MR ile Görünmeyen Prostat Tümörleri – Gerçek Risk Nedir?

Prostat kanseri tanı ve takibinde giderek artan öneme sahip manyetik rezonans görüntüleme (MRG, emar), bazen şaşırtıcı bir fenomen ile karşı karşıya kalıyor:

Biyopsi sonucunda patoloji raporunda görülen lezyonlar bazen MRG üzerinde görülmüyor. Radyologlar için prostat dokusu tamamen normal görünüyor.

Bu lezyonlar neden MRG'de görünmez ve bu durum hastalar için bir tehlike mi oluşturuyor?

MRG'de Görünmeyen Lezyonlar: Endişe Verici mi?

Bazı uzmanlar, bu tür lezyonların genellikle tehlikesiz olduğunu savunuyor. MRG'de kanserin görünmüyor olması, bazı uzmanlara göre klinik olarak önemli olmadığı anlamına gelir. Genel görüşe göre MRG'de görünmeyen kanserler çoğunlukla önemsiz olarak değerlendirilir ve sistematik biyopsi gerektirmez.

Bu uzmanlar, MRG'de görünmeyen lezyonları Gleason skoru 6 veya altında olan düşük riskli prostat kanserine benzetiyor. Bu tür kanserler genellikle yavaş ilerler ve yayılma ya da ölüm riski taşımaz. Aktif izlem altındaki hastalar için, MRG-görünmeyen kanserleri olan bireyler, görünür kanserlere sahip olanlara göre çok daha iyi bir hastalık gidişatına sahip.

Karşıt Görüşler: Her Görünmeyen Lezyon Masum mu?

Ancak bazı uzmanlar, MRG'de görünmeyen lezyonların tamamen masum olmadığını savunuyor. MRG'de görülen lezyonlar genellikle daha agresif tümörleri işaret eder, ancak her birey için bu genelleme geçerli olmayabilir.

Araştırmalara göre MRG'ler, klinik olarak önemli prostat kanseri olan hastaların %10-20’sinde yalancı negatif sonuç verebilir.

Bir analizde, MRG'de şüpheli bir lezyon görülmeyen erkeklerin %16’sında biyopsi ile klinik olarak önemli prostat kanseri tespit edilmiştir. Başka bir analizde ise MRG'de görünmeyen prostat kanserlerinin %35’inin klinik olarak önemli olduğu ortaya konmuştur.

MRG Negatif Bulgular: Yanıltıcı mı, Güvenli mi?

Bazı çalışmalar ise negatif MRG sonuçların, hastaların klinik olarak önemli kanser geliştirme riskinin düşük olduğunu doğrulamaktadır. JAMA Oncology’de yayınlanan bir çalışmada, negatif MRG sonucu alan 233 erkekten sadece %3’ü, 3 yıllık izlem sonunda klinik olarak önemli prostat kanseri tanısı almıştır.

MRG Neden Bazı Tümörleri Tespit Edemez?

MRG'ler bazı kanserleri iki temel nedenle göremeyebilir:

1. Küçük ve agresif tümörler: Tümör çok küçük olabilir ve bu nedenle MRG tarafından algılanamayabilir.

2. Dokuyla benzer görünüm: Bazı düşük dereceli kanserler, normal prostat dokusuna benzer bir görünümde olabilir ve bu nedenle fark edilmez.

Ayrıca, MRG'leri yorumlayan radyologun deneyim seviyesi de sonuçları etkileyebilir.

---

---

Genetik Profiller ve MRG-Görünürlük

MRG'de görünür ve görünmez prostat kanserlerinin genetik profilleri farklılık göstermektedir. Görünür hastalığta gen ekspresyonları genellikle daha agresif tümörlerle ilişkili bulunmuştur.

Bir araştırmada, PHYHD1, CENPF, ALDH2 ve GDF15 genlerinin ekspresyonlarının, MRG'de görünür olan tümörlerde daha sık olduğu ve bu genlerin daha kötü hastalık gidişatı ile ilişkilendirildiği tespit edilmiştir.

Negatif MRG Sonrasında Ne Yapılmalı?

Yüksek PSA seviyelerine rağmen normal MRG sonucuna sahip bir hastada biyopsi yapılmalı mıdır?

Bu hastalarda biyopsi genellikle gereksizdir, ancak hastalar periyodik MRG takipleri ile izlenmelidir.

12 Aralık 2024'te JAMA Oncology’de yayımlanan çalışmada, negatif MRG sonucu alan erkeklerin %86’sı 3 yıl içinde biyopsiden kaçınmış ve bu süre zarfında klinik olarak önemli prostat kanseri sadece %4 oranında tespit edilmiştir.

Biyopsi Gereksinimi Nasıl Belirlenmeli?

Biyopsinin gerekli olduğu durumlarda hedeflenen bölge dışındaki alanların da sistematik olarak örneklenmesi önemlidir. Bu ek doku almalar, biyopsi işlemine 1-2 dakikadan fazla süre eklemez ve riskleri çok arttırmaz.

Görüntülemede ilerleme tespit edilirse biyopsi yapılmalıdır. Ancak rutin biyopsiden kaçınmak, enfeksiyon gibi biyopsi kaynaklı komplikasyon risklerinden binlerce hastayı koruyabilir.

Sonuç

MRG görünümü, prostat kanserinin agresifliğini değerlendirmede güçlü bir risk belirleyici olabilir. Ancak tüm hastalar için bireysel risk değerlendirmesi önemlidir. Biyopsi gereksinimini belirlemek için PSA seviyeleri, MRG sonuçları ve hastanın genel klinik profili bir arada değerlendirilmelidir.