Pod Mod: yeni çağın en sevimli nikotin bağımlılık aracı – gizli hedef Gençler!
NEJM adlı bilim dergisinin 22 Ağustos 2018 sayısında yayımlanan en önemli başlıklarından biri yeni nesil elektronik sigara Pod Mod hakkında idi. Tütün ürünlerinin, özellikle sigaranın, günümüze gelene kadar nasıl farklı şekillerde pazarlandığını, günümüzün en yeni sosyal sağlık krizi olarak değerlendirdiğimiz elektronik sigaranın sağlık etkilerini ve gençleri hedef almasını anlatan yazıları daha önce paylaşmıştık (tüm e-sigara yazılarımız). Peki gündeme taşıyacağımız, elektronik sigaranın kendi evrimsel sürecinde büründüğü bu yeni form olan Pod Mod nedir ve gençleri neler beklemektedir?
Elektronik sigara kullanımının popüler hale geldiği yıllarda ergenlerin e-sigara kullanımı halk sağlığı toplulukları tarafından oldukça şaşırtıcı olarak karşılanmıştı. 2011’de Amerika’da lise öğrencilerinin %2’sinden daha azı e-sigara kullanıyorken, bu oran 2015 yılına kadar olan kısa sürede %16’ya ulaşmıştı. 2016 yılına gelindiğinde Amerika’da başta Surgeon Genaral olmak üzere çeşitli topluluklar bu sorunun önüne geçmek için yoğun çaba gösterdiler. Kamu eğitim kampanyaları ve politikaların sonucunda ise lise öğrencilerinde 2016 yılında e-sigara kullanım oranı %11’e geriledi. Teknoloji ve pazarlama dünyasında yaşanan yeni bir gelişme ise bu gerilemeyi tehdit edebilir.
Pod Mod nedir?
Pod Mod adı verilen yeni bir elektronik sigara türü popülerlik kazanıyor gibi görünüyor. Pod Mod, küçük bir kapsülü anımsatan bir cihazdır. Tatlandırıcı ve kartuşlarda hapsedilmiş diğer içerikleri içeren sıvı çözeltileri aerosol haline getiren, küçük şarj edilebilir cihazlardır (çalışma mantığı kapsül kahve gibi düşünülebilir).
Günümüzde Juul isimli popüler e-sigara markasının pod sistem elektronik sigara cihazlarının gençler arasında sık şekilde kullanıldığı raporlanmakta. Juul markası e-sigara piyasasına 2015 yılında girdi ve 2017 yılına gelindiğinde ABD'de en fazla kullanılan elektronik sigara markası idi. Nielsen verilerine göre, 27 Ocak 2018 itibariyle Juul, ABD e-sigara pazarının %49,6'sına hakim durumda. Yine raporlara göre gençler pod modları bir geçiş ürünü olarak kullanmıyor. Tütün ürünü kullanmamış gençlerin pod mod kullanması yeni bağımlılara kapı aralayacak gibi görünüyor.
Salt nikotin / nikotin tuzu
Juul ve diğer pod mod elektronik sigara cihazları, nikotin tuzlarından elde edilen protonlanmış nikotin formülasyonlarını kullanır. Nikotin tuzu, nikotinin daha etkili bir şekilde iletilmesini sağlayan yeni bir nikotin formudur. Bu, nikotini daha güçlü ve daha yüksek seviyede çekmeye yarar. Nikotin tuzları, içeriklerinde birtakım gizli bileşenler barındırmaktadır. Barındırdıkları bu gizli bileşen benzoik asit olarak bilinmektedir.
Rakamlara göre, nikotin tuz çözeltileri, çoğu e-sigara ürünlerinde bulunanların 2 ila 10 katı nikotin konsantrasyonu içerir. Juul’un web sitesi, kapsül başına 0.7 ml nikotin [konsantrasyon, mililitre başına 59 mg (% 5)] - yaklaşık 20 normal sigaraya eşdeğer olduğunu göstermektedir. Patentleri incelendiğinde görüldüğüne göre, tuz bazlı nikotin ve diğer katkı maddelerinin birleşimleri, yüksek nikotin konsantrasyonlarında bile tatmin edici bir deneyim ile sunmaktadır. Gençleri etkileyecek bir başka durum ise bundan kaynaklanacak gibi duruyor; nikotin tuzu ile yüksek oranda nikotin sağlanırken tat ve his konusunda bir sorun yaşanmaması, ürünün kullanılmaya devam edilmesi için önemli bir etkendir. Nikotin, bağımlılığı bilimsel olarak kanıtlanmış bir maddedir ve yüksek oranda almak bağımlılığa kapı aralamaktadır. Yine incelediğimizde Juul markasını kullanan 15 ila 24 yaş aralığındaki gençlerin %80 oranında bu ürünü kullanmaya devam etmeleri endişelerin doğruluğunu gösterir niteliktedir.
Ayrıca fiziki yapısı gizlenmeye çok uygun olması sebebiyle gençler arasında gizlice tüketilebilmektedir. Juul cihazları, 9.4 cm x 1.52 cm x 0.76 cm ölçülerinde ve sadece 100 gram ağırlığındadır. Bilgisayar USB sürücülerine benzeyen, göze çarpmayan bir yapıya sahiptir. Gençler bu nedenle onları kolayca gizleyebilmekte ve okulda dahi kullanabilmektedirler.
Pod sistem elektronik sigaralar, geniş bir kitleye hitap edebilme potansiyeline sahiptir. Şık, modern bir tasarıma sahip olmaları ve akıllı cihazlara benzerlikleri kullanıcı tarafından tercih sebebi olmaktadır. Juul için özelleştirilebilir kapaklar, video-oyun oyuncularının oyun karakterlerini temsil etmek için seçebildikleri görsel kişisel kaplamalar yapılabilmektedir, "karamel", "meyve mantarı", "mango" ve "serin nane" gibi kulağa hoş gelen tatlarda pazarlanmaktadır.
E-sigara içerisindeki çözücülerde normal sigara dumanından çok daha az çeşitlilik olmasına rağmen, e-sigaralar önemli risklere sahiptir. Çözücülerde, solunduğunda zararlı olabilecek metaller, uçucu organik bileşikler ve aroma katkıları bulunabilmektedir.
Nikotin gelişmekte olan beyni olumsuz etkiler ve beyin, yoğun bir nikotinle ne kadar erken tanışırsa o kadar güçlü bağımlılık oluşur. Ergenlerin nikotine maruz kalması, ruh hali değişiklikleri ve dikkat problemleri artışı ile ilişkilidir. Pod Mod cihazları yüksek nikotin konsantrasyonları göz önüne alındığında, nikotinle ilgili sağlık sonuçları çoğu e-sigara ürününden daha kötü olabilir. Yine anket sonuçları 15-24 yaş arasındaki gençlerin %63'ünün tüm Juul ürünlerinde nikotin bulunduğunu bilmediğini göstermiştir.
E-sigara kullanımı, geleneksel sigara kullanımı riskini artırabilir
ABD Ulusal Bilim, Mühendislik ve Tıp Akademileri'nin birlikte hazırladıkları bir raporda, e-sigara kullanan ergenlerin ve genç yetişkinlerin sigara içmeyenlere göre, normal sigaraya başlama olasılığının daha yüksek olduğu ve daha yüksek nikotin konsantrasyonlarının söz konusu riski artırabileceği sonucuna varılmıştır.
Birçok cihaz USB sürücülerden neredeyse ayırt edilemediğinden, bazı okullar tüm USB sürücülerin kullanımını yasakladı. Okul bölgeleri yetişkinlere pod mod hakkında bilgi vermek ve çocuklarının veya öğrencilerinin bunları kullanıp kullanmadığını belirlemek için ebeveyn ve öğretmen eğitimi programları başlattı. Madde Bağımlılığı ve Ruh Sağlığı Hizmetleri İdaresi Ulusal Kanıta Dayalı Program ve Uygulamaların Ulusal Tescili ve diğer kurumlar tarafından ümit edildiği düşünülen tütün kullanımının önlenmesi ve durdurulması üzerine odaklanmış birkaç okul temelli eğitim programı bulunmaktadır.
18 Nisan 2018'de altı halk sağlığı örgütü, e-sigaraların düzenlenmesi ile görevli federal kurum olan Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi'ni (FDA) gençlerin Juul ve e-sigara kullanımını önlemesi için harekete geçmeye çağırdı. 11 ABD'li senatörden oluşan bir koalisyon da geçtiğimiz günlerde benzer kaygılarla FDA'ya "çocuk dostu" lezzetler ile e-sigara satışının yasaklanması çağrısında bulundu.
Bunun üzerine FDA harekete geçerek 24 Nisan 2018'de, küçüklere e-sigara satan perakendecileri, popüler alışveriş websitesi eBay'de Juul'un üçüncü taraf satışına yönelik kısıtlama başlattı. Aynı zamanda bilgileri ayrıntılı olarak incelemek ve bunlara müdahale etmek için ülke çapında operasyonları başlattığını duyurdu.
Sonuç olarak, bizler de gençlerde Pod Mod kullanımının geleneksel sigara kullanımını nasıl ve ne ölçüde etkilediğini incelemenin önemli olduğunu savunuyoruz. Okulların, okul alanlarında tütün ürünlerinin bulundurulması konusunda sıfır tolerans göstermesi gerektiğine inanıyoruz. Bunlar sayesinde ergenlerin pod mod kullanımını ele alan kanıta dayalı müdahalelerin geliştirilmesi için daha yararlı bir başlangıç noktası sağlayabileceğini düşünüyoruz. Pod Mod ve diğer e-sigara kullanımlarına karşı koymak için kapsamlı eylemlere acilen ihtiyaç olduğunu bildiğimiz bu konuda doktorların ve ebeveynlerin ortaya çıkan halk sağlığı kaygısı konusunda uyanık kalmalarını öneriyoruz.
Jessica L. Barrington-Trimis, Adam M. Leventhal.
Adolescents’ Use of “Pod Mod” E-Cigarettes — Urgent Concerns.
NEJM, 22 August 2018