Meme Kanserinin Aksiller (Koltuk altı) Lenf Nodu ile İlişkisi Nedir?

Lenfatik sistem, vücudun enfeksiyonlar ile savaşan temel araçlarından biridir. Bu sistem, lenf sıvısı ve vücudun kritik bölgelerinde meydana gelen lenf nodlarını içerir. Kanser hücreleri bazen lenfatik sisteme girebilir ve burada birikebilirler.

Lenf nodları, bir lenf damar ağına bağlı olan vücut içindeki küçük yapılardır. Lenf sıvısını süzmekten sorumludurlar ve ayrıca bir enfeksiyonun varlığını işaret eden kimyasal değişiklikleri tespit ederler. Koltuk altındaki lenf nodları ayrıca aksiller lenf nodları diye de isimlendirilir.

Aksiller lenf nodları, her iki memeye de yakın yerlerde bulunur. Bu ise şu anlama gelir; eğer meme kanseri meme dokusunun ötesine yayılırsa genellikle aksiller lenf nodları, yayılım gösterdikleri ilk yerlerdir. Genellikle bir kişide 20 – 30 aksiller lenf nodu bulunmakla birlikte bu sayı kişiden kişiye değişiklik göstermektedir.

Meme kanseri tanısından sonra, doktorlar olarak genellikle aksiller lenf nodlarına yayılma olup olmadığını kontrol ederiz. Bu kontrol, kanserin tanı ve evresini belirlemeye yardımcı olur.

Meme Kanseri ve Aksiller Lenf Nodları Arasında Nasıl Bir Bağlantı Var?

Kişinin sahip olduğu kanser, vücudunun diğer bölgelerine metastaz yapabilir (yayılabilir). Kanser, tümörden bazı hücreler ayrılıp vücudun diğer bölgelerine göç ettiğinde yayılır. Kanser hücreleri, vücut içerisinde kan dolaşımı ve lenfatik sistem boyunca göç edebilirler. Lenfatik sistem aracılığı ile gezen kanser hücreleri, lenf nodlarının içinde durabilir ve burada büyüme gösterebilirler.

Aksiller lenf nodları, her iki memeye de yakın olan koltuk altlarındadır. Aksiller lenf nodları memeye çok yakın olduğundan, meme kanseri genellikle diğer lenf nodlarından önce ilk olarak aksiller lenf nodlarına yayılım gösterirler.

Eğer kanser, aksiller lenf nodlarına yayılmışsa, mastektomi (memenin ameliyatla kısmen ya da tamamen alınması işlemi) sırasında tüm lenf nodlarının veya bir kısmının alınmasını önerebiliriz.

Lenf nodları, lenf sıvısının drenajından sorumludur ve doğal olarak lenf nodlarının alınması, cerrahi işlem sonrasında bazı yan etkilerin meydana gelmesine sebep olabilir. Muhtemel yan etkilerden biri, kollardaki kronik ve artabilen bir şişlik olan lenf-ödemdir.

Kanserin Aksiller Lenf Noduna veya Nodlarına Yayılma Belirtileri Nelerdir?

Genel metastatik kanser belirtileri,

• Enerji kaybı
• Yorgunluk ve zayıf düşmek
• İstemsiz kilo kaybı
• Ağrı
• Nefes darlığı ve nefes almada zorluk

Meme kanserinin aksiller lenf noduna yayılma belirtileri şunları içerir;

• Koltuk altında bir yumru veya şişlik
• Kollar veya ellerde şişlik
• Göğüs ve köprücük kemiğinde yumru veya şişlik

Tanı Nasıl Konur?

Meme kanserinin aksiller lenf nodlarına yayılım gösterip göstermediğini kontrol etmek için, fiziksel muayene, ultrason, MRG (Manyetik Rezonans Görüntüleme) veya BT (Bilgisayarlı Tomografi) gibi onkolojik görüntüleme yöntemleri ile tarama önerebiliriz. Fiziksel muayene sırasında uzman, kişinin koltuk altlarında bir şişlik olup olmadığını kontrol edecektir. Bir kişi meme kanseri tanısı almışsa, PET-BT adlı görüntüleme ile koltukaltı bölgesi kanser yayılımı açısından çok iyi bir şekilde değerlendirilebilir.

Bir tarama yöntemi ile lenf nodlarındaki şu gibi değişiklikler tespit edilebilir;

• Lenf nodlarındaki kalınlık
• Kan damarlarında bir artış
• Lenf damarlarının nodlardan çıktığı yapı olan hilumun kaybı
• Böbrek şeklindeki görünümün yok olması

Bazı tahminlere göre, fiziksel muayene sırasında negatif olarak değerlendirilen her üç kadından birinde görüntüleme yöntemleri, kanserli nodlar bulmaktadır. Bu da meme kanseri tanısı alan kişilerin mutlaka koltukaltı bölgesinin radyolojik yöntemlerle iyi bir şekilde görüntülenmesi gerektiğine işaret etmektedir.

Kanserin aksiller lenf nodlarına yayılıp yayılmadığını netleştirmek için birkaç tanı yöntemi kullanmaktayız.

Sentinel Nod Biyopsisi

Sentinel (bekçi) nod biyopsisi, memeye radyoaktif bir maddenin ya da bir boyanın enjeksiyon ile verilmesini içeren bir yöntemdir. Boya, diğerler lenf nodlarından önce belli lenf nodlarına hareket edecektir. Daha sonra, boyanın ilk ulaştığı lenf nodları olan sentinel (bekçi) lenf nodlarını tanımlamak için görüntüleme yöntemleri kullanılır.

Ardından girişimsel radyoloji veya genel cerrahi uzmanı, bir veya daha fazla sentinel lenf nodundan doku örnekleri alır ve incelenmesi için patoloğa gönderir. Bu yöntem, kişilerin çoklu aksiller lenf nodunun alınmasından kaynaklanan yan etkileri yaşamamasına yardımcı olabilir. Eğer patolog, sentinel nodlarda kanser bulursa, kişinin daha fazla lenf nodunun alınması gerekebilir. 

Aksiller Diseksiyon

Aksiller diseksiyon, koltuk altından ek lenf nodlarının çıkarılmasını içeren cerrahi bir işlemdir. Bunun amacı, kanserin yayılıp yayılmadığını kontrol etmek ve lenf nodlarında kanserin tekrar gelişmesini riskini azaltmaktır.

Böyle bir durumda meme cerrahları, lenf nodlarının çoğunu veya hepsini içeren yağlı bölgeyi alır. Çıkartılan lenf nodlarının sayısı, değişiklik gösterir ancak genellikle, 5 – 30 arasındadır. Cerrahlar nodları çıkardığında patolog, sentinel lenf nodlarının ötesine kanserin yayılıp yayılmadığını belirleyebilir.

Meme Kanserinin Evrelendirilmesi

Kanserin evresi, hastalığın boyutunu ve yayılma durumunu ifade eder. Evreyi bilmek, doktorlara kişinin hastalığı hakkında ve tedavi planı için genel bir görüş sağlayabilir.

Uzmanlar, meme kanseri evresini hesaplamak için tümör, nod ve metastaz (TNM) sistemi kullanır;

• Tümörün evresi (T), ilk tümörün boyutunun tanımlar.
• Nodun evresi (N), meme kanserinin lenf nodlarına ulaşıp ulaşmadığı ve ne kadar nodun kanser hücresine dair belirti gösterdiğini söyler. Nodun evrelendirilmesi, daha spesifik detay sağlamak adına alt kategorilere sahiptir;

• NX: Yakındaki lenf nodları hakkında bilgi yoktur veya aksiller lenf nodlarının değerlendirilmesi mümkün değildir.
• NO: Kanser lenf nodlarına yayılmamıştır.
• N1: Mikrometastazlar veya kanser hücreleri 1 – 3 aksiller lenf nodunda vardır. Mikrometastaz, lenf nodlarının patolog tarafından detaylı incelemesi sırasında görülebilen mikroskobik miktarda kanser hücreleridir.
• N2: Bu evrede, 4 – 9 lenf nodunda kanser hücreleri vardır. Ayrıca bu aşamayı, memenin iç tarafındaki lenf nodlarına kanser yayıldığını belirtmek için de kullanırız. Bu nodlar, internal mammarian lenf nodları olarak da bilinir.
• N3: Bu evre, şunlar gibi bir dizi genel görüşü içerebilir;
  • 10 veya daha fazla aksiller lenf nodunda kanser bulunur.
  • Kanser, köprücük kemiği altındaki lenf nodlarındadır.
  • Kanser, internal mammarian lenf nodlarında ve bir veya daha fazla aksiller lenf nodundadır.
  • 4 veya daha fazla aksiller nod kanserlidir ve internal mammarian lenf nodları mikrometastazlara sahiptir.
  • Köprücük kemiğinin yukarısında kanserli lenf nodlarında kanser bulunur.

• Metastazın evresi (M), kanserin ilk bulunduğu yerden vücudun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığına dair bilgi verir.

Aksiller lenf nodlarının evresi, kanser ne kadar lenf noduna yayılmışsa o kadar yüksektir. Kanser evresi ise ne kadar farklı türde nodu etkilediğine göre artar.

5 yıllık sağkalım oranı, kişinin tanı aldıktan sonraki 5 yıl içinde hayatta kalma olasılığıdır. Amerikan Kanser Derneği’ne göre, yakındaki lenf nodlarına yayılan meme kanseri için 5 yıllık sağkalım oranı %86’dır. Ancak meme kanseri vücudun diğer bölgelerine yayılmışsa bu oran, %30’a düşmektedir.

Özet

Kanser hücreleri, lenfatik sistem aracılığı iler memeden çıkarak vücutta dolaşabilir. Bu da kişinin aksiller lenf nodlarında kanser hücrelerinin birikmesi ile sonuçlanabilir. Bu durum gerçekleştiğinde de kişi, koltuk altında, göğüs kemiğine yakın bölgelerde veya köprücük kemiği üstünde/altında bir yumru veya şişlik fark edebilir.

Eğer bir kişi aksiller lenf nodlarına yayılmış bir meme kanserine dair belirtiler yaşıyorsa, doktora başvurmalıdır. Erken tanı, kanser tedavisini çok daha kolay kılabilir.