Hormon pozitif meme kanseri tedavisinde son 5 yıldır en çok konuştuğumuz ilaçlar CDK 4/6 baskılayıcılardır. Bu ilaçlar mitoz (hücre bölünme) döngüsü engelleyici olarak etki ederler ve bu grupta benzer etki mekanizmasına sahip uluslararası onaylı 3 ilaç vardır: palbosiklib (Reampla), ribosiklib (Valamor) ve abemasiklib. Bu gruptan ilk olarak 2015 yılında palbosiklib (ABD kutu adı Ibrance, Türkiye'de Reampla) meme kanserli hastalar için Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) onayı alan ilaç olmuştur. Daha sonra ise abemasiklib (henüz ülkemizde geri ödeme almadı) ve ribosiklib (ABD kutu adı Kisqali, Türkiye'de Valamor) 2017 yılında FDA onaylarını almıştır. Bu ilaçlar 2019 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından meme kanserli hastalarda kullanılmak üzere onaylanmış ve ruhsatlandırılmıştır; bununla birlikte bugüne kadar Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlıkta Uygulama Tebliği’ne (SUT) göre geri ödeme kapsamına alınmamıştı.
CDK 4/6 inhibitörleri (baskılayıcılar), direkt olarak kadınlık hormonu üzerine etki göstermemekle birlikte, hormon pozitif meme kanserlerinde hücre döngüsü üzerinden anti-kanser etkinlik gösteren ilaçlardır. CDK inhibitörleri, hormon pozitif meme kanseri tedavisine adeta yeni bir soluk getirmiştir.
9 Mayıs 2020'de Resmi Gazete Tebliği ile "Reampla" ve "Valamor" bedelleri, aşağıdaki durumlarda SGK tarafından karşılanması kararı alınmıştır.
Palbosiklib (Reampla)
Östrojen reseptörü en az %10 pozitif ve İnsan Epidermal Büyüme Faktörü 2 (HER2) negatif, menopoza girmiş nüks (tekrarlamış) veya metastatik meme kanseri olan hastalar.
Kullanım şartları:
Nüks veya metastatik meme kanseri için daha önce hiçbir endokrin (hormon baskılayıcı) tedavi almamış veya adjuvan (koruyucu) tedavinin tamamlanmasından 12 ay sonra nüks/metastaz gelişmiş hastalarda letrozol ile birlikte kombine olarak kullanılması halinde bedeli SGK tarafından karşılanır.
Nüks/metastatik meme kanseri tedavisi için birinci sıra aromataz inhibitörü tedavisini 6 aydan daha uzun süre kullandıktan sonra klinik ve/veya radyolojik progresyon (ilerleme) varlığında fulvestrant ile kombine olarak kullanılması halinde bedeli SGK tarafından karşılanır. Daha önce fulvestrant tedavisi almış veya adjuvan aromataz inhibitörü tedavisinin ilk 12 ayı içinde tekrar eden veya metastatik hastalık için bir sıradan daha fazla aromataz inhibitörü almış hastalarda kullanılması halinde bedeli SGK tarafından karşılanmaz.
Adjuvan aromataz inhibitörü tedavisi devam ederken (en az 12 ay almış olmak şartıyla) ya da bu tedavi tamamlandıktan sonraki 12 ay içinde nüks/metastaz görülen hastalarda fulvestrant ile kullanılması halinde bedeli SGK tarafından karşılanır. Daha önce fulvestrant tedavisi almış veya adjuvan aromataz inhibitörü tedavisinin ilk 12 ayı içinde tekrar eden veya metastatik hastalık için bir sıradan fazla aromataz inhibitörü almış hastalarda kullanılması halinde bedeli SGK tarafından karşılanmaz.
Rapor süresinin sonunda tedavinin devamı için düzenlenecek yeni raporda hastalıkta progresyon (ilerleme) olmadığı belirtilmelidir.
Ribosiklib (Valamor)
Östrojen reseptörü en az %10 pozitif ve İnsan Epidermal Büyüme Faktörü 2 (HER2) negatif, menopoza girmiş nüks veya metastatik meme kanseri olan hastalar.
Kullanım şartları:
Nüks veya metastatik meme kanseri için daha önce hiçbir hormonal tedavi almamış veya adjuvan tedavinin tamamlanmasından 12 ay sonra nüks/metastaz gelişmiş hastalarda letrozol ile birlikte kombine olarak kullanılması halinde bedeli SGK tarafından karşılanır.
Nüks/metastatik meme kanseri tedavisi için birinci sıra aromataz inhibitörü tedavisini 6 aydan daha uzun süre kullandıktan sonra klinik ve/veya radyolojik progresyon (ilerleme) varlığında fulvestrant ile kombine olarak kullanılması halinde bedeli SGK tarafından karşılanır. Daha önce fulvestrant tedavisi almış veya adjuvan aromataz inhibitörü tedavisinin ilk 12 ayı içinde tekrar eden veya metastatik hastalık için bir sıradan daha fazla aromataz inhibitörü almış hastalarda kullanılması halinde bedeli SGK tarafından karşılanmaz.
Adjuvan aromataz inhibitörü tedavisi devam ederken (en az 12 ay almış olmak şartıyla) ya da bu tedavi tamamlandıktan sonraki 12 ay içinde nüks/metastaz görülen hastalarda fulvestrant ile kullanılması halinde bedeli SGK tarafından karşılanır. Daha önce fulvestrant tedavisi almış veya adjuvan aromataz inhibitörü tedavisinin ilk 12 ayı içinde tekrar eden veya metastatik hastalık için bir sıradan fazla aromataz inhibitörü almış hastalarda kullanılması halinde bedeli SGK tarafından karşılanmaz.
Rapor süresinin sonunda tedavinin devamı için düzenlenecek yeni raporda hastalıkta progresyon (ilerleme) olmadığı belirtilmelidir.
Hormon pozitif meme kanseri tedavileri hakkında özet bilgi
Her organın tek tip kanseri olmadığı gibi meme kanserinin de birçok alt tipi vardır. En sık görülen alt tipi hormon reseptörü pozitif, HER2 (CerbB2) negatif olan gruptur. Hormon reseptöründen kasıt, tümör hücresi yüzeyinde östojen (ER) ve progesteron (PR) reseptörleridir. Metastatik (4. evre) meme kanserli hastaların %75’inde hormon reseptörü pozitifliği vardır.
Aşağıda, biyolojik özelliklerine göre meme kanseri çeşitleri görülebilir:
Hormon reseptörü pozitif, HER2 negatif metastatik meme kanserli bir hasta geldiğinde eğer hayatı tehdit eden metastazı yoksa ilk olarak endokrin (hormonal) tedavi uygulanır.
Endokrin (hormonal) tedavide kullanılan ilaçlar aşağıdaki gibi 4 sınıfta incelenebilir:
- Seçici östrojen reseptör düzenleyici: tamoksifen,
- Over baskılama için LHRH agonistleri: goserelin, leuprolid (löprolid)
- Seçici östrojen downregülatörü: fulvestrant
- Aromataz inhibitörleri: anastrozol, letrozol, eksemestan
Meme kanserinde endokrin tedavi 1977 yılında tamoksifen ile başlamıştır (bakınız tamoksifenin keşfi). 1995’ten sonra over supresyonu (kadın yumurtalık fonksiyonlarını baskılama) sağlayan LHRH agonistleri ve postmenopozal (menopoza girmiş) hastalar için ise aromataz inhibitörleri tedaviye girmiştir. 2002 yılında fulvestrant tedavide kullanılmaya başlamıştır. Uzun süre bu tedaviler sırayla tek başına kullanılmış ve progresyon (kanserde ilerleme) olduğunda bir sonraki endokrin tedaviye geçilmiştir.
*
- İlgili konu: Homron pozitif meme kanseri tedavileri (detaylı)
