Leuprorelin Asetat (Eligard) Nedir? FDA Onayı, Türkiye Ruhsatı ve Geri Ödeme Durumu
- FDA Onaylı: Evet (İlk onay tarihi: 25 Ocak 2002)
- Kutu Adı: Eligard
- Etken Madde Adı: Leuprorelin asetat
- Uygulama Şekli: Subkutan (SK) enjeksiyon
- Sınıfı: LHRH Agonisti (Luteinizing Hormone-Releasing Hormone Agonisti)
- Kategori: Hormonal Ajan
- Türkiye Dağıtımı: Recordati
- Onaylı Olduğu Kanserler:
- Hormonal tedaviye duyarlı metastatik veya lokal ileri evre prostat kanseri tedavisinde kullanılır.
Eligard Nedir?
Leuprorelin asetat etken maddeli Eligard, prostat kanseri tedavisinde kullanılan bir LHRH agonistidir. Bu ilaç, luteinize edici hormon (LH) ve folikül uyarıcı hormon (FSH) salgılanmasını baskılayarak testosteron seviyelerini düşürür. Bu mekanizma sayesinde, hormon duyarlı tümörlerin büyümesini yavaşlatır veya durdurur.
LHRH Agonisti Nedir?
LHRH agonistleri, hipofiz bezini uyararak başlangıçta LH ve FSH hormonlarının geçici olarak artmasına neden olur. Ancak uzun süreli kullanımla birlikte hipofiz bezi duyarsızlaşır ve LH ile FSH üretimi baskılanır. Bunun sonucunda testosteron seviyeleri kastrasyon düzeylerine düşer.
Etki Mekanizması Nasıldır?
- LH ve FSH Salgılanmasını Başlatır:
- Tedavinin ilk birkaç gününde hipofiz bezi uyarılır ve geçici olarak LH ve FSH seviyeleri artar.
- Bu durum, testosteron seviyelerinde geçici bir yükselmeye (tümör flare) neden olabilir.
- LH ve FSH Baskılanır:
- Hipofiz bezi zamanla LHRH’ye karşı duyarsız hale gelir ve LH-FSH üretimi baskılanır.
- Bu durum, testosteron üretiminin azalmasına ve prostat kanseri hücrelerinin büyümesini engellemesine yol açar.
- Testosteron Kastrasyon Seviyelerine Düşer:
- Plazma testosteron seviyeleri genellikle 2-4 hafta içinde kastrasyon seviyelerine iner.
- Böylece hormon bağımlı tümörlerde hastalığın ilerlemesi yavaşlatılır veya durdurulur.
FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) Onay Tarihçesi
- 25 Ocak 2002:
- İleri evre prostat kanseri olan hastaların tedavisinde kullanılmak üzere FDA onayı aldı.
- 12 Ekim 2004:
- Eligard'ın 22,5 mg formülasyonu, üç ayda bir uygulanan enjeksiyon şeklinde FDA tarafından onaylandı.
- 28 Haziran 2006:
- 30 mg formülasyonu, dört ayda bir uygulanacak şekilde FDA tarafından onaylandı.
- 24 Aralık 2008:
- Eligard, erken evre prostat kanseri olan hastalarda radyoterapi ile kombine neoadjuvan tedavi olarak FDA onayı aldı.
- 15 Kasım 2011:
- Hormon duyarlı metastatik prostat kanseri tedavisi için FDA tarafından onaylandı.
Türkiye Ruhsatı
Eligard’ın ülkemizde T.C. ruhsatlı olduğu durumlar / terapötik endikasyonlar şu şekilde belirtilmiştir:
Terapötik Endikasyonları
- Hormonal müdahaleye uygun ilerlemiş prostat kanseri tedavisinde
- Hormonal müdahaleye uygun ve yüksek riskli lokalize ve lokal ileri evre prostat kanserinin radyoterapi ile birlikte kombine tedavisinde endikedir.
Eligard Geri Ödemesi Var mı?
Eligard’ın Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından geri ödeme kapsamına alındığı tedavi durumları şu şekildedir:
- Hormonal müdahaleye uygun ilerlemiş prostat kanseri tedavisinde
- Hormonal müdahaleye uygun ve yüksek riskli lokalize ve lokal ileri evre prostat kanserinin radyoterapi ile birlikte kombine tedavisinde SGK tarafından karşılanır.
Fiyatı: Ocak 2025 itibarıyla ELIGARD 22.5 mg ve 45mg enjeksiyonluk çözelti için s.c. toz içeren şırınga ve çözücü içeren şırınga eczane satış fiyatı 7.283,94 ₺ /14,423.51 ₺
TİTCK Ek Onayı Alınmadan Kullanılabilecek Endikasyon Dışı İlaç Listesi İçinde Eligard için Durum Nedir?
- Evre IV Meme Kanseri: Premenapozal meme kanserinde kullanımı uygundur.
- Erken Evre Meme Kanseri: Premenapozal meme kanserinde kullanımı uygundur.
- Metastatik Adenoid Kistik Karsinom: Androjen reseptörü pozitif olan metastatik hastalarda 2. basamak ve sonrasında kullanımı uygundur.
Direnç Mekanizması
Eligard, luteinize edici hormon salgılatıcı hormon (LHRH) agonisti olarak etki gösterir ve testosteron seviyelerini baskılayarak prostat kanseri tedavisinde kullanılır. Ancak, bazı hastalarda zamanla ilaç direnci gelişebilir. Direnç mekanizmaları şu şekilde özetlenebilir:
- Androjen Reseptörü (AR) Aşırı Ekspresyonu:
- Prostat kanseri hücreleri, androjen reseptörlerini (AR) aşırı eksprese ederek düşük testosteron seviyelerinde bile büyümeye devam edebilir.
- Androjene Bağımlılığın Kaybolması:
- Bazı kanser hücreleri, androjen bağımsız proliferasyon yollarını aktive ederek büyümeye devam eder ve bu da kastrasyon dirençli prostat kanseri (KDPK) gelişimine yol açabilir.
- Alternatif Sinyal Yollarının Aktivasyonu:
- RAS/RAF/MEK/ERK ve PI3K/AKT/mTOR gibi hücre büyümesini destekleyen sinyal yollarının aktivasyonu, kanser hücrelerinin LHRH agonistlerine karşı direnç kazanmasına neden olabilir.
- Testosteronun Ekstratümoral Kaynaklardan Sentezlenmesi:
- Testosteron üretimi testislerde baskılansa da, adrenal bezler ve tümör mikroçevresi alternatif androjen kaynakları sağlayabilir.
- Androjen Reseptör Mutasyonları ve Varyantları:
- AR'nin bazı mutasyonları, ilaçların etkinliğini azaltarak kanserin büyümeye devam etmesine neden olabilir.
- Glukokortikoid Reseptör Aktivasyonu:
- Glukokortikoid reseptör aktivasyonu, androjen reseptörünün yerini alarak kanser hücrelerinin büyümesini sürdürebilir.
Bu mekanizmalar, LHRH agonistlerine karşı gelişen direnci açıklamakta ve alternatif tedavi yaklaşımlarına (anti-androjenler, ikinci nesil androjen reseptör antagonistleri vb.) olan ihtiyacı ortaya koymaktadır.
Farmakokinetik Özellikleri
- Emilim
- Eligard, oral yoldan emilmez.
- Subkutan (SK) enjeksiyon sonrası dozun yaklaşık %90’ı sistemik dolaşıma geçer.
- Biyoyararlanımı oldukça yüksektir ve enjeksiyon sonrası hızla emilir.
- Dağılım
- Leuprorelinin dağılımı tam olarak karakterize edilmemiştir.
- 28 gün boyunca yavaş salınım gösterir.
- Plazma doruk konsantrasyonuna (Cmax) enjeksiyondan 10-15 gün sonra ulaşılır.
- Plazma proteinlerine bağlanma oranı %45-50 arasındadır.
- Metabolizma
- Leuprorelin esas olarak C-terminal amino asitlerinin hidrolizi yoluyla metabolize olur.
- Büyük oranda idrarla (> %90) değişmeden atılır.
- Eliminasyon yarı ömrü normalde 3-4 saattir.
- Böbrek fonksiyonu bozulmuş hastalarda yarı ömrü uzayabilir.
- Doz Aralığı
- Her 3 ayda bir 22.5 mg SC enjeksiyon uygulanabilir.
- Alternatif olarak 45 mg SC enjeksiyon her 6 ayda bir uygulanabilir.
Tedavi süresi ve doz aralığı, hastanın klinik durumuna göre belirlenmelidir.
İlaç Etkileşimleri
Mevcut verilere göre, Eligard (Leuprorelin) ile ilgili iyi tanımlanmış bir ilaç etkileşimi bulunmamaktadır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Tedavi Başlangıcında Tümör Alevlenmesi Riski:
- Leuprorelin tedavisinin başlangıcında, luteinizan hormon (LH) ve folikül uyarıcı hormon (FSH) salınımında geçici bir artış olabilir.
- Bu durum bazı hastalarda tümör alevlenmesine (tumor flare) neden olabilir.
- Özellikle üreter tıkanıklığı, omurilik basısı veya ağrılı kemik metastazları olan hastalarda bu risk daha yüksektir.
- Bu tür hastalarda tümör alevlenmesini önlemek için, Leuprolid başlamadan en az 1 hafta önce antiandrojen tedaviye (örneğin bikalutamid) başlanmalıdır.
- Testosteron Seviyelerinde Azalma:
- Leuprolid tedavisinin başlamasından 2-4 hafta sonra, testosteron seviyeleri kastrasyon düzeyine düşer.
- Bu nedenle, testosteron seviyelerinin düzenli olarak takip edilmesi önerilir.
- Böbrek Yetmezliği Olan Hastalarda Dikkatli Kullanım:
- Böbrek fonksiyonları bozulmuş hastalarda leuprorelin kullanımında dikkatli olunmalıdır.
- Eliminasyon yarı ömrü, böbrek yetmezliği olan hastalarda uzayabilir.
- Ateş Basması Riski:
- Hastalar, ateş basması (hot flashes) riski konusunda bilgilendirilmelidir.
- Önleme ve/veya tedavi amacıyla klonidin (0.1-0.2 mg PO günlük), megestrol asetat (20 mg PO günde iki kez) veya soya tabletleri (1 tablet PO günde üç kez) kullanımı düşünülebilir.
Yan Etkiler
- Ateş basması, impotans ve jinekomasti:
- Leuprorelin kullanımıyla ateş basması (hot flashes), cinsel istekte azalma (libido kaybı), erektil disfonksiyon (impotans) ve jinekomasti görülebilir.
- Libido kaybı genellikle daha az yaygındır.
- Tümör Alevlenmesi (Tumor Flare):
- Tedavinin ilk 2 haftasında hastaların %20’sinde görülebilir.
- Belirtileri: Artmış kemik ağrısı, idrar retansiyonu (idrar yapmada zorluk), omurilik basısı ile sırt ağrısı
- Önlem: Tedavi öncesinde flutamid, bikalutamid veya nilutamid gibi antiandrojen ajanlarla ön tedavi uygulanabilir.
- Enjeksiyon Bölgesinde Rahatsızlık:
- Leuprorelin enjeksiyon yerinde ağrı, şişlik ve hassasiyet oluşturabilir.
- Serum Kolesterol Seviyelerinde Yükselme:
- LDL ve total kolesterol seviyelerinde artış görülebilir.
- Kardiyovasküler risk taşıyan hastalarda düzenli lipid takibi önerilir.
- Bulantı ve Kusma:
- Nadiren bulantı ve kusma meydana gelebilir.
- Aşırı Duyarlılık Reaksiyonları:
- Kaşıntı, döküntü veya anafilaktik reaksiyon gibi hipersensitivite reaksiyonları rapor edilmiştir.
- Periferik Ödem:
- Sodyum retansiyonuna bağlı olarak bacaklarda ve ellerde şişlik gelişebilir.
- Kas Güçsüzlüğü (Astenia):
- Yorgunluk, halsizlik ve kas zayıflığı görülebilir.
