Şüphesiz ki son derece aşina olduğumuz bir halk sağlığı mesajı, COVID-19 Pandemisi ve yeni yapılan çalışmalar ile bir kez daha karşımızda: Sigara içiyorsanız bırakın, ne kadar çabuk o kadar iyi!
Tütün kullanıcıları pek çok kronik hastalık ile karşı karşıyadırlar ve British Columbia Üniversitesi bilim insanlarının 8 Nisan tarihinde yayımladıkları makale, bu zararlı alışkanlığın neden COVID-19’a yakalanma riskini arttırdığını ortaya koymaktadır.
Bilindiği üzere SARS-CoV-2 adlı yeni tip koronavirüs, insan hücreleri üzerinde bulunan ACE-2 reseptörlerine tutunarak, hücre içine girmektedir. Çalışmanın baş yazarı Janice Leung "Virüsün her yaştan kişiyi etkilediğini ancak çoğunlukla 55 yaş ve üzerinde enfeksiyonun daha ciddi seyrettiğini, ayrıca kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi kronik rahatsızlıkları bulunan kişilerin COVID-19’a yakalanma yüzdelerinin daha yüksek olduğunu biliyoruz. Ancak bunun altında yatan temel sebep bilinmemekteydi. Çalışmamızın çıkış noktası tam da burası" diyerek devam ediyor; "Bu ilişkinin temel noktasının ACE-2 olabileceği tezini ortaya atarak başladık. Solunum yolumuzdaki fizyolojik rolü henüz tam olarak bilinmese de, farelerle yapılan çalışmalarda ACE-2 proteininin ciddi akciğer yaralanmalarından koruduğu belirlenmiştir. Bu proteinlerin KOAH rahatsızlığı bulunan kişilerde sağlıklı bireylere oranla daha yüksek oranda bulunması, neden COVID-19 için daha yüksek bir risk altında olduklarını açıklayabilir."
Çalışmanın detaylarına ve sonuçlarına geçmeden önce kısaca belirtmekte fayda var; KOAH, akciğerlerde bulunan ve bronş adı verilen hava keseciklerinin tıkanması / esnekliklerini yitirmesi sonucu oluşan solunum güçlüğü, öksürük ve nefes darlığına sebep olan kronik bir rahatsızlıktır. Yapılan araştırmalar, bu hastalığa neden olan en büyük risk faktörünün sigara ve benzeri tütün ürünlerinin tüketimi olduğunu kanıtlamıştır. Aynı zamanda pasif içicilik olarak adlandırılan, sigara dumanına maruz kalmak da hastalığın görülme sıklığını arttırmaktadır. JAMA adlı dergide yayımlanan bir başka vaka çalışmasına göre, kronik solunum rahatsızlıklarına sahip olan kişilerin COVID-19'dan yaşam kaybı oranı %6.3 iken, diğer kişilerde bu oran 2.3 dur.
Bu bilgilerden yola çıkılarak düzenlenen deneyde, 21 KOAH hastasının ve 21 sağlıklı bireyin akciğerlerinden elde edilen epitel hücrelerinde üretilen ACE-2 protein oranları incelendi.
Sonuçlar karşılaştırılırken aynı zamanda kişiler hiç sigara içmeyen, aktif olarak sigara kullanan ve geçmişte sigara kullanan olarak değerlendirilmiştir.
Çalışmanın en önemli sonucu şu idi: aktif olarak sigara kullanan ve KOAH rahatsızlığı olan kişilerde ACE-2 protein seviyesinin hiç sigara içmeyenler ve KOAH rahatsızlığı bulunmayan kişilere göre oldukça yüksek olduğu tespit edildi. ACE-2 reseptörünün fazla olması da hücreye daha fazla virüs girişini kolaylaştırıyor.
Çalışmanın sigara kullanan kişilerde neden COVID-19 riskini arttırdığını açıkladığını belirten grup, bir kez daha sigara bırakmanın öneminin altını çizerek ekliyor: "Çalışma sonucunda ayrıca geçmişte sigara içen ancak şu an kullanmayan kişilerle, daha önce hiç sigara kullanmayan kişilerin ACE-2 protein miktarlarının oldukça yakın olduğunu gözlemledik. Bu sonuçlar özellikle ciddi bir salgınla karşı karşıya olduğumuz bu günlerde sigarayı bırakmanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha göstermektedir. Ayrıca KOAH hastası kişilerin sosyal izolasyon ve el yıkama kurallarına sıkı bir şekilde bağlı olmaları alınabilecek en önemli tedbirlerdendir."
Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) "Tobacco Free Initiative" (Tütünsüz Girişim) raporunda da belirttiği gibi sigarayı bıraktıktan dakikalar içinde bile kan dolaşımındaki nikotin, karbon monoksit gibi kimyasallar, öksürük, balgam üretimi gibi semptomlar düşüş göstermektedir. Sonuç olarak asla geç kalmış sayılmazsınız, sevdikleriniz ve kendi sağlığınız için lütfen sigara ve tütün ürünlerinden uzak durun, sağlıkla kalın.
*
Aşağıda, SARS-CoV-2'nin yapısı, COVID-19 hastalığı klinik seyri, virüsün yaşam döngüsü ve bağışıklık sisteminin nasıl yanıt verdiği görülebilir.
