Kolostomi Torbası Nedir? Neden Takılır, Nasıl Boşaltılır?
Kolostomi Torbası Nedir?
Kolostomi torbası, stoma olarak isimlendirilen karındaki bir açıklık yoluyla sindirim sisteminden gelen dışkıyı toplayan plastik bir torbadır. Kolostomi ameliyatından sonra stomaya bir torba bağlanır. Stoma, anatomide vücuttaki herhangi bir açıklığı ifade eder. Normalde karında bir stoma bulunmaz, tıbbi olarak gerekli olduğu durumlarda cerrahi olarak stoma açılır.
Kolostomi operasyonu (stoma açılması) sırasında cerrah, stoma yoluyla kişinin kalın bağırsağının bir kısmını çıkarır ve cilde ağızlaştırır. Kolostomi torbası, bağırsaktan geçtiği için dışkıyı toplayabilir.
Aşağıda, stomanın nasıl açıldığı ve kolostomi torbası basitçe resmedilmiştir:
İnsanlar genellikle, karın içi kanserler (en sık kolon ve rektum kanseri), yaralanmalar ya da bağırsaklarla ilgili başka problemlerden dolayı kolostomiye ihtiyaç duyabilir. Bazı vakalarda kolostomi geçici bir durumken bazı durumlarda, kolon kanseri nedeniyle kolonun veya rektumun alınması gibi, kalıcı olabilir.
Kolostomi Türleri Nelerdir?
Çeşitli stil ve boyutlardan oluşan torba sistemleri mevcuttur. Genel olarak bir torba sistemi stomanın etrafını saran ve cilde yapışan bir kenarlık (flanş) ve flanşa bağlanan ve stomadan çıkan dışkıyı toplayan bir kese içermektedir. Torba sisteminin de iki temel türü vardır. Ya torbanın direkt olarak stoma çevresindeki deriye bağlandığı tek bir sistem ya da flanşın stoma çevresindeki deriye ve torbanın da flanşa bağlandığı iki parçalı sistem bulunmaktadır.
Kolostomi açılması sonrası, kişi istediği torba türünü seçebilmektedir. Ancak hepsi, herkes için uygun olmayabilir. Bir birey kendisi ve durumu için en uygun olan sistemi seçmek zorundadır.
Kolostomi torbası, kolonun farklı bölgelerine takılabilir. Herbir hasta için tek bir stoma açılır. Nereye takıldığı, kolonun hangi bölgesinin hastalık tarafından etkilendiğine göre değişir.
Kolostomi torbası seçerken dikkat edilmesi gereken durumlar;
- Kokuya karşı dirençli olması
- Yerleştirilmesi ve çıkarılması kolay olması
- 3 güne kadar sızdırmaz olması
- Kıyafetin altından görünmemesi veya çok zor görünmesi
- Stoma çevresindeki deriye zarar vermemesi
Kişi, ihtiyacına en uygun stili ve bedeni seçmelidir. İnsanlar tekrar kullanılabilir ya da tek kullanımlık olan torbalar arasında tercih yapabilir. Ayrıca gündüz küçük, gece büyük torba tercih edilebilir. Kişiler, hangi torba seçenekleri olduğu ile ilgili bir uzmanla konuşmalıdır.
Ayrıca insanları tercih edebileceği, cildin daha iyi korunmasına ya da torbanın konumunun oynatılmamasına yardımcı olacak diğer ürünler de mevcuttur.
- Torbanın yapışmasına yardımcı olacak stoma macunu
- Nemi almaya ve torbanın yerinde durmasına yardımcı olacak stoma tozu
- Bölgeyi temiz tutmaya yardımcı mendiller
- Torbanın sağlam bir şekilde bağlı kalmasına yardımcı kemerler
Kolostomi Torbası ile Yaşamak
Kolostomi torbası olan bir kişi, operasyon önceyi yaptığı aktivitelerin çoğunu yapmaya devam edebilecektir. Diğer insanların çoğu, kolostomi torbası olan kişi söylemedikçe o kişinin bu durumunu fark etmeyecektir.
Bu kişilerin ağır şeyler taşımaktan kaçınmaları gerekecektir. Ayrıca normalde olduğundan daha sık lavaboya gidip torba sistemini kontrol etmeleri gerekecektir. Bunlar dışında, kolostomi torbası birinin günlük hayatını çok fazla etkilemeyecektir.
Eğer torba, sağlam bir şekilde yerinde duruyorsa, kolostomi torbası olan kişi koşma ve yüzme de dahil olmak üzere çoğu spor ve fiziksel aktiviteye katılabilir. İnsanlar bu tür aktivitelerde dikkatli olsalar bile bazen koruyucu bir kemer takmak isteyebilirler.
Kolostomi ile yaşayacak kişilerin dikkat etmesi gereken bazı durumlar şunlardır;
- Özellikle seyahat edecekleri zaman ekstra yedek torba taşımaları
- Emniyet kemeri kullanırken dikkat etmeleri gerekir, kemer stomanın üzerinden geçmemeli
- Gaz yapıcı yiyeceklerden uzak durmayı tercih edebilirler
- Herhangi bir hasar sebebiyet vermemeleri için çocuklar ve evcil hayvanlara karşı ekstra dikkatli olmaları gerekir
- Duş alırken torbayı ya da stomayı çıkartmaları gerekir ya da çıkartmayacaklarsa stomayı bir şeyle örtmeleri gerekir
- Yüksek bel giysi ve iç çamaşırı ya da özel kıyafetler alabilirler
Ayrıca kolostomi torbasına sahip olmak, kişinin cinsel yaşamını veya hamileliğini etkilememeli.
Ne Kadar Sürede Bir Değiştirilmelidir?
Amerikan Cerrahlar Koleji (American College of Surgeons), torbanın üçte birinden fazla yarısından az olduğu bir noktada değiştirilmesini öneriyor. Bu önlem, torbanın ciltten çekilip sızmasını önlemeye yardımcı olabilir.
Kişinin kolostomi torbasını ne kadar sıklıkla değiştireceği kullandığı torbanın büyüklüğüne bağlıdır. Küçük bir torba, gün boyunca en kullanışlı olandır ve sık sık boşaltılması gerekecektir. Daha büyük bir torba genellikle geceleri veya uyku saatlerinde kullanıma uygundur ve çok sık boşaltılmaz.
Bazı torbalar tekrar kullanılabilirken bazıları tek kullanımlıktır.
Torbanın en son ne zaman değiştirildiğini size hatırlatması için poşetin üzerine bant yapıştırın veya üzerine gününü yazabilirsiniz. Stomanın (kolostominin vücudunuza girdiği yer) çevresindeki deride kaşıntı veya yanma hissederseniz torbayı hemen değiştirin. Bu hisler bir sızıntı belirtisi olabilir.
Kolostomi Torbası Nasıl Değiştirilir?
Kolostomi torbasını değiştirmek için;
- İlk olarak, ellerinizi antibakteriyal sabun ve ılık su ile yıkayın
- Sonra, torbayı stomadan nazikçe ayırın
- Torbanın altını ayırın ya da kesin ve içini tuvalete boşaltın ya da çöp poşetine atın
- Stomayı ılık su ve yumuşak bir sabunla nazikçe temizleyin
- Stomayı tamamen kurutun
- Bir sonraki torbayı hazırlayın (ve eğer iki parçalı bir sistem kullanıyorsanız flanşı)
- Stomanın dışına yapıştırıcı ile torbayı bağlayın
Bazı kişiler, yanlışlıkla dökülmesi durumu için mendil ya da diğer ürünleri de kullanmak isteyebilir.
Bir Kolostomi Torbası Kalıcı Mıdır?
Kolostomi torbasının kalıcı olup olmaması, hastalığın kolonu (kalın bağırsağı) ne kadar ve neresinden etkilediğine bağlıdır. Bazı vakalarda, geçici olabilir. Ancak geçici bir kolostomi, haftalar, aylar ve hatta belki yıllar bile sürebilir.
Kolostominin altındaki bölge iyileştiğinde, bağırsaklar tekrar içeri alınır ve stoma kapatılır ve kişinin bağırsaklarının daha önce olduğu gibi çalışmasına izin verilir.
Bazı vakalarda kolostomi, kalıcı olabilir ve kişinin hayatının geri kalanında kolostomi torbası ile yaşaması gerekebilir. Genellikle kalıcı olacak olan kolostomi ile sonuçlanan bazı durumlar şunlardır;
- Bağırsak yaralanmaları
- Ülseratif kolit
- Tıkanıklık
- Divertikül iltihabı
- İrritabl (huzursuz) bağırsak sendromu
- Rektum - özellikle makata yakın alt bölge - kanseri
- Crohn hastalığı
- Doğumda meydana gelen bağırsak yapısı ile ilgili problemler
- Kanserli olabilecek polipler olarak adlandırılan kolondaki anormal büyümeler (çok sayıda polip olması)
Özet
İnsanlar, kalıcı ya da geçici kolostomi torbası kullanabilirler. Kolostomiye, kişinin kalın bağırsağını etkileyen bir kanser, yaralayan, zarar veren ya da kalın bağırsağına bulaşan bir şeylerden sonra ihtiyaç duyulabilir.
Kolostomi torbaları günlük aktiviteleri etkilemez. Çoğu kişi, kolostomi torbası kullanan kişiler söylemedikçe bu durumu fark etmezler.
İnsanlar, kendii ihtiyaçlarına en uygun kolostomi torbasını seçmek için uzmanlara danışmalılar. Birçok farklı tür ve beden bulunmaktadır, dolayısıyla kişi, yaşam tarzının taleplerini karşılayan bir tane bulmalıdır.
*
Kolektomi nedir? Kolon kanseri ameliyatı hakkında bilinmesi gerekenler
Sethi S. and Fletcher J. (16.09.2019). What is a colostomy bag? What to know. Medical News Today: medicalnewstoday.com/articles/326353