Milattan önce 2600 yıllarında Çin’de bulunan doktorlar ve onlardan 2200 yıl sonra yaşayan Hipokrat sağlık için egzersizin değerli olduğu görüşündeydiler. Fakat 20. Yüzyılda tam aksi bir görüşe, egzersizin sağlık açısından zararlı olduğuna inanılmaya başlandı. 1953 yılında ise Jerry Morris fiziksel inaktiflik (sedanter yaşam) ile kronik hastalıklar arasındaki ilişkiyi inceleyen ilk büyük çalışmayı gerçekleştirdi. Yıllar 1954’ü gösterdiğinde Cambridge Üniversitesi doktorları, Cambridge ve Oxford Üniversiteleri arasında yapılacak olan 100. bot yarışlarında egzersizin etkilerini araştırmak için çalışma yaptılar. Bu çalışmalardan günümüze kadar birçok çalışma sonucuna göre fiziksel egzersizin koroner kalp hastalığı, yüksek tansiyon, inme/felç, metabolik sendrom, tip 2 diyabet, meme kanseri, kolon kanseri, depresyon gibi kronik hastalıklara yakalanma riskini azalttığına dair güçlü kanıtlar elde edilmiştir.
Bu çalışmalardan bir tanesi 2012 yılında Lancet Dergisi’nde yayımlanmıştır. Çalışmada fiziksel olarak inaktifliğin kronik hastalıklara (kronik kalp hastalığı, tip 2 diyabet, hipertansiyon, meme ve kolon kanseri) bağlı ölümler üzerine etkileri araştırılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre dünyada koroner kalp hastalıklarının %5.8'ine, tip 2 diyabetin %7.2'sine, meme kanserinin %10.1'ine, kolon kanserinin %10.4'üne, tüm nedenlere bağlı ölümlerin %9.4'üne fiziksel inaktivitenin neden oldugu gözlenmiştir.
Sedanter yaşam sorununu ortadan kaldırdığımız zaman ortalama yaşam süresinin 0.68 yıl uzayacağı öngörülmektedir. Ülkemiz ise 1 yıl ile dünyada yaşam süresi en fazla artış göstermesi tahmin edilen ülkeler arasında bulunmaktadir. Bu artış göze az gibi görünsede, ortalama yaşam süresi hesaplanırken tüm dünya nüfusu baz alınmaktadır (yani fiziksel olarak aktif ve inaktif kişiler). Eğer hesaplama sadece fiziksel olarak inaktif kişiler arasından yapılsaydı artışın daha fazla, 1.3-3.7 yıl arasında olacağı hesaplanmıştır. Bu değerleri diğer risk faktörlerinden sigara ve obezite ile karşılaştıracak olursak; en fazla sigara tüketen ülkeler arasında ilk 5’te bulunan Çin’de sigara sorununu ortadan kaldırdığımız zaman ortalama yaşam süresi 2.3-2.5 yılları arasında artış göstermesi, Amerika’da ise obezite problemini ortadan kaldırdığımızda ise ortalama yaşam süresinin 0.7-1.1 yılları arasında artış göstermesi beklenmektedir.
Maalesef dünyada en az spor-egzersiz yapan ülkelerin başında gelmekteyiz
Ülkemizde kronik hastalıklara etkilerine bakacak olursak; koroner kalp hastalıklarının %9.3'ünden, tip 2 diyabetin %11.3'ünden, meme kanserinin %16.3'ünden, kolan kanserinin %16.6'sından ve tüm nedenlere bağlı ölümlerin %15'inden fiziksel inaktivite sorumludur. Bu değerlerle ülkemiz Malta ve Sırbistan'dan sonra Avrupa'da fiziksel inaktiviteye bağlı hastalıklarda 3. sırada bulunmaktadır.
Egzersiz süresi ne kadar olmalı?
Dünya populasyonun büyük bir çoğunluğu yeterli fiziksel egzersiz yapmamaktadır. Ülkemiz verilerinin dünya ortalamalarının üzerinde olduğunu, özellikle Avrupa'da 3. sırada olduğumuzu belirterek, kronik hastalıklara yakalanma riskinin yüksek olduğunu, düzenli egzersiz ile ciddi bir koruma sağlayabileceğimizi söyleyebiliriz. Birçok çalışmada belirtildiği gibi terlemeyle birlikte günde 15-30 dakika tempolu yürüyüşün bile sağlık açısından ciddi faydaları bulunmaktadır. Hayatımızda tempolu yürüyüş gibi küçük değişiklikler yaparak daha kaliteli bir yaşama sahip olabilir bunlarin yaninda birçok hastalığa yakalanma riskini azaltarak daha uzun yaşam sürebiliriz.
