Kolorektal Kanserde Kandan ctDNA Analizi – Tedavi Kararı ve Takipte Uzun Dönem Sonuçlar

Kolorektal kanser (KRK), dünya genelinde en yaygın kanser türlerinden biridir ve hastaların %60-70'i tanı anında 2. veya 3. evrede bulunmaktadır. Bu erken evrelerde temel tedavi yöntemi ameliyat olmakla birlikte, ameliyat sonrası hangi hastaların kemoterapiye ihtiyaç duyduğunu ve kimlerde kanserin tekrarlama riskinin yüksek olduğunu belirlemek için biyolojik belirteçlere duyulan ihtiyaç giderek artmaktadır. Artık biliyoruz ki, tanı anındaki tümörün sadece boyutuna bakmak yeterli değil; tümör biyolojisi de oldukça önemli bir faktördür. Çünkü çok erken evredeki bazı kolorektal tümörler tekrarlayabilir veya metastaz yapabilirken, daha ileri evre, örneğin 3. evre, tümörler metastaz yapmayabilir veya tekrar etmeyebilir. İşte bu noktada, tümörden kana sızan serbest DNA parçalarının (ctDNA) analizi, tedavi ve takip süreçlerinde önemli bir yol gösterici olabilmektedir.

Bu nedenle, ameliyat sonrası hastaların durumu hakkında daha net bilgi veren ve tedavi sürecini kişiselleştirme imkanı sunan teknolojiler büyük önem taşıyor. Signatera testi adıyla piyasada bulunan yeni nesil ctDNA (dolaşımdaki tümör DNA’sı) analizi, bu noktada umut verici bir araç olarak karşımıza çıkıyor. ESMO 2024 Kongresi'nde sunulan GALAXY çalışmasından elde edilen veriler, ctDNA analizinin kolorektal kanser hastalarının uzun dönem sağkalımlarını nasıl etkileyebileceğini ve adjuvan (ameliyat sonrası) kemoterapi gerekliliğini nasıl belirleyebileceğini gösteriyor.

Signatera Testi: Ameliyat Sonrası Moleküler Kalıntı Hastalığı Belirlemede Etkin Bir Yöntem

GALAXY çalışmasında, kolorektal kanser hastalarında ameliyat sonrası moleküler kalıntı hastalık (MKH) durumunu değerlendirmek için Signatera testi kullanıldı. Test, ameliyat sonrası 2-10 hafta arasında alınan kan örneğinden ctDNA analizi ile gerçekleştirildi ve hastaların uzun dönem sağkalım oranları ile bu test sonuçları karşılaştırıldı.

Çalışmanın bulguları, Signatera negatif olan hastaların, Signatera pozitif hastalara kıyasla belirgin bir şekilde daha uzun bir sağkalıma sahip olduğunu gösterdi.

Bulgular:

• 24 Ay Genel Sağkalım Oranı (24M-OS): Signatera negatif olan hastalarda %98,5 (CI: %97,7–99,1) iken, pozitif olanlarda %83,65 (CI: %77,84–88,06) olarak raporlandı.
• 36 Ay Genel Sağkalım Oranı (36M-OS): Signatera negatif hastalarda %96 (CI: %94,3–97,2), pozitif hastalarda ise %71,8 (CI: %63,4–78,6) olarak belirlendi.

Bu sonuçlar, ctDNA negatifliğinin, adjuvan kemoterapi sonrasında bile hastaların sağkalım oranlarını pozitif yönde etkileyebileceğini ve hastaların uzun dönem sonuçlarını iyileştirebileceğini gösteriyor.

Adjuvan Kemoterapinin Sağkalım Üzerindeki Etkisi: Yüksek Riskli Hastalarda Belirgin Farklar

GALAXY çalışmasında, yüksek riskli evre II ve evre III-IV KRK hastalarının ameliyat sonrası MKH pozitifliğine dayanarak adjuvan kemoterapi alıp almaması değerlendirildi.

Adjuvan kemoterapi alan MKH pozitif hastaların sağkalım oranları, bu tedaviyi almayanlara kıyasla önemli ölçüde iyileşti. Özellikle, MKH pozitifliği devam eden hastalar arasında, adjuvan kemoterapi alanların genel sağkalım süresi, almayanlara kıyasla 10 kat daha yüksek bulundu.

Detaylı Sağkalım Verileri:

• Signatera Pozitif Hastalarda Adjuvan Tedavi Sonrası Sağkalım: MKH pozitif ve adjuvan tedavi alan hastaların sağkalım süresi, tedavi almayanlara göre belirgin şekilde iyileşme gösterdi (HR = 9.68; CI: 6.33-14.82; P < 0.0001).
• Sürekli ctDNA Negatifliği Sağlayan Hastalar: Adjuvan kemoterapi sonrası ctDNA temizliği sağlayan ve bu negatif durumu sürdüren hastaların sağkalım oranları, ctDNA geçici olarak temizlenen veya temizlenmeyen hastalara kıyasla çok daha yüksekti.

Kişiselleştirilmiş Tedavi Stratejileri ve ctDNA Takibi

CtDNA testleri, kolorektal kanser gibi yüksek tekrarlama riski taşıyan hastalıklar için tedavi süreçlerinin kişiselleştirilmesinde devrim yaratabilir. ctDNA pozitif hastaların tedaviye yanıtını daha hassas bir şekilde öngörmek ve tedavi stratejilerini buna göre uyarlamak, sadece hastaların sağkalım oranlarını artırmakla kalmaz, aynı zamanda gereksiz tedavilerin önüne geçerek yaşam kalitesini de iyileştirir.

GALAXY çalışmasının verileri, Signatera testinin yüksek riskli hastaları belirlemede başarılı olduğunu ve özellikle bu hastalarda adjuvan kemoterapinin sağkalım avantajı sunduğunu ve ctDNA testinin, tedavi sürecinde daha erken ve doğru kararlar almak için nasıl kullanılabileceğini gösteriyor. Çalışmanın sonuçları, MRD analizinin sadece bir biyomarker olmadığını, aynı zamanda hastaların sağkalımlarını doğrudan etkileyebilecek bir rehber olduğunu kanıtlıyor.