Bağırsak Bakterilerinin Şaşırtıcı Bir Faydası: Kanser İmmünoterapisini Güçlendirecek Yeni Tedavilerin Kapısı Açıldı

Geçtiğimiz ay yayımlanan bir çalışmaya göre; bazı bağırsak bakterileri bağışıklık sisteminin kanser hücrelerine karşı yanıtını güçlendirip tümör kontrolünü artırıyor.

Bağırsaklarımızda trilyonlarca bakteri olduğu ve bunlardan iyi bakteriler (normal bağırsak florası bakterileri) olarak nitelendirilenlerin birçok yararının olduğu bilinmektedir. Özellikle sağlıklı bir pıhtılaşma sistemi ve sindirim sitemi için bağırsak bakterileri son derece önemli bir yere sahiptir. Bağırsakta zararlı bakterilerin artması veya yararlı bakterilerin azalmasının kalın bağırsak kanserine kadar varan birtakım yangısal olayları tetiklediği de bilinmektedir.

Yapılan Çalışmalarla Bağırsak Bakterilerinin Metabolizma Ürünlerinin Bazılarının Bağırsak Kanserini Tetikleyici, Bazılarının Kanseri Önleyici Etki Gösterdiği Belirlenmiştir

Fareler üzerinde yapılan bir çalışmada; bağırsaklarında hiçbir mikroorganizma bulunmayacak şekilde yetiştirilen fareler ile normal bağırsak bakterilerine sahip fareler karşılaştırılmıştır. Sonuçta; kalın bağırsaktaki benzer tahribatlarda mikropsuz farelerde iyileşmenin sorunlu olduğu, kanser gelişiminin daha fazla olduğu gözlenmiştir.

Son dönemlerde bağırsak bakterilerinin kanserle ilişkisinde üzerinde durulan konu ise, bakterilerin bağışıklık yanıtıyla olan ilişkisidir. Geçtiğimiz ay yayımlanan, kanserli fareler üzerinde yapılan bir çalışmada; sindirim kanalına bazı bakterileri eklemenin, kanser hücrelerine karşı bağışıklık sistemi yanıtını artırdığı gösterilmiştir.

Bağışıklık sistemi yanıtının baş aktörü olan T hücreleri (bir beyaz kan hücresi tipi), hatalı hücrelerin tanınıp ortadan kaldırılması sağlar. Ancak bir hücrenin olabilecek en hatalı hali olan kanser hücreleri, T hücrelerine bağlanıp etkisiz hale getirerek vücudun bu savunmasından kurtulmaktadır. Bağışıklık sistemi kontrol noktası engelleyicileri denilen immünoterapi ilaçları ise (İpilimumab, Nivolumab gibi); kanser hücrelerinin T hücreleri üzerindeki fren mekanizmasını engelleyip bu savunmadan kurtulmasını önler.

Kontrol noktası engelleyicileri ilaçların birçok kanser türünde başarılı olduğu tespit edilmesine karşın, hastaların yalnızca içte birinde güçlü yanıt alınmaktadır. Hastalar arasındaki bu farklılığın nedeni bir soru işareti olma özelliğini korurken, Dr. Gajewski’nin gözlemi bu farklılığın açıklaması olmaya adaydır. Dr. Gajewski, 2 ayrı laboratuvardan alınan melanom cilt kanserli farelerde tümöre bağışıklık yanıtı ve tümörün büyümesinde ciddi yanıt farklılıkları olduğunu belirlemiş, ancak fareler aynı kafes içerisinde 3 hafta geçirdiğinde bu farklılığın ortadan kaybolduğunu gözlemlemiştir. Buradan yola çıkarak bu farkın bağırsak bakterilerinin farklılığından kaynaklanıyor olabileceğini, aynı ortamdaki farelerin bir süre sonra benzer bakterileri barındırdığından benzer yanıtların alınıyor olabileceğini düşünmüştür. Bunu doğrulamak için daha güçlü bağışıklık yanıtının sağlandığı farelerden alınan dışkı, daha az yanıt alınanların bağırsaklarına transfer edilmiştir. Sonuçta beklenildiği gibi güçlü yanıt alınanlarla benzer yanıt elde edilmiştir.

Bakteri Transferinin Tümör Büyümesinin Yavaşlatılmasında, Kontrol Noktası Engelleyici İlaçlar Kadar Etkili Olduğu Görülmüştür

Bakteri transferi ve immünoterapi ilaçları birlikte uygulandığında ise, çok daha iyi bir tümör kontrolü sağlandığı belirlenmiştir. Araştırma ekibi ayrıca, bakterilerden özellikle bifidobakterinin, bağışıklık yanıtının artışında daha ön planda olduğunu belirlemiştir. Daha sonra bağışıklık yanıtı düşük olan farelere ağız yoluyla bifidobakteri verdiklerinde, 2 hafta sonra bağışıklık yanıtının dışkı transferiyle benzer derecede arttığı görülmüştür. Bunun yanında sağlanan etkinin uzun süreli olduğu, işlemden 6 hafta sonra bile hala bağışıklık yanıtının güçlü olduğu gözlenmiştir.

Sonuç olarak; bağırsaktaki mikroorganizmalarla bağışıklık sistemi arasında güçlü bir ilişki olduğu ortadadır. Bu ilişkinin, bağırsak bakterilerinin düzenlenmesi şeklindeki kullanımı kanserle mücadelede son derece makul görünmektedir. Bunun için hayvan çalışmaları ve klinik çalışmalarla mevcut veriler doğrulanmalı; bifidobakteriler dışında immün yanıtı pozitif veya negatif etkileyen diğer mikroorganizmalar da ortaya konarak bu bilgi, hastalar için en ideal şekilde kullanılmalıdır.