
Otur-Kalk Testi: Basit Bir Hareketle Yaşam Kalitenizi ve Ömrünüzü Tahmin Etmek Mümkün mü?
Neden Ayakta Kalmalıyız?
Modern yaşam tarzı, hareketsizliği hayatımızın merkezine koydu. Oysa insan bedeni hareket etmek, denge kurmak ve gücünü kullanmak üzerine tasarlanmıştır. Yaş ilerledikçe kas gücü, esneklik ve denge gibi temel fiziksel yeteneklerde doğal bir düşüş yaşanır. Ancak bu düşüşün hızı ya da etkisi çoğu zaman göz ardı edilir.
Peki, günlük hayatta sıkça yaptığımız basit bir hareket olan “yere oturup kalkma” eylemi, genel sağlık durumumuz ve hatta yaşam süremiz hakkında bize ne gibi ipuçları verebilir?
Yeni bir bilimsel çalışma, bu şaşırtıcı sorunun cevabını araştırarak, fiziksel uygunluğun sadece spor salonlarında değil, evde uygulanabilen basit bir testle bile değerlendirilebileceğini ve bunun erken yaşam kayıplarını önlemede ne kadar kritik bir rol oynayabileceğini ortaya koymaktadır.
Otur-Kalk Testi (SRT) Nedir ve Neden Önemlidir?
Otur-Kalk Testi (SRT), bilimsel adıyla Sitting–Rising Test, hiçbir ekipman gerektirmeyen, hızlı ve güvenli bir şekilde uygulanabilen bir testtir. Aynı anda şu 4 önemli fiziksel yeteneği değerlendirir:
- Kas gücü ve gücü
- Esneklik
- Denge
- Vücut kompozisyonu
Testin amacı, kişinin yerden destek almadan veya en az destekle oturup tekrar ayağa kalkabilmesidir. SRT, özellikle kardiyoloji alanında genellikle göz ardı edilen fakat sağkalım öngörüsünde oldukça etkili olan aerobik olmayan fitness bileşenlerine dikkat çeker.
Otur-Kalk Testi'nin 25 Yıllık Bilimsel Yolculuğu
1998–2001: Temellerin Atılması
- 1998: CLINIMEX açık kohort çalışması Brezilya’da başlatıldı.
- 1999: Araújo, Otur-Kalk Testi’ni (SRT) tanıttı.
- 2000–2001: Güvenilirlik ve vücut ağırlığı etkisi üzerine ilk çalışmalar yapıldı.
2013–2016: Klinik Relevansın Güçlenmesi
- 2014: SRT skorlarının tüm nedenlere bağlı mortaliteyle ilişkisi bulundu.
- 2015–2016: Non-aerobik fitness bileşenleri tanımlandı, kalp hastalarında farklı senaryolarda uygulamalar yayımlandı.
2019–2021: Global Yayılım ve Yaş Gruplarında Kullanım
- Şınav kapasitesi, düşme korkusu ve çocuklarda bilişsel gelişim gibi farklı alanlarda SRT ile bağlantılı araştırmalar yapıldı.
- 2020: Yaşa ve cinsiyete göre SRT referans değerleri yayımlandı.
2022–2024: SRT ve Yaşam Süresi Arasındaki Güçlü Bağlantılar
- Tek ayak üzerinde duruş ve kardiyovasküler egzersiz testleriyle yaşam süresi arasında bağlar incelendi.
- 2023 (Aralık): CLINIMEX kohortunun veri toplanması tamamlandı (8566 kişi).
- 2024 (Mart): Yaşam kaybı nedenleri ve hayati veriler için son sansür tarihi.
2025: Kritik Yayın ve Bilimsel Zirve
- Haziran 2025: SRT'nin kas gücüne kıyasla daha güçlü bir prediktör olduğunu gösteren yeni makale 18 haziran 2025'te European Journal of Preventive Cardiology dergisinde yayımlandı.

Puanlama Sistemi: Nasıl Değerlendirilir?
SRT’nin puanlaması oldukça yalındır:
- Oturma: 5 puan
- Kalkma: 5 puan
Hiçbir destek (el, diz, ön kol, bacağın yan tarafı) kullanmadan ve sendelemeden yapılan hareketler tam puan (5) ile değerlendirilir. Her destek için 1 puan, hafif dengesizlik için 0.5 puan düşülür. Böylece toplam SRT puanı 0 ile 10 arasında olur.
Bilimsel Kanıtlar Ne Söylüyor? Otur-Kalk Testi ve Yaşam Süresi Arasındaki Şaşırtıcı Bağlantı
📚 European Journal of Preventive Cardiology dergisinde yayımlanan 2025 tarihli bir çalışmada, 46–75 yaş arası 4282 yetişkin uzun süreli olarak takip edildi. Katılımcıların tamamı SRT testinden geçirildi ve ortalama 12.3 yıl boyunca izlendi.
📉 Düşük Puan, Yüksek Risk:
Çalışmada 0–4 puan alan grubun yaşam kaybı oranı %42.1 iken, 10 tam puan alanların oranı yalnızca %3.7 idi. Bu, 11.4 kat daha fazla yaşam kaybı riski anlamına geliyor.
❤️ Kardiyovasküler Yaşam Kaybı Riski:
SRT puanı 0–4 olanlar, doğal nedenli yaşam kayıpları için 3.84 kat, kardiyovasküler yaşam kayıpları için ise 6.05 kat daha fazla risk taşıyor. Bu farklar, yaş, cinsiyet, VKİ ve kronik hastalıklar gibi faktörler ayarlandığında dahi geçerliliğini koruyor.
📈 Küçük Düşüşlerin Önemi:
SRT skorundaki her 1 puanlık azalma, doğal nedenli yaşam kayıplarında %33, kardiyovasküler yaşam kayıplarında ise %31 artmış riskle ilişkilendirildi.
Kardiyak Hastalığı Olan Bireyler İçin Anlamı
🫀 Koroner arter hastalığı (KAH) öyküsü olan bireylerde de SRT puanı ile yaşam kaybı riski arasında güçlü bir ilişki saptandı. KAH’lı katılımcılarda düşük SRT puanı, daha yüksek mortalite riski ile bağlantılıydı.
Bu bulgu, SRT'nin yalnızca sağlıklı bireylerde değil, kronik hastalığı olan kişilerde de etkili bir prognostik araç olabileceğini göstermektedir.
Makalede bahsedilen ve Otur-Kalk Testi'nin nasıl yapıldığını gösteren videoya buradan ulaşabilirsiniz:
Neden Otur-Kalk Testi Bu Kadar Önemli?
SRT'nin bu kadar güçlü bir öngörücü olması, tek bir hareketle birden fazla fiziksel yeteneği değerlendirmesinden kaynaklanmaktadır. Bu yetenekler şunlardır:
- Kas gücü ve kas zayıflığı (dinapeni)
- Esneklik düzeyi
- Denge becerisi
- Vücut kompozisyonu (yağ/kas oranı)
Düşük SRT skoru olan bireylerde genellikle şu riskli durumlar gözlenir:
- ⚖️ Aşırı vücut yağı
- 💪 Kas güçsüzlüğü
- 🧘♀️ Azalmış esneklik
- 🚶♂️ Zayıf denge ve düşme riski
Bu kombinasyonlar, bireylerin günlük yaşam aktivitelerini sınırlayabilir, düşme riskini artırabilir ve düzenli egzersiz yapma yetilerini olumsuz etkileyebilir.
Klinik Uygulamalara Entegrasyon ve Gelecek Adımlar
🏥 Bu çalışma, Otur-Kalk Testi'nin (SRT) rutin muayenelere entegre edilmesini desteklemektedir. Dakikalar içinde tamamlanan bu basit test, bireylerin aerobik olmayan fiziksel uygunluk düzeyleri hakkında önemli klinik ve prognostik bilgi sağlar.
💡 Kişiselleştirilmiş egzersiz reçetelerinin oluşturulması ve erken müdahale kararları için etkili bir araçtır.
🔬 Gelecek araştırmalar şu sorulara odaklanmalıdır:
- 🏋️♀️ SRT skorlarını en etkili şekilde artıran egzersiz türleri hangileridir?
- 🕒 SRT skorundaki artış yaşam süresini uzatır mı?
- 🏃♂️ SRT, aerobik uygunluk ötesinde ek prognostik bilgi sunabilir mi?
Sonuç: Sağlıklı Bir Gelecek İçin Ayağa Kalkın!
Otur-Kalk Testi (SRT), orta ve ileri yaştaki bireylerde doğal ve kardiyovasküler nedenli yaşam kayıplarının güçlü bir öngörücüsü olarak öne çıkıyor.
Bu basit, güvenli ve ekipmansız test; kas gücü, denge, esneklik ve vücut yapısı gibi kritik parametreleri aynı anda değerlendirerek sağlık profesyonellerine değerli bilgiler sunar.
✅ Sağlıklı ya da kronik hastalığı olan herkesin—fiziksel kısıtı yoksa—bu testi düzenli olarak yaptırması, hem yaşam süresini uzatabilir hem de yaşam kalitesini artırabilir.
Claudio Gil S Araújo, Christina G de Souza e Silva, Jonathan Myers, Jari A Laukkanen, Plínio Santos Ramos, Djalma Rabelo Ricardo, Sitting–rising test scores predict natural and cardiovascular causes of deaths in middle-aged and older men and women, European Journal of Preventive Cardiology, 2025;, zwaf325, https://doi.org/10.1093/eurjpc/zwaf325



