
Deterjanlar Kanser Yapar Mı – Sağlık Etkileri Nedir?
Deterjan Nedir?
Kelime anlamı kir sökücü olan deterjanlar, sabun haricindeki temizleyicilerin tümünün adıdır. İlk olarak 1917 yılında Alman kimyacı Charles F. Gunther tarafından naftalinden üretilen deterjanların bugün % 50-60’ı endüstride ve temizlik amacıyla büyük kuruluşlarda, % 25-30’u temizlik amacıyla evlerde ve geri kalanı kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinde kullanılmaktadır.
Deterjanlar günümüzde tek bir kimyasaldan oluşmamakta, içlerinde çok sayıda farklı kimyasal madde barındırmaktadır (örneğin beyazlatıcılar, köpük ayarlayıcılar, dezenfektanlar, parfümler ve topaklanmayı önleyiciler vb).
Deterjanlar Kanser Riskini Artırır Mı?
Yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelen bu temizlik maddelerinin, barındırdıkları kimyasallar nedeni ile başta kanser olmak üzere çeşitli hastalıkların riskini artırdıkları dönem dönem medyada paylaşılmakta ve kaygılara neden olmaktadır. Yazımızda deterjanların sağlık risklerine değineceğiz.
Deterjanların ana etken maddeleri anyonik yüzey aktif madde ve (sodyum lauril sülfat ve sodyum dodecil sülfat gibi), noniyonik yüzey aktif madde (mono ve digliseritler, gliserin mono streat gibi) ve az miktarda diğer kimyasallardır (başta parfüm olmak üzere markalara göre çeşitli).
Deterjanlarda kullanılan hiçbir kimyasal Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı IARC’nin Grup 1, Grup 2A ve 2B karsinojen listesinde değildir!
Ancak bütün bu yazılanların marka değeri olanlar için geçerli olduğunu vurgulamakta fayda var, merdiven altı üretim yapılan yerlerde ne tür kimyasalların hangi oranlarda kullanıldığı net değildir.
Deterjanlar için temel sağlık sorunu kontakt alerjidir (cilt alerjileri).
Sonuç olarak, kanser konusunda endişelenecek bir şey olmasa da deterjanların içindeki kimyasalların tüm özellikleri ve standartlara uymayan denetimsiz ürünlerde kullanılan kimyasallar net bir şekilde bilinmemektedir. Bu nedenle kimyasal yükü azaltmak için iyi durulamayı ve solunum yoluyla maruz kalmamayı önermekteyiz.
IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans.
WHO IARC website