Otizmi tedavi ettiğini iddia eden ürünler veya tedaviler aldatıcı ve yanıltıcıdır, çünkü otizm için bir tedavi yoktur. Aynısı, otizmi veya otizme bağlı belirti ve şikayetleri "tedavi ettiğini" iddia eden birçok ürün için de geçerlidir. Bununla birlikte bazıları önemli sağlık riskleri taşıyabilir.

Otizm hakkında

Otizm, sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişimde problemler, tekrarlayıcı davranışlar ve kısıtlı ilgi alanlarıyla kendini gösteren nörogelişimsel bir bozukluktur. Nörogelişimsel denilerek kastedilen, beyin ve sinir sisteminin gelişimi sırasında meydana gelen problemlerden köken aldığıdır. Esasen Otizm, Otistik Spektrum Bozuklukları (OSB) olarak adlandırılan, geniş bir yelpazede ortak belirtileri paylaşan, ancak belirtilerin dağılımı ve şiddeti açısından farklılaşan bir grup bozukluktan sadece bir tanesidir. Diğerleri Asperger Sendromu, Rett Sendromu, Çocukluğun Dezintegratif Bozukluğu ve başka türlü adlandırılamayan yaygın gelişimsel bozukluklardır (yazımızda otizm, otistik spektrum bozukluklarının tamamını ifade etmek üzere kullanılmıştır).

Yaşamın ilk 3 yılında belirtiler görülmeye başlansa da genellikle 4 yaş civarında tanı konulabilmekte ve bozukluk yaşam boyu devam etmektedir. Otizm, her 68 çocuktan yaklaşık 1'inde tespit edilen bir durumdur. Otizm tüm ırksal, etnik ve sosyoekonomik grupları kapsar ve erkeklerde kızlara göre yaklaşık 4 kat daha sık gözükür: her 42 erkek çocuktan 1'inde görülürken, her 189 kız çocuktan 1'inde görülür.

Hali hazırda, otizm tanısı koymaya yarayan kan testi, görüntüleme yöntemi ya da genetik test bulunmamaktadır. Tanı, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ve Çocuk Psikiyatristleri tarafından değerlendirilerek, şüphelenilen vakalara uygulanan çeşitli gelişimsel testler sonucunda konulabilmektedir.

Otizmi olan çocuklar şu belirti ve bulgularla tanımlanır

Sosyal etkileşimde zorluk, sözlü ve sözsüz iletişim ile ilgili problemler, tekrarlayan ve obsesif (takıntılı) davranışlar. Bu davranışlar hafif ila sakatlıktan etkilenmeye kadar değişebilir. Bazı otizmli çocuklar daha fazla işlev görürken, bazıları biliş ve gelişimde önemli gecikmeler yaşayabilir.

Otizm ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi diğer durumlar arasında belirtilerde çakışma olabileceğinden, tedavinin bir kişinin özel ihtiyaçlarına odaklanması önemlidir. Mevcut davranışsal müdahaleler, spesifik semptomları (özel belirtiler), özellikle de iletişim sorunlarını ele almak için tasarlanmıştır ve iyileştirme sağlayabilir. Erken müdahale anahtardır.

Otizm belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilecek bazı onaylı ilaçlar vardır. Örneğin, ADB Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), otistik bozuklukla ilişkili irritabiliteyi (sinirlilik, çabuk öfkelenme) tedavi etmek için risperidon (5 ila 16 yaş arası hastalar için) ve aripripazol (6 ila 17 yaş arası hastalar için) gibi antipsikotiklerin kullanılmasını onaylamıştır. Otizmi tedavi ettiği veya iyileştirdiği iddia edilen herhangi bir davranışsal müdahale veya ilaç tedavisini kullanmadan önce, doktorunuza danışmalısınız.

Fakat günümüzde, otizm veya otizmle ilgili belirtilerin tedavisi için uygunsuz iddialarda bulunan yazı, tanıtım ve söylentilerle sıklıkla karşılaşmaktayız. Bu sözde tedavilerin bazıları önemli sağlık riskleri taşır.

Risk taşıyan sözde tedaviler

Şelasyon Tedavileri

Bu ürünler toksik kimyasalları ve ağır metalleri birbirine bağlayarak, dolaşımdan ve vücuttan uzaklaştırarak temizlediğini iddia ediyor. Spreyler, fitiller, kapsüller, sıvı damlaları ve kil banyoları gibi çeşitli şekillerde karşınıza çıkabilirler. Bununla birlikte tıpta gerçekten kullanılan bazı şelatlama ajanları vardır; fakat bunlar, kurşun zehirlenmesi ve aşırı demir yüklenmesi gibi bazı akut zehirlenme durumlarında doktor gözetiminde kullanılır ve otizmin tedavisi ile alakaları yoktur.

Otizm için sözde şelasyon tedavilerinin, vücut tarafından ihtiyaç duyulan önemli minerallerin şelatlanması gibi ciddi ve hayatı tehdit edici sonuçları olabilir.

Hiperbarik Oksijen Tedavisi

Bu, basınçlı bir odada oksijen solumayı içerir ve sadece dalgıçların yaşadığı dekompresyon (vurgun) hastalığının tedavisi, karbonmonoksit zehirlenmesi ve kronik yaralar gibi bazı tıbbi durumlarda kullanım için onaylıdır. 

Detoksifiye Kil Banyosu

Banyo suyuna ilave edilen bu ürünlerin vücuttan kimyasal toksinleri, kirleticileri ve ağır metalleri uzaklaştırdığı iddia ediliyor. Otizm için "dramatik iyileştirme" gibi iddialı reklamlarının aksine, herhangi bir otizm belirtisine iyi geldiği söylenemez.

Çeşitli ürünler

Çiğ deve sütü, MMS (klor dioksit) ve uçucu yağlar dahil olmak üzere çeşitli ürünler. Bu ürünler otizm veya otizmle ilişkili belirtiler için bir tedavi olarak pazarlanmıştır, ancak reklamı yapılan bu kullanımlar için güvenli ve etkili olduğu kanıtlanmamıştır.

Yanlış veya yanıltıcı iddiaları tanımlamanıza yardımcı olacak bazı hızlı ipuçları

  • Birçok hastalığı aynı anda tedavi ettiğini iddia eden ürünlerden şüphelenin. 
  • Kişisel referanslar, tek vaka örnekleri bilimsel kanıtların yerine geçmez. 
  • Çok az sayıda hastalık, hızlı bir müdahale ile tedavi edilebilir, bu nedenle "hızlı bir iyileştirme" iddiasında bulunan herhangi bir tedaviden şüphelenin.
  • Bilimsel bir altyapısı olduğu iddia edilen "mucize tedaviler" denilen şeyler muhtemelen bir aldatmacadır. 

İlgili Konu:

- OTİZM: Aşılar, Özel Diyetler ve Kanserle İlişkisi (detaylı)