Gut hastalığı için en iyi diyet nedir?

Gut hastalığı için en iyi diyet nedir?

Gut hastalığı nedir?

Gut hastalığı herkesi etkileyebilecek yaygın ve karmaşık bir artrit (eklem iltihabı) şeklidir. Kandaki ürik asit seviyelerinin yükselmesine bağlı olarak eklem içinde ve çevresinde inflamasyon (iltihaplanma) oluşur. Eklemlerde ani ve şiddetli ağrı atakları, şişlik, kızarıklık ve hassasiyet ile karakterizedir. Çoğu insan için kandaki ürik asit seviyesinin 3,5 ile 6 miligram (mg / dl) arasında olması normal kabul edilir.

Semptomların (belirti) kötüleştiği alevlenme olarak bilinen zamanlar, ki bunlara gut atağı diyoruz, ve remisyon olarak bilinen semptomların olmadığı zamanlar vardır.

Gut atakları aniden meydana gelebilir. Genellikle geceleri ayak başparmağınızda yanıyormuş hissi oluşturur. Etkilenen eklem sıcak, şiş ve o kadar hassastır ki üzerindeki çarşafın ağırlığı bile dayanılmaz gelebilir. Hastalığının tam bir tedavisi yoktur, ancak ilaçlarla ve diyet değişiklikleri ile atakların oluşmasını önleyebilir veya atakları etkili bir şekilde yönetebilirsiniz.

Hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar ve obezite gut hastalığı için risk faktörleridir. Erkeklerde görülme olasılığı daha yüksek olmasına rağmen kadınlar menopozdan sonra bu duruma daha duyarlı hale gelir.

gut hastaligi artriti nedir urik asit 39878

Gut hastalığına ne sebep olur?

Gut hastalığı vücutta çok fazla ürik asit bulunmasından kaynaklanır. Ürik asit yediğiniz yiyeceklerde bulunan pürinlerin parçalanması sonucu oluşur. Normalde ürik asit kanda çözünür ve böbrekler aracılığıyla idrarla atılır. Ürik asit atılamadığı zaman eklemlerde, sıvılarda ve dokularda birikerek ürik asit kristallerini oluşturur. Bu da iltihaplanmaya ve şişmeye neden olarak gut hastalığını oluşturur.

Aşağıdaki durumlar gut hastalığına yakalanma ihtimalinizi artırır

  • Erkek olmak
  • Obez olmak
  • Konjestif kalp yetmezliği
  • Hipertansiyon
  • İnsülin direnci
  • Metabolik sendrom
  • Diyabet
  • Kötü böbrek fonksiyonu
  • Alkol
  • Früktoz açısından zengin yiyecek ve içecekler yemek veya içmek
  • Pürin açısından zengin bir diyetle beslenmek

Gut hastalığına neden olabilecek pek çok faktör vardır. Gut hastalığınız varsa, bazı yiyecekler ürik asit seviyenizi yükselterek bir atağı tetikleyebilir. Uygun ilaç ve beslenme planı ile gut atakları önlenebilir. Beslenme planınızda ne gibi değişiklikler yapmanız gerektiğini gelin birlikte inceleyelim.

Gut diyeti nasıl olmalıdır?

Öncelikli olarak sağlıklı bir kilo ve uygun beslenme alışkanlıkları hedeflenmelidir. Pürinli yiyeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır.

Dikkat edilmesi gerekenler

  • Karaciğer, böbrek gibi sakatatlardan ve ördek, ceylan gibi av etlerinden kaçınmalısınız.
  • Kırmızı et ve tavuk etini sınırlı miktarda ve yağsız olarak tüketmelisiniz. Hamsi, sardalya ve kabuklu deniz ürünleri diğerlerine göre daha yüksek miktarda pürin içerir. Somon balığının pürin içeriği diğer balıkların çoğundan daha düşük olduğu için tercih edebilirsiniz. Orta miktarda balık tüketimi gut diyetinin bir parçası olabilir.
  • Toplam kırmızı ve beyaz et tüketimi günlük 60 gram veya haftada birkaç gün 150 gram ile sınırlandırılmalıdır.
  • Önceki araştırmalar ve akademik bilgiler nohut, kurufasulye, mantar, ıspanak gibi gıdaların tüketimini sınırlandırmayı öneriyordu. Örneğin gut diyetinde aynı gün et ve kurubaklagil tüketimine izin verilmiyordu. Ancak yeni yapılan araştırmalarla bu bilgiler güncellendi diyebiliriz. Son yapılan araştırmalar kuşkonmaz, mantar gibi sebzelerin ve mercimek, kurufasulye gibi kurubaklagillerin pürin içerdiğini ancak gut ataklarını tetiklemediğini göstermektedir. Tüm kurubaklagillerin ve sebzelerin ılımlı tüketimi gut hastaları için güvenlidir diyebiliriz.

Bazı gıdalar pürinin vücuttaki etkinliğinin artmasına neden olur. Bu gıdaların tüketiminden kaçınmakta yarar vardır.

  • Yağ böbreklerde ürik asit tutar. Bu nedenle yağlı etler, kızarmış yiyecekler, tam yağlı süt ürünleri, fazla yağ içeren tatlılar ve diğer yüksek yağlı gıdaların tüketiminden kaçının.
  • Bira ve viski pürin bakımından yüksektir ve ürik asit seviyelerini yükseltebilir. Alkol ayrıca vücudun ürik asidin dışarı atımını engelleyen dehidrasyona (vücudun aşırı sıvı kaybetmesi) neden olur.
  • Yüksek fruktozlu mısır şurubu içeren yiyecek ve içecekler gut ataklarını tetikleyebilir. Bu yapay fruktoz hazır içecekler ve yiyeceklerin pek çoğunda kullanılmaktadır. Doğal fruktoz (meyve şekeri) içeren gıdaları yiyebilirsiniz. Son yapılan çalışmalarda taze sıkılmış olsa dahi sık sık meyve suları içmenin diyabet (şeker hastalığı) riskini artırdığını hatırlatmak isteriz.

Gut hastalığına hangi yiyecekler iyi gelir?

Gut dostu bir diyet birçok yiyeceği listeden çıkartsa da tadını çıkarabileceğiniz bol miktarda düşük pürin içeren yiyecek vardır. Gıdalar 100 gram başına 100 mg’dan az pürin içerdiğinde düşük pürin içerikli olarak kabul edilir.

  • Tüm meyveler genellikle gut için iyidir. Kiraz, ürik asit seviyelerini düşürmeye ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir.
  • Patates, bezelye, mantar, patlıcan, kabak, enginar ve koyu yeşil yapraklı sebzeler dahil tüm sebzeleri yiyebilirsiniz.
  • Mercimek, kuru fasulye dahil tüm baklagilleri tüketebilirsiniz.
  • Tüm kabuklu kuruyemişleri tüketebilirsiniz.
  • Tüm süt ürünleri güvenlidir. Düşük yağlı süt ürünleri özellikle faydalı görünmektedir.
  • Hindistan cevizi yağı, zeytinyağı gibi yağlar sağlıklıdır.
  • Yumurta tüketebilirsiniz.
  • Tüm baharatları kullanabilirsiniz.

Gut hastaları yaşam tarzını değiştirmeli mi?

Gut riskinizi azaltmaya yardımcı olabilecek diyet dışında yapabileceğiniz bazı yaşam tarzı değişiklikleri vardır. Bunlardan biri egzersiz yapmaktır. Düzenli egzersiz gut ataklarını önlemenin başka bir yoludur.

228 erkekle yapılan bir çalışmada günde 8 km’den fazla koşanların daha düşük gut riskine sahip olduğu bulundu. Bu aynı zamanda sağlıklı kilonuzda kalmaya yardımcı olur.

Araştırmalar kilo vermenin insülin direncini azaltmaya ve ürik asit seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini gösteriyor. Ancak dikkat edilmelidir. Hızlı kilo vermek gut atakları riskini artırabilir. Bu nedenle sağlıklı bir zayıflama programını benimsemelisiniz.

Susuz kalmamaya özen gösterin. Yeterli su alımı ürik asidin fazlasının idrarla dışarı atılmasına yardımcı olur.

Özet ve sonuç

Gut hastalığı, günlük yaşamın birçok yönünü etkiler. Neyse ki kontrol altına alabileceğiniz kanıtlanmış birçok strateji vardır. Düşük pürin içeren bir diyet ürik asit seviyelerini azaltabilir. Ayrıca aşırı kilolu veya obez kişilerin kilo vermesine yardımcı olabilir. Yapacağınız diyet değişiklikleri sayesinde böbrek taşlarını ve gut alevlenmelerini önleyebilirsiniz. Semptomsuz dönemlerde de diyet kurallarını uygulamak gelecekteki gut ataklarına karşı korunmada yardımcı olabilir. Ağırlıklı olarak sebze, meyve, baklagil, kuruyemiş, tam tahıl ve balık tüketimini içeren Akdeniz diyeti ürik asit seviyelerinizi düşürmede etkili olabilir. Ancak özel bir sağlık sorununu ele alan yeni bir diyete başlamadan önce daima doktor ve diyetisyeninizle görüşmenizi öneririz.

1. Gout diet: What's allowed, what's not, Mayoclinic, July 2020

2. Best Diet for Gout: What to Eat, What to Avoid, Healthline, September 2017

Sağlık ve Mutlulukla Kalın...

Sayfada yer alan yazılar sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Kanser tanısına sahip bir hasta için online muayene randevusu hakkında bilgi almak için aşağıdaki formu doldurabilirsiniz.


İlgili Haberleri


Beslenme Bilimi – Yeni Bir Makale Serisi ile Beslenmeyi Her Yönüyle Ele Alıyoruz

Beslenme Bilimi – Yeni Bir Makale Serisi ile Beslenmeyi Her Yönüyle Ele Alıyoruz

Aşağıdaki yazı, dünya genelinde önde gelen tıp ve bilim dergisi NEJM'de, 11 Nisan 2024'te "Nutrition in...

Beslenmenin Temelleri – Yaşam Boyu Enerji ve Makro Besin Öğeleri Rehberi

Beslenmenin Temelleri – Yaşam Boyu Enerji ve Makro Besin Öğeleri Rehberi

Günümüzde, yaşam kaybının ana nedenleri artık enfeksiyon hastalıkları değil, kronik hastalıklardır. Kanser, diyabet, KOAH ve demans...

Aralıklı oruç diyeti, kalori kısıtlaması yapılmadığında bile faydalı

Aralıklı oruç diyeti, kalori kısıtlaması yapılmadığında bile faydalı

Yakın zamanda yapılan çalışmalar, kalori kısıtlaması yapılmadan uygulanan Aralıklı Oruç (intermittent fasting) diyetinde bile %1 -...

Ornish Diyeti nedir, nasıl yapılır, faydaları?

Ornish Diyeti nedir, nasıl yapılır, faydaları?

İlk olarak 1977 yılında tasarlanan Ornish diyeti, düşük yağlı ve bitki bazlı bir diyet modelidir. Bu...

Hakkımda

Özgeçmişim, kanser tanı ve tedavisine dair çalışmalarım ve ilgi alanlarım için tıklayın.

Prof. Dr. Mustafa Özdoğan Hakkında