JAMA dergisinde yayımlanan bir çalışmada, mesleki karsinojenlere (kanser yapıcılara) maruz kalma derecesini tahmin etmek için Küresel Hastalık Yükü, Yaralanma ve Risk Faktörleri (GBD) 2017 verileri kullanıldı. Böylece mesleki karsinojenler olarak nitelendirilebilen belli kanserlerin yükü cinsiyet, yaş ve konuma göre bireysel ve toplu olarak değerlendirildi. 1990 yılının başından 2017 yılının sonuna kadar 13 mesleki kimyasal karsinojenin küresel ve bölgesel tahminleri yapıldı ve ölüm ve DALY (1 DALY yaşamdan kaybedilmiş 1 sağlıklı yıl anlamına gelir) açısından her bir mesleki karsinojene nitelenebilir kanser yükleri rapor edildi.
Mesleksel kanser yükü
Karsinojenlere mesleki olarak maruz kalmanın, küresel, bölgesel ve ulusal seviyelerde önemli bir hastalık yükü ile ilişkili olduğu bildirilmiştir ve dünya çapında mesleki hastalıklara giderek dikkat çekiliyor.
Küresel Hastalık Yükü (GBD) tarafından yürütülen bir çalışmaya göre 2016’da yaklaşık olarak kansere bağlı 348 bin yaşam kaybı (gırtlak, nazofarenks, meme, akciğer, yumurtalık, mezotelyoma, lösemi gibi) 14 karsinojene mesleki olarak maruz kalmaktan kaynaklanmıştır.
Kanserlerin %80’inden fazlası dış (kimyasal, fiziksel ve biyolojik) ve iç (genetik, immün ve endokrin) nedenler dahil olmak üzere çevresel faktörlerle ilişkili olduğu tahmin edilmektedir.
Bu faktörler arasında yüksek riskli mesleki bir çevre, tümörlerin meydana gelmesi ve ilerleyişinde önemli bir rol oynar. Meslekle ilişkili tümörlerden iyi bilinenler asbest kaynaklı akciğer kanseri ve mezotelyoma, benzen kaynaklı mesane kanseri ve petrol zifti kaynaklı cilt kanseridir. Akciğer kanseri meslekle ilişkili kanserlerin en geniş oranını oluşturur.
Bu güncel JAMA çalışması mesleki karsinojenlerin (Occupational Carcinogens – Ocs) sonuçlarını özetledi ve küresel ve ulusal düzeylerde birkaç kez güncellendi. Şimdiye kadar bireysel ve toplu bir şekilde mesleki maruziyet ile ilişkili kanser yükünü belli kanserlere özgü olarak araştıran çalışmalar yayınlanmamıştır.
Aşağıdaki harita görselleştirmelerinde 195 Ülkede Tüm Yaşlar ve Her İki Cinsiyet İçin Mesleki Kanserojenlere Atfedilebilir Kanser Ölümleri ve DALY Sayısı görülebilir (2017 verisi)
Çalışma mesleki karsinojenlere maruz kalmanın küresel kanser ile ilişkili ölümlerden ve DALY’lerden sorumlu olduğunu ve ilgili kanser yükünün yaşa, cinsiyete ve sosyal gelişime bağlı olarak bölgeler arasında büyük ölçüde değiştiğini göstermektedir. Her bir mesleki karsinojen için ayrı ayrı nitelendirilebilir kanser yükü, dünya çapında en ağır kanser yükü ile ilişkili asbest ve silikaya maruz kalmak ile birlikte geniş ölçüde çeşitlilik göstermiştir. Çoğu karsinojen, temelde akciğer kanseri ile ilişkiliydi.
Genel olarak, GBD 2017’ye dayanarak 7 kanser ile ilişkili olan bu araştırmada 13 mesleki karsinojen tanımladı. Önceki çalışmalarla tutarlı olarak, bu araştırmada da akciğer kanseri mesleki karsinojenlerden en çok etkilenen kanser türü olarak ve asbest de en fazla sayıda ölümden ve DALY’den sorumlu olan karsinojen olarak saptandı.
Destekleyici diğer çalışmalar
Başka çalışmalar, bu tür mesleki karsinojenlere maruziyetin birçok yüksek gelirli ülkede devam ettiğini bildirmiştir; özellikle asbest, silika ve dizel motor egzozu. Bununla birlikte, orta – düşük gelirli ülkelerdeki mesleki karsinojen maruziyetleri, otomatik izleme ekipmanı ve işte kendini koruma eksikliği nedeniyle daha da az kontrollü ve daha yaygın olabilir.
Asbest maruziyeti ve kanser
Son 30 yıldan fazla süredir, yüksek gelirli birkaç ülke başta asbest olmak üzere mesleki karsinojenlere maruziyeti en aza indirmek için adımlar atmakta. Asbest endüstrisi, ilk olarak Batı Avrupa’da sonra da düşük gelirli ülkelerde olmak üzere 20. yy da büyümeye başladı. Bununla birlikte, 1960’ta yapılan bir araştırmada asbeste maruz kalmanın kötü huylu tümörlerin gelişimi ile ilişkili olduğu gösterilmiştir. O zamandan beri, Avrupa ülkeleri asbest içeren yapıların yıkımlarını kontrol etmek ve asbest üretimi ve taşınmasını kısıtlamak için uzun bir zaman harcamaktadır. Birçok Avrupa ülkesinde mavi asbestin imha edilmesi için önlem içerikli yasaklar olmasına rağmen, 1960’tan 1993’e kadar asbest kullanımı yasaklanmadı. Asbest maruziyetinin tamamen durdurulmasına rağmen, asbest ile nitelendirilen kanser ölümlerinin 4 ila 5 yıl daha devam etmesi beklenmektedir.
Silika maruziyeti ve kanser
Silika ile ilişkili kanser yükü asbestten sonra ikinci sırada yer alır. 2007’den 2017’ye kadar hem vaka sayılarında hem de yaşa göre standartlaştırılmış oranlarda bir artış vardı. Silika doğada yaygın olarak bulunur ve silika içeren malzemeler sıklıkla kullanılır, ki bu da onu mesleki karsinojenler arasında en yaygın hale getirir. İşçiler çeşitli üretim faaliyetlerinde silikaya maruz kalırlar; taş ocağı ve madencilik, çanak çömlek veya seramik, dökümhaneler ve inşaat ve imalatta çeşitli görevler.
Silikaya maruz kalma ve akciğer kanseri arasındaki ilişki üzerine yapılan epidemiyolojik çalışmalar, temel olarak madenler, taş ocakları ve granit üretim sahalarını içeren endüstrilere dayanır. 1946’dan 2003’e kadar 58 677 Alman uranyum madencisi ile silikaya maruz kalma ve akciğer kanseri arasındaki ilişki üzerine bir kohort çalışması yapıldı ve özellikle silikaya maruz kalma ve akciğer kanseri arasında bir ilişki olduğu doğrulandı.
Çin’de yapılan bir kohort çalışmasında, silika seviyelerine uzun süreli maruz kalmanın, toplam ve sebebe özgü ölüm oranının artması ile ilişkili olduğu bildirildi. Bu nedenle, pratikte havadaki silika seviyesini kontrol etme ve kendini koruma cihazlarını kullanma ihtiyacı vurgulanmalıdır.
Asbest ve silikaya maruziyet temel olarak trakeal, bronşiyal ve akciğer kanseri yükünü artırdı. Asbestin ayrıca malign mezotelyoma riskini artırdığı bilinmektedir.
Formaldehit maruziyeti ve kanser
Lösemi için nitelendirilebilir mesleki karsinojenler, benzen ve formaldehittir. Mesleki benzene maruziyet, petrol, kimyasal üretim ve imalat gibi birçok endüstride ve hatta ayakkabı yapımı, boyama, baskı ve kauçuk imalatında meydana gelebilir. Formaldehit önemli bir ekonomik kimyasaldır ve ABD’de 2 milyondan fazla işçi formaldehite maruz kalır. Ayrıca tütün dumanının bir bileşeni olduğu için ve mobilya, sunta ve halı gibi ev ürünlerinde de bulunduğu için formaldehite günlük hayatta da maruz kalınabilir.
