Kanser tedavilerinden bir olan radyoterapi, baş-boyun bölgesine uygulandığında sıklıkla ağız kuruluğuna (xerostomi) neden olur. Bunun sebebi radyoterapiden etkilenen tükürük bezlerinin yeterince çalışamamasıdır.
Radyoterapiye Bağlı Ağız Kurulu Şu Belirti ve Şikayetlerle Birlikte Olabilir:
- Ağız içi çok kuru ve yapış yapış hissi,
- Yoğun veya lifli tükürük,
- Ağızda ve dilde hassasiyet ve ağrı,
- Çiğneme ya da yutma zorluğu,
- Tat almada değişiklik,
- Konuşma zorluğu.
Bunlara ek olarak ağız kuruluğu hem ağız sağlığını hem de yemek yemeyi olumsuz etkiler. Neyse ki çoğu kişide bu yan etkiler radyoterapiyi takip eden birkaç hafta sürer, nadiren aylar sürer.
Radyoterapiye Başlamadan Önce
Radyasyon tedavisi başlamadan önce, diş hekiminizden randevu alarak muayene olup ve temizlik yaptırmakta fayda var. Diş hekiminizi kanser tedavisi göreceğinize dair bilgilendirin ve o da ağız içinizde herhangi bir yara veya enfeksiyon olma ihtimaline karşı kontrol etsin. Herhangi bir ağrı ya da hassasiyet hissederseniz bunu bildiriniz. Ağız içi temizliği oldukça önemlidir. Yemek yedikten sonra ve uyumadan önce mutlaka Dişlerinizi, diş etlerinizi ve dilinizi iyice fırçalayın ve diş ipi kullanın. Yemek yedikten sonra ve uyumadan önce mutlaka dişlerinizi, diş etlerinizi ve dilinizi yumuşak bir diş fırçası ile fırçalayın. Daha önce diş ipi deneyimi olmayanlar için kanser tedavisi sırasında diş ipi kullanmaya başlamak uygun olmayabilir.
İlginizi Çekebilir:
Radyoterapi Sırasında Ortaya Çıkan Ağız Kuruluğuyla Baş Etmek İçin 10 Öneri
- Susuz kalmayın. Yanınızda hep su şişenizi bulundurun ve sık sık için.
- Yumuşak ve kolay çiğnenip yutulabilecek gıdaları seçin. Robotta meyvelerle sütü çekerek sağlıklı ve lezzetli içecekler yapabilir, bazı gıdalarınızı parçalayıcıdan geçirerek kolay yutulabilir kıvama getirebilirsiniz.
- Şekersiz sakız çiğneyerek ve yine şekersiz pastiller ile tükürük salgılanmasını destekleyebilirsiniz.
- Yemek yemeyi daha acısız hale getirmek için ağız içi lokal anestezik sprey denenebilir, fakat bunu doktorunuza danışarak kullanabilirisiniz.
- Sert, tuzlu, baharatlı veya şekerli gıdalardan uzak durun.
- Su kaybına sebep olacağı için kafein ve alkolden uzak durun. Onun yerine meyvelerle tatlandırılmış ev yapımı şekersiz soğuk şerbet içebilirisiniz.
- Tat almada değişiklik hissederseniz, tüketmesi daha kolay olan soğuk gıdalar ve içecekler tercih edebilirsiniz.
- Tütün ve tütün mamülleri kullanmayın.
- Ağız çevresi ve dudak kuruluğu için nemlendirici kullanın.
- Yatak odanızda buhar makinesi kullanarak ortamı nemli tutabilirsiniz.
Diş hekiminizi radyoterapi sırasında herhangi bir değişiklik veya ağız içinde başka bir sorun olup olmadığını kontrol ettirmek için daha sık ziyaret etmeniz gerekebilir. Akupunkturun, radyoterapiye bağlı ağız kuruluğu tedavisinde etkinliğini gösteren çalışmalar bulunmakta ve deneyimli akupunktur merkezlerinde uygulanmalıdır. Doktorunuz ağız içi enfeksiyon ve bakteri karşıtı ve tükürük salgılamaya yardımcı bazı oral spreyler, gargara veya diş macunu önerebilir.
