Tekrarlayan yumurtalık (over) kanserinde sıcak kemoterapi (hipertermik kemoterapi) ile birlikte ameliyat

Bir önceki yazımızda tekrarlayan (nüks etmiş) over kanserinde seçilmiş hastalarda ameliyatın önemli oranda yarar sağlayabileceğini anlattık. Ameliyattan hemen sonra sıcak kemoterapi uygulaması tedavi seçeneklerinden birisi olmakla birlikte tercih edilen ve yararı kanıtlanmış bir seçenek değildir. Şu an sürmekte olan geniş kapsamlı randomize çalışma sonucu açıklanmadan rutin pratikte kullanılması konusunda ihtiyatlı olmak gerekir. Ancak karın içine uygulanan sıcak kemoterapi doğası gereği hasta ve hekimleri daima cezbetmiştir. Bizde bu kadar ilgi çeken ve merak uyandıran tedavi şeklini ve kanıta dayalı kullanım alanını anlatmak istedik.

Karın içine uygulanan sıcak kemoterapinin bilimsel adı Hipertermik İntra-Peritoneal Kemoterapi (HİPEK)’dir. Yapılan çalışmalarda bu tedavi seçeneği, karın içine sınırlı düzeyde yayılan özellikle müsinöz kalın barsak kanserli hastalarda uygulanması, tedavi başarısına anlamlı katkı sağlamıştır. Bu başarıdan yola çıkılarak yıllar içinde özellikle yüksek riskli over kanserli hastalarda kullanılmış ve ilk ameliyat sonrası kullanılan hastalarda yarar sağladığı gösterilmiştir. Ancak yöntemin güçlüğü ve işlem sonrası yüksek oranda görülen yan etkiler nedeni ile tedavi rehberlerinde mutlak önerilen tedavi yöntemi olarak yer alamamıştır.

HİPEK nasıl uygulanır?

Karındaki tüm tümörler cerrahi ile mümkün olduğunca temizlendikten sonra, 42 dereceye kadar serum içinde ısıtılmış kemoterapi ilacı, hasta genel anestezi altında uyumaya devam ederken 2 saat boyunca karın boşluğunda özel cihazlar aracılığı ile dolaştırılır. Kanser hücrelerinin ısıya (hipertermiye), normal hücrelere göre daha duyarlı olduğu bilinmektedir. Isıtılmış kemoterapinin karın içi uygulanması ilacın tümöre hem daha iyi hem de çok daha yüksek yoğunlukta nüfuz etmesine olanak verir. Ancak yöntemin uygulamasındaki güçlük, maliyet ve tedaviye bağlı yan etkiler olası yararı örtmektedir.

Sonuç olarak, over kanserinde karın içine uygulanan sıcak kemoterapi olarak bilinen HIPEK seçilmiş hastalarda ve deneyimli ekiplerce ilk cerrahi sonrası tercih edilebilecek bir tedavi yöntemi gibi görünse de hala tedavi rehberlerinde yerini alamamıştır. Çok sayıda yayınlanan olgu serisi ve geriye dönük analiz çalışmalarında nüks etmiş hastalarda yararlı olduğu iddia edilmektedir. Nüks etmiş hastalarda iyi dizayn edilmiş karşılaştırmalı çalışması devam etmektedir ve rutin pratik uygulamaya geçmeden önce bu çalışmanın sonucu beklenmelidir.