Kanser Önlemede Devrim: Moleküler Bilgiden Teknolojiye – ESMO Başkanı Anlatıyor

ESMO (European Society for Medical Oncology= Avrupa Tıbbi Onkoloji Derneği) 2024 Kongresi, 13-17 Eylül tarihleri arasında Barselona'da gerçekleşiyor ve dünya genelinden onkologlar, araştırmacılar, hasta savunucuları ve sağlık sektörü temsilcileri bir araya geliyor. Bu büyük etkinlik için 33.000'den fazla onkoloji profesyoneli kayıt yaptırmış durumda. Ayrıca, kongrede sunulmak üzere 5.000'den fazla bilimsel bildiri kabul edilmiştir.

Aşağıdaki yazı, ESMO Başkanı Andrés Cervantes'in 13 Eylül 2024 tarihli "From precision oncology to molecular prevention – a new role for our profession?" başlıklı yazısının çevirisidir.

Hızla ilerleyen bilimsel ve teknolojik gelişmeler, kanserin en erken aşamalarda engellenmesi konusundaki umutları artırırken, ESMO, bu alanda hızla değişen gelişmelere ayak uydurmak adına tıbbi onkologlar için eğitim ve rehberlik sağlamak amacıyla kanser önleme konusuna daha fazla odaklanıyor.

Kanserin önlenmesi ve tarama yoluyla erken tespiti, sadece bireysel tercihler değil, onkoloji camiası olarak hepimizin üzerinde durması gereken önemli eylem alanlarıdır. 2022 yılına kıyasla 2050 yılına kadar dünya genelinde kanser yükünün %77 oranında artarak yıllık 35 milyondan fazla yeni vaka sayısına ulaşması bekleniyor (bakınız ilgili yazımız). Yaşlanan nüfus, nüfus artışı ve sosyoekonomik gelişimle değişen risk faktörlerine maruz kalma, bu artışın temel nedenleri olarak gösteriliyor. Bu eğilimi tersine çevirmek, hem sağlık sistemlerimizi hem de hastaların yüksek kaliteli bakıma erişimini korumak adına büyük önem taşımaktadır.

Tütün, alkol ve obezite gibi yaşam tarzı faktörleri ve hava kirliliği gibi çevresel etmenler, kanser gelişiminin başlıca nedenleri olup, bu faktörler üzerine müdahale edilmesi gerekmektedir. Elbette tüm kanserler önlenemez, ancak ortaya çıkan yenilikçi teknolojiler sayesinde, gelecekte daha fazla kanser vakası daha erken teşhis edilebilecektir. Kan temelli çoklu kanser tespit testleri (MCED), yapay zeka ile desteklenen tıbbi görüntüleme teknolojileri ve bireysel kanser risk skorlarını hesaplayabilen giyilebilir cihazlar, ikincil önleme alanında kansere bağlı yaşam kayıplarını azaltmaya katkıda bulunabilir.

Hücre süreçlerine dair bilgi birikimimiz arttıkça, farklı tümör moleküler profillerinin tedavi seçimlerimizi nasıl yönlendirdiği gibi, çevresel veya genetik faktörlerle tetiklenen karsinogenez mekanizmalarının da kişiselleştirilmiş "hassas önleme" yaklaşımlarına yön vermesi gerektiği anlaşılmaktadır. Örneğin, ABD'deki mevcut standartlara göre, siyahi erkeklerde prostat kanseri taramasının 10 yıl daha erken başlaması gerektiği önerilmektedir (NEJM Evid. 2024;3).

Benzer şekilde, insan papillomavirüsü (HPV) aşısının tüm kadınlar için eşit derecede faydalı bir kanser önleme aracı olmadığı, bazı yüksek riskli HPV türlerinin mevcut aşılar tarafından kapsanmadığı bilinmektedir (Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2021;30:1895-1903).

Bu yeni moleküler bilgi birikimi ve risk sınıflandırma profillerinin, kanser taramasıyla daha etkin ve maliyet açısından uygun önleme stratejilerine dönüştürülmesi büyük umutlar vaat etmektedir. ESMO’nun yeni kurulan Kanser Önleme ve Erken Teşhis Görev Gücü aracılığıyla, bu alandaki gelişmelere kapsamlı bir bakış açısı kazandırmayı ve bu bilgileri tıbbi onkoloji camiasına yaymayı hedefliyoruz.

Bu alan olgunlaştıkça, ESMO onkologları bu ilerlemeler konusunda bilgilendirmeye devam edecek ve bunların klinik pratiğe en uygun şekilde entegre edilmesini destekleyecektir. Önümüzdeki beş gün boyunca ESMO Kongresi 2024, önemli bilimsel sonuçların yanı sıra, gelecekteki kanser önleme yaklaşımlarını keşfedeceğimiz eğitim oturumlarına da ev sahipliği yapacaktır.