JAMA Otolaryngology-Head & Neck Surgery dergisinde 16 Aralık'ta çevrimiçi yayınlanan bir araştırmaya göre, orofaringeal (ağız ve yutak) kanser sıklığı, ABD'li erkekler arasında ulusal olarak artmaya devam ediyor.
Baş-boyun kanserlerinin önde gelen nedenlerinden biri HPV (Human Papilloma Virüsü) adlı virüsün kronik enfeksiyonudur. Bilinen 179 tane alt türü olan HPV virüsünün 16, 18, 31, 33 kod adlı alt türleri, insanlarda kanser için yüksek riskli türlerdir. Bununla birlikte, farklı alt türler zararsız siğilden çeşitli kanserlere kadar farklı klinik etki oluşturabilmektedir. HPV; genital siğil, baş-boyun kanseri, vajina-vulva kanseri, penis kanseri, makat kanseri ve rahim ağzı kanseri ile ilişkilendirilmektedir.
HPV ve Baş-boyun kanserleri
HPV ilişkili baş-boyun kanserlerinin oranı artmaktadır. Önceden baş-boyun kanserlerinin çoğunun nedeni sigara ve alkol tüketimi iken (ülkemiz için hala böyledir), günümüzde batılı toplumlarda baş-boyun kanserlerinde HPV pozitifliğinin oranı yarıyı geçmiş durumdadır. Son yapılan çalışmalarda baş boyun kanserlerinin %25’i, orofarinks (ağız boşluğu ve yutak) kanserlerinin %60’ının HPV kaynaklı olduğu gösterilmiştir.
Haluk Damgacıoğlu ve Ekibinin Çalışması
Houston'daki UTHealth Bilim Merkezi'nden Ph.D. Haluk Damgacıoğlu ve meslektaşları, 2001'den 2017'ye kadar orofaringeal kanser insidans (1 yıl içinde yeni ortaya çıkan vaka oranı) eğilimlerini incelemek için ABD Kanser İstatistikleri veri setini kullandılar.
Araştırmacılar, ulusal düzeyde, yüzde 80'i erkeklerde, yüzde 65'i erken evrelerde (1.-3. evre) ve yüzde 55'i Güneydoğu ve Ortabatı bölgelerinde olmak üzere 260 bim orofaringeal kanser vakası olduğunu buldular.
Erkekler arasında, orofaringeal kanser insidansı, özellikle Hispanik olmayan Beyaz erkeklerde ve 65 yaş ve üstü erkeklerde (yılda yüzde 3'ten fazla) ulusal olarak yılda yüzde 2,7 arttı. Ek olarak, en belirgin artışlar Güneydoğu ve Ortabatı bölgelerinde kümelenmiştir (yılda > yüzde 3,5).
Kadınlar arasında yıllık yüzde değişim yüzde 0,5 oldu. Erkekler arasında, bölgesel aşamalı orofaringeal kanser insidansı, kadınlarda yılda yüzde 1'e kıyasla neredeyse iki kat arttı. Orofarigeal kanser insidansına dayalı mortalite (yaşam kaybı oranı), 2006'dan 2017'ye kadar erkekler arasında yılda yüzde 2,1 artarken, kadınlarda yüzde 1,2'lik bir düşüş oldu.
Sonuç
Erken ve bölgesel ileri evrelerdeki (1.-3. evre) orofaringeal kanserlerdeki kayda değer artış ve son zamanlarda erkekler arasında bu kanserlere bağlı yaşam kaybı oranlarındaki eşzamanlı artış rahatsız edicidir. Bu kanserleri önlemede acil farkındalık kampanyaları gereklidir. Bu anlamda, ağız ve yutak kanserlerinin çoğunun HPV ilişkili olması ve bu kanserlerin önemli bir kısmının HPV aşısı ile önlenebilmesi dikkat çekicidir ve bu bilgi tüm topluma yayılmalıdır. Bu vesile ile kızlarda ve kadınlarda 9-26 yaş arasında; erkeklerin ise 9-21 yaş aralığında aşı yaptırmaları önerilir. HPV aşısı bağışıklığında yaş önemlidir. Aşının yapılmasında her iki cins için en ideal yaş 11-12 olarak tavsiye edilmektedir.
*
- İlgili konu: HPV aşısı ne kadar güvenli?
