Dostarlimab (Jemperli) Nedir? FDA Onayı, Türkiye Ruhsatı ve Geri Ödeme Durumu

• Kutu Adı: Jemperli
• Etken Madde Adı: Dostarlimab
• Uygulama Şekli: İntravenöz infüzyon (damar yoluyla)
• Sınıfı: Anti-PD-1 monoklonal antikor
• Kategori: İmmünoterapi, immün kontrol noktası inhibitörü
• Üretici: GlaxoSmithKline (GSK)
• Türkiye Dağıtımı: GSK (henüz ülkemizde ruhsatı bulunmamaktadır, ancak yakın gelecekte Türkiye'de de kullanım için onay alması beklenmektedir)
• Onaylı Olduğu Kanserler: Endometriyal kanser ve dMMR (mismatch repair deficiency) olan diğer ileri evre kanserler.

Dostarlimab Nedir? Etki Mekanizması Nasıldır?

Dostarlimab etken maddeli Jemperli adlı immünoterapi ilacı, immün kontrol noktası inhibitörleri sınıfında yer alan bir antikordur ve PD-1 reseptörüne bağlanarak, bağışıklık sisteminin kansere karşı doğal savunma mekanizmalarını yeniden aktive eder.

Aşağıda, immün kontrol noktası inhibitörleri sınıfından immünoterapilerin etki mekanizması basitçe resmedilmiştir.

Bir anti-PD-1 antikor olan dostarlimab, PD-1 ve PD-L1 ligandlarının etkileşimini bloke ederek, bağışıklık hücrelerinin (T hücreleri) kansere karşı daha etkili bir şekilde saldırmasını sağlar. Özellikle dMMR (hata onarımında bozukluk) gösteren tümörlerde etkili olduğu kanıtlanmıştır, çünkü bu tür tümörlerde bağışıklık kaçış mekanizmaları daha fazla aktif hale gelmektedir.

---

FDA Onay Tarihçesi

• 1 Ağustos 2024: FDA, Jemperli'nin (dostarlimab-gxly) kemoterapi ile birlikte kullanımını tüm ileri evre veya tekrarlayan primer endometriyal kanserli yetişkin hastalar için genişletti.
• 31 Temmuz 2023: Jemperli (dostarlimab-gxly) ve kemoterapi kombinasyonu, ABD'de dMMR/MSI-H ileri evre veya tekrarlayan endometriyal kanser için onaylandı.
• 10 Şubat 2023: ABD FDA, tekrarlayan veya ileri evre dMMR endometriyal kanseri olan hastalar için Jemperli'ye tam onay verdi.
• 17 Ağustos 2021: GSK, dMMR (hata onarımı bozulmuş) tekrarlayan veya ileri evre solid tümörleri olan yetişkin hastalar için FDA hızlandırılmış onayı aldı.
• 22 Nisan 2021: FDA, tekrarlayan veya ileri evre dMMR endometriyal kanserli kadınlar için Jemperli'yi onayladı.

---

Türkiye Ruhsatı

Dostarlimab etken maddeli Jemperli adlı immünoterapi, henüz T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmamıştır. Ayrıca henüz SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) tarafından geri ödeme kapsamına alınmamıştır.

Ülkemizde bulunan bir ilaç olmadığı için, kullanılmak istenmesi durumunda öncelikle hastayı takip-tedavi eden tıbbi onkoloji uzmanı Sağlık Bakanlığı'ndan Endikasyon Dışı Onay almalı. Onay sonrası reçete ile, hasta bedelini kendi ödemek koşuluyla Türk Eczacılar Birliği (TEB) aracılığıyla ilaç ithal edilebilir. Bazı durumlarda, Sağlık Bakanlığı Endikasyon Dışı Onay sonrası Mahkeme kararı ile de ilaç TEB aracılığıyla getirtilebilmektedir.

---

Direnç Mekanizması

Dostarlimabaa karşı direnç geliştirme mekanizmaları arasında şunlar bulunur:

• Diğer immün kontrol noktası yollarının artan aktivitesi: Örneğin, TIGIT, TIM-3 ve LAG-3 gibi diğer moleküllerin aşırı ifade edilmesi.
• Bağışıklık kaçış mekanizmalarının aktivasyonu: Tümör mikroçevresinde baskılayıcı hücrelerin (regülatör T hücreleri, MDSC’ler) artışı.
• Sitokin, kemokin ve metabolitlerin salınımı: TGF-β ve adenozin gibi metabolitlerin artışıyla tümörün immünosupresif bir mikroçevre yaratması.

---

Emilim ve Dağılım

Emilim: Dostarlimabın vücutta nasıl emildiği tam olarak karakterize edilmemiştir. Ancak intravenöz infüzyon olarak uygulanır ve doğrudan kan dolaşımına geçer.

Dağılım: İlacın dağılımı hakkında çok fazla bilgi bulunmamakla birlikte, antikor yapısından dolayı büyük ihtimalle vücudun çeşitli organlarında farklı şekilde yayılmaktadır.

---

Metabolizma

Diğer monoklonal antikorlar gibi, dostarlimab da katabolik yollardan küçük peptidlere ve amino asitlere parçalanır. İlacın terminal yarı ömrü yaklaşık 25 gündür.

---

Doz Aralığı

• Endometriyal Kanser Monoterapisi: 500 mg IV her 3 haftada bir, 6 doz uygulanır. 6. dozdan sonra 1000 mg IV her 6 haftada bir devam edilir.
• dMMR Pozitif Solid Tümörler: İlk 4 dozda 500 mg IV her 3 haftada bir uygulanır, ardından her 6 haftada bir 1000 mg IV uygulanır.

---

İlaç Etkileşimleri

İlaç etkileşimleri henüz tam olarak karakterize edilmemiştir. Ancak, bağışıklık sistemi üzerinde etkili olan diğer ilaçlarla kullanıldığında dikkatli olunmalıdır.

---

Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar

1. Bağışıklıkla İlişkili Advers Reaksiyonlar: Dostarlimab, ciddi immün aracılı yan etkilere yol açabilir. En yaygın reaksiyonlar arasında pnömonit, kolit, hepatit, tiroid disfonksiyonu ve nefrit yer alır.
2. Karaciğer ve Böbrek Fonksiyonları: Tedavi süresince karaciğer enzimleri ve böbrek fonksiyonları yakından izlenmelidir.
3. Enfeksiyon Riskleri: Hastalar, tedavi süresince immünosupresif etkilere karşı dikkatli bir şekilde izlenmelidir.
4. Gebelik: Gebe kadınlarda kullanımının embriyo-fetal toksisite riski taşıdığı bilinmektedir. Tedavi süresince etkili bir doğum kontrol yöntemi kullanılmalıdır.

---

Yan Etkiler

Yan etkiler en sık olandan en nadir olana şu şekilde sıralanabilir:

1. İnfüzyon Reaksiyonları: Kızarıklık, ateş, titreme gibi belirtilerle ortaya çıkabilir.
2. Yorgunluk, İştahsızlık, Halsizlik: Bu semptomlar yaygındır ve hastalarda yaşam kalitesini etkileyebilir.
3. Kolitiş ve Karın Ağrısı: Bağışıklık sisteminin bağırsaklara saldırması sonucunda gelişebilir.
4. Pnömonit: Nefes darlığı ve öksürük ile karakterizedir.
5. Hepatit: Karaciğer enzimlerinde yükselmeye neden olabilir.
6. Nörolojik Toksisite: Nöropati, kas zayıflığı ve myasthenia gravis gibi nörolojik belirtiler ortaya çıkabilir.
7. Böbrek Toksisitesi: Nefrit ve böbrek fonksiyon bozuklukları görülebilir.
8. Kas-İskelet Sistemi Reaksiyonları: Eklem ağrıları, kas ağrıları ve iltihaplı eklem hastalıkları (artrit) sıkça bildirilir.
9. Endokrinopatiler: Tiroid disfonksiyonları, adrenal yetersizlik ve diyabet görülebilir.
10. Cilt Reaksiyonları: Makülopapüler döküntüler, kaşıntı ve dermatit gibi cilt reaksiyonları olabilir.