Alexis Martin’in Midesinin Gözlemlenmesi 1833

Binlerce yıl boyunca, sindirim süreçleri ve midenin çalışma prensibiyle ilgili giz perdesi aralanamadı. Büyük İskoç anatomisti ve doktor William Hunter, "Bazıları mideyi bir değirmen, bazıları bir fermantasyon tankı ve bazıları da bir güveç kabı olarak nitelendirmiştir" diyerek yakınmıştı.

Tıp Tarihinin En İlginç Hikayelerinden Biri

Midenin çalışma prensibinin anlaşılmasıyla ilgili önemli bir olay, Amerikan Kürk Şirketi çalışanı Alexis St. Martin'in kazara karnından vurulmasıyla gerçekleşti. ABD Ordusunun cerrahı William Beaumont’ın tedavisini yaptığı St. Martin, midesinde kalıcı bir delikle hayatta kaldı. Bu durum, Beaumont'un midenin işleyişine ilişkin birçok öncü gözlem yapmasına olanak sağladı. 

Alexis Martin iyileştikten sonra, Beaumont onu deneylerine devam etmek üzere yanına usta olarak işe aldı. Beaumont, yiyecek parçalarına ip bağlar, bunları Martin’in midesinde bulanan delikten sokar ve periyodik olarak sindirilen besini çıkararak sindirimin derecesini incelerdi. Beaumont ayrıca sindirim üzerinde egzersiz, sıcaklık ve hatta duyguların etkilerini de inceledi. Deneyleri, 1833'te Experiments and Observations on the Gastric Juice and the Physiology of Digestion (Mide Sıvısı ve Sindirimin Fizyolojisi Üzerine Deneyler ve Gözlemler) adlı kitabında yayınlandı.

Alexis Martin'in yaşanan kazandan 58 yıl sonra hayatını kaybettiğinde, aile üyeleri doktorların Martin üzerinde daha fazla inceleme yapılmasını önlemek için Martin’in bedenini derin, kimin olduğu belli olmayan bir mezara gömmeden önce kasıtlı olarak çürümeye bırakmaya karar verdiler. Beaumont’un, Wisconsin'deki küçük bir sınır karakolundaki derme çatma askeri hastanede bile sindirimi dikkatli bir şekilde çalışmaya devam etmesi kayda değerdi. Araştırması, sindirimin güçlü bir kimyasal sürece dayandığını kesin olarak ortaya koymuş ve fizyolojik araştırmalar adına uluslararası arenada tanınan ilk Amerikalı olmuştur.

Bugün, midenin proteazlar - pepsin gibi protein sindirici enzimler - ve birçok bakteriyi yok eden hidroklorik asit salgıladığını, proteazların etkisini kolaylaştırmak için asidik ortamı sağladığını biliyoruz. Ayrıca çeşitli sindirim sistemi hormonları, mide salgılarını ve hareketlerini kontrol ettiği de bugün mideye dair bildiklerimizin arasındadır. 

Yazı Görselinin Açıklaması: Soldaki resim, Klasik eser Gray's Anatomy'den (1918 baskısı), Henry Gray tarafından hazırlanan mide diyagramı gösterilmektedir. Ayrıca, karın aortunun ilk büyük dalı olan seliyak arter de gösterilmiştir. Bu arter, karaciğer, mide ve diğer organlara kan sağlar. Sağdaki resim, Alexis St. Martin.

Yazıda Geçen Tarihi Kişiler: William Hunter (1718–1783), William Beaumont (1785–1853), Alexis St. Martin (1794–1880)

• Önceki konu: İntravenöz (IV) Uygulanan Sıvılar 1832 – Hayat Kurtaran Formül