Bazı Tomografi (BT) Filmleri Yüksek Radyasyon Riski Taşıyor

Bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları, modern tıbbın en değerli görüntüleme yöntemlerinden biri olarak birçok durumda hayat kurtarıcıdır. Ancak son dönemde yapılan araştırmalar, bazı BT taramalarında hastaların yüksek düzeyde radyasyona maruz kalabileceğini gösteriyor. Bu durum, sağlık profesyonelleri ve hastalar için önemli bir endişe kaynağı haline geldi.

BT Taramalarının Karanlık Yüzü: Çekim Farklılıkları

Kaliforniya Üniversitesi'nde profesör olan Rebecca Smith-Bindman ve ekibinin yaptığı araştırmalar, BT taramalarının bazen çok yüksek radyasyon dozlarıyla uygulandığını ortaya koyuyor. Amerika Birleşik Devletleri'nde yılda yaklaşık 93 milyon BT taraması yapılıyor ve bunların yarısından fazlası 60 yaş üzerindeki bireylere uygulanıyor. Türkiye'de BT taramalarıyla ilgili en güncel ve kapsamlı veriler 2021 yılına aittir. Bu verilere göre, 2021 yılında toplamda 25 milyon BT taraması gerçekleştirilmiştir.

Ancak radyasyon dozları, klinikten kliniğe büyük farklılık gösteriyor ve gereksiz yere yüksek dozlar verilebiliyor.

Smith-Bindman, aynı klinik sorunu yaşayan hastalar arasında bile radyasyon dozlarının 10 kat kadar farklılık gösterebildiğini vurguluyor. 2009 yılında yapılan bir araştırmaya göre, yüksek dozlu BT taramaları, Amerika’da yılda teşhis edilen kanser vakalarının yaklaşık %2’sine neden olabilir. Günümüzde BT taramalarının sayısının artmasıyla bu riskin daha da yüksek olabileceği düşünülüyor.

• İlgili konu: Uçak Yolculuğunda Ne Kadar Radyasyona Maruz Kalınır?

Yeni Düzenlemeler: Hastalar Artık Daha Güvende Mi?

ABD Medicare; Medicaid Hizmetleri Merkezi (CMS), hastaların radyasyona maruziyetini azaltmak amacıyla Ocak 2024'ten itibaren geçerli olan yeni düzenlemeler getirdi. Hastane ve görüntüleme merkezleri, BT taramalarında kullandıkları radyasyon dozlarını ölçmek ve raporlamak zorunda kalacaklar. Bu düzenlemeler, 2027 yılından itibaren tam anlamıyla uygulanacak ve kurallara uymayan sağlık kurumlarına maddi cezalar uygulanabilecek.

Yeni düzenlemeler, dozların, görüntüleme kalitesinin ve BT taramalarının gerekliliğinin daha dikkatli değerlendirilmesini amaçlıyor.

Sağlık Kuruluşları ve Uzmanlardan Farklı Tepkiler

Amerikan Radyoloji Koleji (ACR) ve bazı görüntüleme dernekleri, ilk etapta bu düzenlemelerin karmaşık ve maliyet artırıcı olabileceğini savundu. Ancak CMS, uygulama için farklı teknoloji sağlayıcılarını devreye alarak bu endişeleri azaltmaya çalışıyor.

Radyoloji uzmanları da, düzenlemelerle birlikte radyasyon dozlarının düşürülmesini destekliyor. Özellikle yapay zekânın da yardımıyla yakın gelecekte çok daha düşük dozlarla yeterli kalitede görüntüler alınabileceği öngörülüyor.

Çocuklar ve Genç Yetişkinlerde Risk Daha Büyük

BT taramalarının genç yaşlarda alınması, ilerleyen yaşlarda kansere yakalanma riskini artırabiliyor. Özellikle çocuklar radyasyona karşı daha duyarlı olduklarından, sağlık uzmanları pediatrik taramalarda çok daha dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor.

BT Taramalarındaki Riski Azaltmak İçin Ne Yapmalı?

• Sağlık kuruluşlarının radyasyon dozlarını düzenli takip etmesi ve raporlaması şarttır.

• Hastaların, BT taramalarının gerçekten gerekli olup olmadığı konusunda doktorlarıyla açık iletişimde bulunmaları önemlidir.

• Mümkün olduğu durumlarda MR (manyetik rezonans) görüntüleme tercih edilebilir.

• Yapay zekâ ve yeni teknolojilerin benimsenmesi, minimum dozla maksimum görüntü kalitesi sağlayacaktır.

Bu düzenlemeler ve bilinçli uygulamalar sayesinde, BT taramalarıyla ilişkili sağlık risklerinin önemli ölçüde azaltılması mümkün olacaktır. Sağlık profesyonellerinin ve hastaların bu konuda bilinçli ve duyarlı olması, herkesin sağlığı açısından büyük önem taşıyor.