Kanserde Erken Tanı İçin Tarama Programlarının Kanser Sıklığına ve Kansere Bağlı Ölüm Nedenlerine Etkisi

Uluslararası rehberlere göre uygulanan kanser taramalarının, kanser sıklığı ve kanser ölümleri üzerinde önemli bir etkisi olduğu bilinmektedir. Bu taramalar aynı zamanda şu anda ve gelecekte oluşacak kanser yükünün azaltılmasına da katkı sağlamaktadır.

ASCO 2020 Kongresi kapsamında, kanser insidansı (sıklığı) ve kanser bağlı yaşam kayıpları eğilimlerinin derinlemesine anlaşılması amacıyla yapılan bir çalışma paylaşıldı. Çalışmada, kanser istatistikleri ve ABD nüfus verilerinden faydalanılarak oluşturulan analizle ile 2040 yılındaki kanser sıklığı ve kanser ölümlerinin tahmini değerlendirmesi yapıldı. 2020 itibariyle en yaygın ve ölümcül 10 kanserin ortalama yıllık sıklığının (2011-2015) ve ölüm oranlarının (2012-2016), 2040 yılına kadar olan yansıması gösterildi.

Kanser Verilerinde 2020’nin 2040 Yılına Yansıması ABD İçin Şu Şekilde Gerçekleşti

2020 yılı itibariyle en çok görülen kanserler meme, prostat, akciğer, kolorektal kanserler iken 2040 yılı tahminlerinde en sık görülen kanserler meme, akciğer kanseri, melanom (bir çeşit cilt kanseri) ve kolorektal kanser oldu.

2020 yılında en sık ölüme neden olan kanserler akciğer, kolorektal, pankreas ve meme kanseri iken, 2040 yılı tahminlerinde en sık kanser ölümü sıralaması akciğer, pankreas, karaciğer ve intrahepatik safra kanalı kanseri ile kolorektal kanser oldu.

Çalışmada ilgi çekici sonuçlar elde edildi. Örneğin, prostat kanseri 2020’de en sık görülen kanserler arasında yer alırken, 2040’da kanser insidansı sıralamasında önemli bir azalma ile 14. sıraya gerilediği öngörüldü.

Bunun aksine, melanomda ise neredeyse aynı oranda artış görüldü. 2020’de ve 2040 yansımasında meme kanseri yine en sık kanser olarak karşımıza çıkmaktadır. Son birkaç on yıl boyunca meme kanseri ölümlerinde azalma görülmüştü. Bu azalmanın tutarlı bir şekilde 2040 yılında da devam edeceği görülmektedir. Meme kanseri vakalarındaki artışa rağmen ölüm oranlarına görülen bu tutarlı azalma ise çok önemlidir. Bu sonucun oluşmasında ise meme taraması ve tedavisindeki ilerlemelerin rolü büyüktür.

Akciğer kanseri, kansere bağlı ölümler sıralamasında 2020 yılında ve 2040 yansımasında ilk sırada yer almıştır. Akciğer kanseri, her ne kadar istikrarlı bir şekilde kansere bağlı ölümler arasında ilk sırada yer alsa da, 2040 yılında akciğer kanserine bağlı ölüm sayılarında azalma olması beklenmektedir. Bu durumu da akciğer kanseri erken tanısında kullanılan düşük doz radyasyonlu toraks BT taraması, sigara içme oranlarının azalması ve tedavide yaşanan gelişmelerle açıklamak mümkündür.

Pankreas kanserine bağlı ölümlerin 2040 yılında daha da artacağı öngörülmektedir. Pankreas ile ilişkili ölüm sayılarındaki artışın pek çok nedeni vardır. Pankreas kanseri için önerilen tarama testinin eksikliği sebebi ile erken teşhisin zor olması bu artıştaki önemli etkenlerdir.

Sonuç

Özetle, bu çalışma kanser tarama programlarının gelecek yıllarda kanser teşhisi ve ölüm sayısı üzerindeki etkisini göstermesi açısından çok kıymetlidir. Ayrıca bu tür çalışmalar ülkelerin sağlık hizmeti planlanması ve sağlık politikası oluşturulmasına da büyük katkılar sağlayacaktır. Daha başarılı sonuçlar elde etmek için, tarama programlarının geniş biçimde topluma yayılması ve herkesin kılavuzlarca belirlenen tarama programlarına erişebilmesi önemlidir.