Noktası

GLP-1 reseptör agonisti semaglutidin Ocak 2023'te kilo kontrolü (zayıflamak) için onaylanması, obezite tedavisinde yeni bir çağın başlangıcı oldu. Ancak, son aylarda, ilaç düzenleyici otoriteler, bu ajanların diyabet tedavisinde kullanımıyla ilişkili, nadir, bazen ciddi yan etkileri de belgeledi. Bu yan etkilerin farkında olmayan doktorlar olabilir.

Aşağıda, FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) tarafından onaylanmış ve zayıflama amaçlı iğne şeklinde kullanılan ilaçlar listelenmektedir:

Zayıflama iğneleri ve diğer kilo kaybı ilaçları, her birey için uygun olmayabilir ve yan etkileri vardır.

Zayıflama iğnelerinin (GLP-1 reseptör agonistleri) en sık bildirilen yan etkileri şunlardır:

1. Mide bulantısı: İlaçların kullanımının başlangıcında ortaya çıkabilen ve zamanla azalan en yaygın yan etkidir.
2. Kusma: Mide bulantısına bağlı olarak, bazı kullanıcılar kusma yaşayabilir.
3. İshal: İlaçların kullanımı sırasında ishal yaşanması yaygındır.
4. Kabızlık: İlaçlar bağırsak hareketlerini etkileyebilir ve bazı kullanıcılarda kabızlığa neden olabilir.
5. Baş ağrısı: Baş ağrısı, GLP-1 reseptör agonistlerinin bilinen yan etkilerindendir.
6. Yorgunluk: İlaçlar kullanıldığında, bazı kullanıcılar yorgunluk veya halsizlik yaşayabilir.
7. İştahsızlık: İlaçlar, iştahı baskılayarak çalıştığından, kullanıcıların yemek yeme isteği azalabilir.
8. Karın ağrısı: Bazı kullanıcılar, ilaçlarla bağlantılı karın ağrısı yaşayabilir.

Zayıflama İğnelerinin Yan Etkilerine Dair Yeni Bilgiler

Milyonlarca insan semaglutid gibi ilaçlarla tedavi edildiğinde, nispeten nadir yan etkiler bile büyük sayıda bireyde meydana gelebilir.

Buna rağmen, bu advers olayların nadir oluşu ve şiddetli obezite vakalarında faydalarının risklerinden ağır basması olasılığı, doktorlar ve hastaların bu ciddi yan etkiler konusunda bilinçli olmalarını gerektirir.

GLP-1 reseptör agonistleri, semaglutid ve liraglutid gibi, bazı bağırsak hormonlarını taklit ederek tokluk sağlar. Bunların çoğunlukla mide-bağırsak sistemiyle ilgili yan etkileri bulunur: bulantı, kusma, kabızlık, ishal. Ancak, bu yan etkiler, artan endişeye neden olan nadir ve ciddi yan etkiler arasında yer almaz.

Ciddi Mide Problemleri

JAMA'da yayınlanan güncel bir analiz, GLP-1 reseptör agonistlerinin, eski bir kilo kaybı ilacı olan bupropion ile karşılaştırıldığında pankreatit riskini dokuz kat artırdığını gösteriyor. GLP-1 reseptör agonistleri alan hastalarda bağırsak tıkanıklığı dört kat daha sık ve mide-boşalmama üç kat daha sık meydana geldi. Bununla birlikte, bu komplikasyonların yıllık kullanım başına mutlak riskleri %1'den azdı.

Yine de, bu ciddi sağlık sorunlarının yıllık kullanım başına mutlak riskleri yüzde birin altındadır. Bu ilaçların akut pankreatit ve safra kesesi hastalıkları gibi bilinen yan etkileri olmasına rağmen, kilo kontrolünde etkili oldukları unutulmamalıdır. Nadir ve ciddi yan etkilerin göreceli riskinde önemli bir artış gözlenmiş olsa da, bu komplikasyonların toplam riski düşük seviyede kalmaktadır.

Anestezik Komplikasyonlar

2023 ilkbaharında, bazı bilimsel dergilerde anestezi altındayken GLP-1 reseptör agonistleri kullanan hastaların kusma veya aspirasyon yapmalarıyla ilgili raporlar yayımlandı.

Dikkat çekici olan, bazı hastaların operasyondan önce doktorların yemek yememe talimatına rağmen anormal miktarda kusmalarıydı.

Bu sorunların, GLP-1 reseptör agonistlerinin mide boşalmasını yavaşlatmasından kaynaklandığı düşünülüyor. Amerikan Anesteziyologlar Derneği, ameliyat günü bu ilaçların alınmamasını ve haftalık dozları olan ilaçların ameliyattan 7 gün önce bırakılmasını öneriyor.

Artan İntihar Riski?

Temmuz ayında, Avrupa İlaç Ajansı, liraglutid veya semaglutid kullanan hastalarda depresyon ve intihar düşüncesi vakaları nedeniyle 150 potansiyel kendine zarar verme ve intihar düşüncesi vakasını incelemeye başladı. Şimdi bu inceleme, diğer GLP-1 reseptör agonistlerini de kapsıyor ve sonuçların bu ay içinde açıklanması bekleniyor.

Bu vakaların ilaçlardan kaynaklanıp kaynaklanmadığı henüz belirsiz. Ancak, obezite tedavisi için kullanılan diğer ilaçlar (örneğin, rimonabant) ile de intihar düşünceleri ve davranışları gözlemlenmişti. İntihar geçmişi olan hastaların bu ilaçları dikkatle kullanmaları ve bu hastaların yakından izlenmesi gerektiği vurgulanıyor.

GLP-1 reseptör agonistlerinin vücut ağırlığı üzerindeki etkilerinin sürdürülebilmesi için uzun süreli, hatta ömür boyu kullanımları gerekebilir. Kilo kaybı için kullanıldığında, zaman içinde ortaya çıkabilecek yan etkiler ve komplikasyonlar hakkında şu anda yeterli bilgi bulunmamaktadır.

Diğer Hususlar

Kemirgenler üzerinde yapılan araştırmalar, GLP-1 reseptör agonistlerinin medüller tiroid karsinomları riskini artırabileceğini göstermiştir. İnsanlarda benzer bir riskin olup olmadığı ise ancak yıllar sonra anlaşılabilir. Medüller tiroid karsinomu öyküsü olan hastalarda, dulaglutid, liraglutid, semaglutid ve tirzepatid (ikili GLP-1/GIP reseptör agonisti) kullanımı kontrendikedir.

İkili agonistler (tirzepatid gibi) veya üçlü agonistler (retatrutid gibi GLP-1/GIP/glukagon) kullanan hastalar, sadece semaglutid kullananlara kıyasla daha fazla kilo kaybedebilir. Ancak, bu ikili agonistlerin çalışmalarında gastrointestinal yan etkiler daha sık olarak gözlemlenmiştir.

Aşağıda, yazının özeti olarak bir zihin haritası diagramı görülebilir:

Kılavuz Güncellemelerini Beklerken

Yeni GLP-1 reseptör agonistlerinin kullanımına yönelik kılavuzlar hala sınırlıdır. Mevcut obezite tedavisi klinik kılavuzları, bu ilaçlar piyasaya sürülmeden önce hazırlanmıştı. Tıp dernekleri, doktorların bu ilaçları klinik pratikte güvenli ve etkili bir şekilde kullanmalarını sağlayacak yeni kılavuzlar üzerinde şu anda yoğun bir şekilde çalışıyorlar. Bu kılavuzların güncellenmesi, GLP-1 reseptör agonistlerinin etkili ve güvenli bir şekilde kullanılmasına büyük katkı sağlayacaktır.

*

Görselin açıklaması: Yazının görseli ChatGPT 4.0 tarafından şu komut ile oluşturulmuştur: "Zayıflama İğnelerinin Bilinmeyen Yan Etkileri başlıklı bir yazı için soyut sanatsal bir blog görseli"