En Yeni Sosyal Sağlık Krizi!

Bilim camiasının sigaranın neden olduğu kötülüklere farkındalığı ve toplumu bilinçlendirme çabasının öyküsü 100 yılı aşar. Ne var ki bu kötülüklerin yasal olarak kabul edilmesi sigara ve üreticilerine yönelik Amerika’da kazanılan davalar ancak 1990’lı yıllarda olmuştur. Son 50 yılda Amerika başta olmak üzere batılı ülkelerdeki sivil toplum kuruluşları sigara ile mücadeleye başlamış ve batılı devletlerin de halkını koruma çabasının sivil toplum kuruluşlarına ilave olması ile sigara kullanımı belirgin olarak azalmıştır. Bununla birlikte batılı ülkelerde sigaraya bağlı, kanser başta olmak üzere görülen hastalıklar ve bu hastalıklara bağlı ölümlerde de anlamlı düzeyde azalmalar görülmüştür. Ne var ki batı bu sorun ile ulusal bir birlik içinde mücadele ederken geri kalmış ve gelişmekte olan ülkeler sigaraya bağımlılığına tutsak olmuşlardır. Ülkemizde son 10 yılda devlet tarafınca ciddi düzeyde sigaraya karşı bilinçlendirme çabası ve bir takım yasal yaptırımlar ile bir mücadele başlatılmıştır. Bu çabanın sonuçları çok da yüz güldürücü olmamakla birlikte küçümsenmemeli ve olabildiğince halkımız ve sivil toplum kuruluşlarımız tarafınca sahiplenilmelidir.

Devletler ve sivil toplum kuruluşları tarafınca yürütülen ve adeta globalleşen sigara karşıtlığı, sigara şirketlerini yeni projelere ve daha insani gibi görünen metotlar geliştirmeye mecbur kılmıştır

Bugün sizinle paylaşmak istediğimiz Elektronik Sigara da (e-sigara) adeta kuzu postu giydirilmiş bir kurdu andırmaktadır. Dünya sigara sektörü sigarayı bırakmak için geliştirilen bu araca neden bu kadar sarılmaktadır. Gerçekten sigarayı bırakmaya yardımcı bir sağlık aracı mıdır? Kullanılması bir takım sağlık tehditleri oluşturur mu? E-sigara savunucuları bağımlılıktan kurtulma sözü verirken bizler farkında olmadan yeni bağımlılıklara mı sürükleniyoruz? Çocuklarımız için nasıl bir tehdit oluşturuyor? Gelin birlikte bu ürkütücü gerçeği bilimsel veriler eşliğinde tanıyalım. . .

Elektronik Sigara Nedir?

Elektronik sigara, aromalı bir sıvıyı buharlaştırarak sigara içimini taklit eden elektronik bir cihazdır ve e-sigara olarak da adlandırılır. E-sigaralar sıvı bir bileşen ihtiva eden kartuş, bir ısıtıcı ve bir püskürteçten meydana gelmektedir. Kartuşta yer alan aromalı sıvı buharlaştırılarak sigara içimini taklit edilir. Isıtıcı tarafından cihaz ısıtıldığında kullanıcı onu normal sigara kullanımında olduğu gibi içine çekebilmektedir. Birtakım ağır metaller barındıran e-sigara içeriğinde tütün bulunmazken nikotin ve aroma ajanlarını içermektedir.

Cihazlar üreticilere göre farklılık gösterse de elektronik sigara temelde 3 ana unsurdan oluşmaktadır.

Batarya: Yeni üretilen e-sigaralarda lityum-iyon piller kullanmaktadır. Cihazı içinize çektiğinizde yine batarya, atomizeri ve ışık kapağını aktif hale getirmektedir.

Atomizer: Elektronik devre ve sıvı arasındaki bileşendir. Atomizer çalıştığında sıvı, buhar hale gelmektedir.

Kartuşta Yer Alan Solüsyon: Nikotin aroma maddeleri ve kimyasallar (Propilen glikol, gliserin) karışımlarını içermektedir. Ayrıca bazı cihazlarda bulunabilen LED ışık kapağı kullanıcı cihazı içine çektiğinde ışığın yanmasını sağlar. . .

Elektronik Sigaranın Tarihçesi

İlkin 1963'te Herbert Gilbert tarafından patentlenen ilk e-sigara, tütünsüz bir sigara olarak tanımlanmıştır; burada nikotin çözeltisi buhar üretmek üzere ısıtılmıştır. Bu, e-sigara fikrinin ilk kaydedilmiş örneğidir; ancak, ürün hiç üretilmemiştir. 2003 senesine gelindiğinde ise Çinli bir eczacı olan Hon Lik, akciğer kanserine yakalanan babasına sigarayı bıraktırmak için bugünkü güncel e-sigarayı tasarlayıp patentini almıştır. İlk satışı 2004 ‘te Çin’de yapılmış ve 2006’da bu yeni ürün Avrupa pazarına, 2007’de ise ABD pazarına girmiştir.

2008’de e-sigara Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) dikkatini çekmiştir. Potansiyel sağlık sorunu olarak tüm dünyada endişe yaratmaya başlamıştır. 2014 senesinde e-sigara İngiltere'de reşit olmayanlar için yasaklanmıştır ve Chicago'da kullanımı sınırlandırılmıştır. Avrupa Parlamentosu, e-sigara reklamlarını yasaklamış, sağlık uyarılarını taşıması ve çocukların korunması gerektiğini belirtmiştir. Yine 2014’te “Vape” kelimesi Oxford Dictionary’de yer almış ve yılın sözcüğü seçilmiştir. 2016 senesine gelindiğinde pek çok ABD eyaletinde e-sigara kullanımı ve satışı yasak olmasına rağmen satışlar hızla artış göstermeye devam etmektedir.

E-sigaranın Kullanım Sıklığındaki Çarpıcı Artış

Son yıllarda Amerika ve Avrupa’da sigaranın zararları konusunda toplumsal farkındalıkta artış olduğu düşünülürken özellikle e sigara ile bilim camiasını şaşırtan gelişmeler oldu. 2000’li yıllarda hayatımıza giren sağlıklı yaşam trendleri alternatif tütün ürünlerine de yeni bir kapı sağladı. 2003’te modern e-sigaranın icadıyla insanlar buna yönelmeye başladı çünkü “sigarayı bırakmaya yardımcıdır” sloganıyla pazarlandı. Elektronik sigara reklamları ve pazarlama stratejileri sadece sigarayı bırakmayı amaçlayan insanları değil aynı zamanda yasal ve ilgi çekici olması nedeni ile hızlıca okul çağındaki gençleri de etkiledi.

FDA’nın (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) verilerine göre; 2015’te orta okul ve lise öğrencilerinden oluşan 3 milyondan fazla güncel e-sigara kullanıcısı olduğu, bu oranların lise öğrencilerinde %16, ve orta okul öğrencilerinde %5,3 düzeyinde olduğu bildirildi. 2011-2015 yılları arasında, e-sigara kullanımı lise öğrencileri arasında %1,5’ten %16’ya yükselirken, orta okul öğrencileri arasında ise %0,6’dan %5,3’e yükselmiş durumda ki bu rakamlar çok çarpıcı bulunmuştur. 2013-2014 yıllarında, mevcut genç e-sigara kullanıcılarının %81’i tatlarının hoş gelmesini e-sigara kullanımları için başlıca neden olarak göstermişlerdir.

E-sigara Bağımlılığı Azaltır Mı, Yeni Bağımlılar Mı Yaratır?

Medyada yer alan haberlere bakıldığında sigara kullanıcılarına sigara bırakmak için bilimsel kanıtı güçlü bir tedavi aracı gibi sunulsa da gerçekte böyle olmadığını görüyoruz. Bilimsel çalışma gibi sunulan verilerin son derece yetersiz, gerçek soruya yanıt vermeyen nitelikte veya çarpıtmalar içermekte olduğunu görüyoruz.

Bugüne değin saygın tıp otoritelerinin gözünde sigara bıraktırma becerisi kuşku yaratmaktan öteye geçmemiş potansiyel tehlikeleri nedeni ile kaygı yaratmıştır. Bilimsel veriler özellikle gençlerin sigaraya başlamalarına eğilim yarattığı ve içenlerde ise sigarayı bırakma yönünde bir etki oluşturmadığını lehinedir. Ayrıca ne kadar erken nikotinle tanışılırsa, nikotinin bağımlılık derecesinin o kadar güçlü olduğu da çalışmalarla gösterilmiştir.

E-sigara reklamları ile geleneksel sigaranın tarihteki reklamlarına benzerlikleri şaşırtıcı düzeydedir. Bu kadar benzerlik akıllara, gerçekten Elektronik sigara tütün kullanımını azaltmaya yarayan masum biz cihaz mı, yoksa tütün şirketlerinin de elektronik sigarayı desteklediklerini düşünecek olursak onlar için ikinci bir şans mı? sorusunu akla getirmektedir.

E Sigaranın Sağlığımız İçin Tehditleri Nelerdir?

• Çözünen sıvı içinde yer alan kimyasalların akciğer dokusuna ,
• ağız içinde yer alan mukozaya ve tüm solunum sistemine potansiyel zararları çeşitli makalelerde gösterilmiş ve toplumda kullanım süresi uzun olmamasına karşın çeşitli kanserler ile ilişkisi gözler önüne serilmeye başlanmıştır.
• Amerika’da çocuk ve gençlerde e-sigara kartuşlarına esrar yerleştirilmesi ve bu oranların azımsanmayacak rakamlarda olması ayrı bir sağlık sorununu da ortaya koymaktadır.
• 2017'de sonuçları yayımlanan bir araştırma ile, e-sigarada, karsinojen (kansere yüksek oranda neden olma potasiyeline sahip madde) olduğu bilinen benzenin yüksek miktarlarda bulunması dikkat çekmiştir.
• Bunlarla birlikte, e-sigaranın, kalp ve damar hastalıkları için daha önce öngörülmeyen bir risk faktörü olduğunu gösteren önemli bir çalışma yine 2017'nin başında yayımlanmıştır.

Elektronik Sigara İçin Önerilerimiz Nelerdir?

Sigarayı bırakmak için elektronik sigarayı tercih etmemelisiniz. Bunu yaparak bir problemin yerine yenisini koymakta olduğunuzu hatırlamalı ve tüm sigara üreticilerinin elektronik sigara ile dünyayı kasıp kavurmaya hazırlandıklarını bilmelisiniz. Elektronik sigaranın en çok da çocuklarımızı hedeflediğini yukarıdaki rakamlar ile bilmelisiniz. Etrafınızdaki e-sigara kullanıcılarını uyarmalı, toplumsal farkındalık için kendimizi ve çocuklarımızı koruma adına sorumluluğunuzu yerine getirmelisiniz.