Sigara dışı akciğer kanseri nedenleri
Bir okurumuzun "Hiç sigara içmemiş bir kişinin kansere yakalanmasını nasıl açıklarız...!" sorusuna cevaben sigara dışı akciğer kanseri sebeplerini paylaşmak istedik.
Akciğer kanseri, dünyada en sık görülen ve en sık yaşam kaybına neden olan kanser türü haline gelmiştir. Tüm dünyada kanser vakalarının yaklaşık %13’ünden ve kansere bağlı yaşam kaybının yaklaşık %18’inden akciğer kanseri sorumludur. Akciğer kanseri gelişimindeki en büyük neden sigara olduğu için bu hastalığı önlemek mümkündür denilebilir. Öyle ki, sigara içenlerde akciğer kanseri gelişme riski, içmeyenlere nazaran 25-40 kat daha fazladır. Öte yandan akciğer kanserinin tek nedeni sigara değildir. Gelin şimdi hep birlikte akciğer kanserine neden olan diğer faktörleri inceleyelim.
Çevresel faktörler
Radon gazı
Radon, en yoğun olarak kayalardan ve çöplerden yayılan ve evlerin veya binaların içinde sıkışabilen bir soy gazdır. Görünmez, tatsız ve kokusuz bir gazdır. Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı’na göre radon, her yıl 20.000’den fazla akciğer kanser vakasına neden olmakta ve bu onu akciğer kanserinin ikinci öncü sebebi yapmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yaklaşık 15 evsizden birinin yüksek radon seviyesine sahip olduğu düşünülmektedir.
Diğer maddeler
Bazı maddelerin kanserojen özellikler taşıdığı ve akciğer kanseri riskinde artışa sebep olduğu kanıtlanmıştır. Kanserojen, kansere neden olma kapasitesine sahip madde demektir. Bir maddenin kanserojen olarak nitelenmesi, maruz kalındığında mutlaka kanser yapacağı anlamına gelmez, fakat özelikle doza bağlı olarak kanser gelişme riskini arttırır.
Akciğer kanseri için tanımlanmış kanserojen maddelerden bazıları şunlardır: asbest tozu, arsenik, nikel, berilyum, kadmiyum, dizel egsozu ve bazı silis ve krom türleri. Bu maddelere yoğun şekilde maruz kalanlarda akciğer kanserine yakalanma riski, sigara içiciliğinin oluşturduğu kanser riskinden daha yüksektir.
Diyet
Bilim insanları, çok sayıda farklı gıdalar ve gıda takviyeleri üzerinde, akciğer kanserine yakalanma riskini değiştirip değiştirmediklerini gözlemlemek için çalışıyorlar. Özellikle beta karoten takviyesi kullanan sigara içicilerinde akciğer kanser riskinin arttırdığını biliyoruz. Ayrıca her gün en az 1 kadeh alkol kullanan sigara içicilerinde akciğer kanseri gelişme riskinde ekstra artış saptanmıştır.
Arsenik yoğunluğunun fazla olduğu içme suları, akciğer kanseri riskini arttırabilir.
Aile öyküsü
Ailede akciğer kanserli bireylerin bulunması akciğer kanseri için bir risk faktörüdür. Yakınlarında akciğer kanseri olan kişilerde akciğer kanser gelişme riski, ailede akciğer kanseri öyküsü olmayanlara göre yaklaşık 2 kat artmıştır. Çünkü sigara kullanımı aile içinde devamlılık gösterme eğilimindedir ve ailede sigara içen birilerinin bulunması diğerlerinin pasif içici durumuna düşürmektedir. Öte yandan aynı yerde yaşama veya çalışma sebebi ile akciğer kanserine neden olabilen diğer maddelere ve radona daha fazla maruz kalmak da riski arttırıyor olabilir. bununla birlikte akciğer kanseri olan kişilerde, akciğer kanserine yakalanma riskinde artışın kalıtımsal nedenlere bağlı olduğunu söylemek için günümüzde yeterli bilimsel kanıt yoktur.
Göğüs kafesine yapılan radyoterapi
Daha önce herhangi bir kanser hastalığı sebebi ile göğüs kafesine radyoterapi uygulanan kişilerde, akciğer kanseri gelişme riski daha yüksek bulunmuştur.
Sahip olduğumuz risk faktörlerini tanımak, kanserden korunma ve erken tanı için en önemli adımlardır.
