BRCA1 ve BRCA2 Mutasyonu Taşıyanlarda Meme Kanseri Sonrası İkinci Kanser Riski

Meme kanseri, tüm dünyada kadınlar arasında en sık görülen kanser türüdür. Ancak bazı genetik faktörler, bu kanserin tedavi edilip iyileşmesinin ardından, ikinci primer kanser riskini artırmaktadır.

İkinci primer kanser, bir bireyde ilk kanserden bağımsız olarak gelişen, farklı bir dokuda veya organda ortaya çıkan yeni bir kanser türüdür.

Özellikle BRCA1 ve BRCA2 genlerinde bulunan patolojik varyantlar, bu artışı daha da belirgin hale getirmektedir. Patojenik varyant, bir genin yapısında meydana gelen ve hastalığa yol açabilecek değişiklik ya da mutasyondur.

İngiltere’de yapılan ve 29 Ekim 2024'te Journal of Clinical Oncology'de yayımlanan kapsamlı bir çalışmada, BRCA1/BRCA2 patojenik varyant taşıyıcılarının meme kanseri sonrasında ikinci primer kanser riskinin yüksek olduğu gösterilmiştir. Çalışmanın sonuçları, bu hastaların, ikinci bir kanser gelişimini önleyici adımlar atmaları gerektiğini vurgulamaktadır.

BRCA Mutasyonu Taşıyıcılarının Sonraki Kanser Riskine Dair Bir Çalışma

Bu çalışma, 1995 ve 2019 yılları arasında İngiltere'de NHS Klinik Genetik Merkezlerinde meme kanseri teşhisi konmuş 25.811 kadın ve 480 erkek üzerinde gerçekleştirildi. Çalışmada, bu bireylerde BRCA1 ve BRCA2 genlerinin patojenik varyantlarının varlığı araştırıldı. Bulgular, BRCA varyantı taşıyan hastaların meme kanserinden sonra sadece karşı memede değil, aynı zamanda farklı kanser türlerinde de yüksek risk altında olduğunu ortaya koydu.

Toplamda 1.840 BRCA1 ve 1.750 BRCA2 kadın patojenik varyant taşıyıcısı belirlendi.

Meme Kanseri Tanısı Sonrası İkinci Primer Kanser Riski Karşılaştırması

BRCA1 ve BRCA2 gen değişikliklerine sahip olan kişilerde meme kanseri sonrası başka bir kanser geliştirme riski, bu gen değişikliklerini taşımayan kişilere göre daha yüksektir. İşte bu risk artışının bazı detayları:

BRCA1 Taşıyıcıları İçin Riskler:

• Karşı Memede Kanser: BRCA1 mutasyonu taşıyan kadınlarda, karşı memede yeni bir kanser gelişme riski, taşıyıcı olmayanlara göre yaklaşık 3.6 kat daha fazla bulundu.
• Over Kanseri: Bu kişilerde yumurtalık kanseri riski 33 kat.
• Diğer Kanserler: BRCA1 taşıyıcılarında diğer kanser türlerine yakalanma riski 1.45 kat.
• Kolorektal Kanser: Bağırsak kanseri riski de bu kişilerde yaklaşık 2.9 kat.

BRCA2 Taşıyıcıları İçin Riskler:

• Karşı Memede Kanser: BRCA2 mutasyonu taşıyan kişilerde karşı memede kanser gelişme riski 2.4 kat daha yüksek bulundu.
• Over Kanseri: Yumurtalık kanseri riski 12 kat artmıştır.
• Pankreas Kanseri: Pankreas kanseri riski, taşıyıcı olmayanlara göre yaklaşık 3.6 kat daha fazladır.

Uzun Dönem Kanser Gelişim Riski: 10 Yıllık Kümülatif Oranlar

Çalışma, meme kanseri sonrası 10 yıllık kümülatif / biriken risk oranlarını da sunarak, uzun vadeli kanser gelişim riskini ortaya koymaktadır:

• BRCA1 Taşıyıcıları: Karşı memede %16, over kanseri %6.3, meme ve over dışı kanserlerde %7.8
• BRCA2 Taşıyıcıları: Karşı memede %12, over kanseri %3, meme ve over dışı kanserlerde %6.2
• Taşıyıcı Olmayanlar: Karşı memede %3.6, over kanseri %0.4, meme ve over dışı kanserlerde %4.9

Erkek BRCA2 Taşıyıcılarında Kanser Riski

Çalışmada erkek BRCA2 taşıyıcılarının da ikinci primer kanser riski açısından risk altında olduğu görülmüştür. Erkek BRCA2 taşıyıcılarının taşıyıcı olmayan erkeklere göre karşı memede kanser gelişim riski 13.1 kat (HR = 13.1, %95 GA = 1.19–1.46) ve prostat kanseri gelişim riski ise 5.6 kat daha yüksektir (HR = 5.61, %95 GA = 1.96–16.0).

Çalışmanın Önemi ve Sonuçları

Bu kapsamlı çalışma, BRCA1 ve BRCA2 patojenik varyant taşıyan meme kanseri hastalarının sadece tedavi sonrası hayatta kalma sürecinde değil, aynı zamanda uzun vadede başka kanserler açısından da dikkatle izlenmesi gerektiğini göstermektedir. Meme kanseri sonrası bu hastaların, karşı memede kanser gelişimi veya over, pankreas ve kolorektal gibi diğer kanserler açısından artan riskleri göz önünde bulundurularak daha sıkı bir tarama programına dahil edilmeleri önerilmektedir.

Araştırmacılar, BRCA varyant taşıyıcılarının yüksek risk altında olduğunun altını çizerek, bu hastaların kanserden korunma veya erken tanı koyma amaçlı önlemlerle daha iyi takip edilmesi gerektiğini ifade etmektedir.