Akciğer Kanseri Erken Tanısı için BT, Kalp Damar Tıkanıklığını Tespit Etmede de Yararlı

Akciğer Kanseri ve Koroner Arter Hastalığı: İki Sinsi Hastalık Bir Arada

Akciğer kanseri, dünya genelinde kanserle ilişkili yaşam kayıplarının ilk sebebidir. Bununla birlikte, kalbi besleyen damarlarda gelişen darlığı ifade eden koroner arter hastalığı (KAH), kalp-damar sorunlarına bağlı yaşam kayıplarının en yaygın nedeni olarak ön plana çıkmaktadır. Her iki hastalık da çoğu zaman erken dönemde belirti vermeden ilerler ve yaşam kaybı oranlarını artırır. Ancak yeni bir çalışma, düşük doz bilgisayarlı tomografi (BT) ile yapılan akciğer kanseri taramalarının, kalp açısından herhangi bir belirtiye sahip olmayan bireylerde koroner arter kalsifikasyonu (KAK) gibi KAH belirtilerini de saptayabileceğini öne sürmektedir. Bu bulgu, tek bir tarama yöntemiyle iki önemli yaşam kaybı nedenine müdahale etme potansiyeli taşıdığı için büyük bir dönüm noktası olabilir.

2 Aralık 2024'te Canadian Medical Association Journal adlı dergide yayımlanan ve Caires ve arkadaşları tarafından yürütülen bu çalışma, akciğer kanseri taramalarının KAH tanısı koymadaki potansiyel rolüne ışık tutmaktadır.

---

Çalışmanın Arka Planı: Neden Önemli?

Düşük doz akciğer BT taramaları, yüksek risk altındaki bireylerde akciğer kanserini erken dönemde tespit edebilmek amacıyla kullanılan yaygın bir yöntemdir. Ancak bu taramalar sırasında, koroner arterlerde kalsifikasyon )kireçlenme) gibi başka önemli bulgular da gözlenebilir. Kalsifikasyon, koroner arterlerde plak birikiminin bir göstergesi olup kardiyovasküler hastalıkların riskini artıran önemli bir biyobelirteçtir.

Çalışmanın kıdemli yazarı Dr. Gary Small (University of Ottawa Heart Institute), bu tür taramaların yalnızca akciğer kanserine bağlı yaşam kayıplarını azaltmakla kalmayıp, aynı zamanda orta yaş grubundaki bireylerde en yaygın ikinci yaşam kaybı nedeni olan koroner aterosklerozun tanı ve risk sınıflamasına katkı sunabileceğini belirtmiştir.

---

Çalışma Detayları ve Bulgular

Çalışma, 2017-2018 yılları arasında Ontario Sağlık Akciğer Kanseri Tarama Pilot Programı kapsamında, yüksek risk altındaki 1.486 hasta üzerinde gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların demografik özellikleri şu şekilde özetlenebilir:

• Katılımcıların %52’si erkekti.
• Ortalama yaş 66 olarak hesaplandı.
• Hastaların %68’i (1.017 kişi) halen sigara kullanıyordu.

Sonuçlar:

• Katılımcıların %83’ünde (1.232 kişi) koroner arter kalsifikasyonu tespit edildi.
• Bu bireylerin %30’unda (439 kişi) ise kalsifikasyon seviyesi yüksek olarak değerlendirildi.

---

Çalışmanın Çıkarımları: Çift Yönlü Sağkalım Faydası

Araştırmacılar, akciğer BT taramalarının yalnızca akciğer kanserinden değil, aynı zamanda KAH kaynaklı yaşam kayıplarını azaltmada da etkili olabileceğine dikkat çekmiştir. Ancak bu durumun, şu kritik unsurlara bağlı olduğunu vurgulamışlardır:

1. Hekimlerin Bulguları Yorumlama ve Yönetme Becerisi: Koroner arter kalsifikasyonu gibi tesadüfen saptanan bulguların, gereksiz tetkiklere ve aşırı müdahalelere yol açma riski bulunmaktadır.
2. Tedavi Stratejilerinin Geliştirilmesi: Koroner kalsifikasyon tespit edilen bireyler için uygun tedavi yaklaşımlarının belirlenmesi ve uygulanması gerekmektedir.

Potansiyel Riskler:

Düşük doz BT taramalarının faydaları yanında, gereksiz müdahale riskleri de dikkate alınmalıdır. Çalışma, özellikle kardiyovasküler önleme stratejilerinin akciğer kanseri tarama programlarına entegre edilmesi gerektiğine dikkat çekmiştir.

---

Gelecekte Neler Yapılmalı?

Araştırmacılar, koroner arter kalsifikasyonu gibi tesadüfi bulguların yönetimi için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini belirtmiştir. Bu bulguların yönetiminde multidisipliner bir yaklaşım benimsenmesi, her iki hastalık için de sağkalımı artırabilir.

Dr. Small ve çalışma arkadaşlarının bu pilot programı, iki ciddi hastalığın bir arada ele alınabileceği yeni bir halk sağlığı yaklaşımı sunmaktadır. Bununla birlikte, hem klinisyenlerin hem de hastaların bu yeni yöntemlerin risk ve faydalarını net bir şekilde anlaması, programların başarısı için kritik öneme sahiptir.

---

Sonuç: İki Önemli Risk, Tek Bir Çözüm

Düşük doz akciğer BT taramaları, akciğer kanseri taramasını aşarak, kardiyovasküler sağlık için de dönüştürücü bir araç haline gelebilir. Bu yenilikçi yaklaşım, gelecekte sağlık tarama programlarının daha geniş kapsamlı hale gelmesini sağlayabilir. Bu nedenle, araştırmacıların önerdiği gibi, hem halk sağlığı politikaları hem de klinik uygulamalar, bu tür bütüncül yaklaşımları benimsemelidir.

Not: Çalışma bulguları, yalnızca erken tanı ve önlemenin değil, hastalık yönetiminde bireyselleştirilmiş tedavi yaklaşımlarının önemini de ortaya koymaktadır.

---