Kanserden korunmanın en önemli yollarından biri de karsinojen maddelere maruz kalmamaktır. Bu sebeple karsinojen maddeler üzerinde yapılan çalışmalar büyük önem arz etmektedir. Bu konuda dünyada otorite olarak kabul edilen Amerikan Toksikoloji Programı 14. Karsinojen Raporu’nu açıkladı. Listeye kansere neden olan 5 virüs türü ve 2 kimyasal dahil edildi.

Bilindiği üzere kanser genlerde meydana gelen mutasyonların birikmesinden meydana gelir. Bu mutasyonlara kimyasallar, infekte edici virüsler, bakteriler, radyasyon ve ultraviyole ışınlar neden olur.

Hücrelerde ağır gen hasarlarına neden olan ve kanserleşmeye götürecek mekanizmaları tetikleyen maddelere "karsinojen" adı verilir

Araştırmacılar maddeleri;

  • "insanlarda karsinojen" olarak bilinen, ve
  • "insanlarda muhtemel karsinojen" olarak iki kategoride sınıflandırmışlardır.

Karsinojen raporları dünya genelinde yapılan araştırmalara dayanarak belirli aralıklarla yayınlanır. Kasım ayında yayınlanan 14. Raporda 5 virüs, kanser virüsü karsinojen listesine dahil edilmiştir. “İnsanlarda karsinojen” olarak sınıflandırılan 5 virüs;

  1. Human T cell Lymphotropic Virus Type 1 (HTLV)
  2. Epstein Barr Virus (EBV)
  3. Human Immunodeficiency Virus Type 1 (HIV)
  4. Kaposi Sarcoma Associated Herpes Virus (KSHV)
  5. Merkel Polyomavirus (MCV)

Son yayınlanan istatistiklere göre kanser virüsleri tüm insan kanserlerinin yüzde 12 sinden sorumludur. HPV gibi kansere neden olan virüslere karşı aşılar geliştirilmiş iken, listeye yeni eklenen bu virüsler için henüz aşı geliştirilememiştir. Bu virüsler 20 kanser türüyle ilişkilendirilmiştir.

Bakteri ve virüs gibi mikrorganizmaların kansere nasıl yol açtığını inceleyen bilim dalına metagenomik denir

Aynı zamanda listeye 2 yeni kimyasal; trikloroetilen (TCE) ve kobalt iyonları üreten kobalt bileşikleri dahil edildi.

Trikloroetilen endüstriyel alanda çözücü olarak kullanılmaktadır. 2000 yılından beri yeterli sayıda kanıt bulunamaması sebebiyle “muhtemel karsinojen” kategorisindeydi. Son yapılan çalışmaların trikloroetilen maruziyetinin böbrek kanseri riskini artırdığını göstermesi sonrası tekrar değerlendirmeye alınarak “insanlarda karsinojen” olarak  sınıflandırılmıştır. Trikloroetilen su, toprak ve havaya karışabilir. Bu sebeple endüstriyel üretim tesislerine yakın yerleşim yerlerinde gerekli analizler yapılarak önlem alınmalıdır.

Listedeki diğer bir madde ise kobalt ve kobalt benzeri iyonlar üreten maddelerdir. Kobalt özellikle askeri ekipmanlar, tekrar şarj edilebile pillerin üretiminde kullanılan maddelerdir. Listeye eklenen trikloroetilenin aksine bu madde elde  edilen kanıtlar ölçüsünde “muhtemel  karsinojen” olarak sınıflandırılmıştır. Kobalt ve benzeri bileşiklerin seramik, solar paneller ve medikal cihazlarda bulunmaktadır. Bu tip eşyaları kullanırken içeriklerine dikkat etmeniz sağlığınız açısından faydalı olacaktır.

İlginizi çekebilir: Karsinojen nedir? İnsan için bilinen ve potansiyel kanser yapıcılar ve kimyasal karsinojenler

Önemle vurgulamak gerekir ki, ileri genetik analizleri ve deney hayvanları modellerini içeren uzun süreli araştırmalar sonucunda bu listeler hazırlanmaktadır. Listede belirtilen herhangi bir kimyasal veya virüs ile karşılaşan her bireyin direkt kansere yakalanacağı düşünülmemelidir. Kişinin genetik yapısı, karsinojene maruz kalma süresi ve yoğunluğu, ve bağışıklık sisteminin durumu gibi faktörlerin kanserleşmede etkili olduğunu unutmamalıyız.