Testiste kitle nedir? Neden olur, tehlikeli midir ve nedenleri?

Testiste kitle nedir?

Skrotal kitleler, penisin (skrotum) arkasında sarkan deri torbasındaki anormalliklerdir. Skrotum, sperm ve erkek cinsiyet hormonlarını üreten, depolayan ve taşıyan testisleri ve ilgili yapıları içerir. Bununla birlikte bu bölgedeki anormallikler, çoğunlukla testiste gibi algılanır ve o şekilde adlandırılır. Yazımızın devamında da skrotal kitleler, testiste kitle şeklinde adlandırılacaktır. Testis bölgesindeki kitlelerin sebebi sıvı birikimi, anormal doku büyümesi olabilir ya da şişmiş, iltihaplanmış veya sertleşmiş testisin normal içeriği olabilir.

Ağrı veya başka bir belirti olmasa da testiste kitlenin doktor tarafından muayene edilmesi gerekmektedir. Testis kitleleri kanserli olabilir veya testis fonksiyonunu ve sağlığını etkileyen başka bir durumdan kaynaklanabilir.

Kişinin skrotum bölgesindeki değişikliklerin farkında olması, testis kitlelerinin hızlı tanınması, teşhisi ve tedavisi için önemlidir.

Testiste kitlenin belirtileri nelerdir?

Testis kitlelerinin belirti ve bulguları, altta yatan anormalliğe bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Genel olarak belirtiler şu şekildedir;

• Normal olmayan bir yumru
• Ani ağrı
• Testiste donuk bir ağrı veya ağırlık hissi
• Kasık, karın veya bel boyunca yayılan ağrı
• Hassas, şişmiş veya sertleşmiş testis
• Hassas, şişmiş veya sertleşmiş epididim (spermi depolayan ve taşıyan testisin yukarısı ve arkasındaki yumuşak, virgül şeklinde tüp)
• Testiste şişme
• Skrotum derisinde kızarıklık
• Mide bulantısı ya da kusma

Enfeksiyona bağlı bir testis kitlesi durumu varsa, belirtiler şunlardır;

• Ateş
• Sık idrara çıkma
• İdrarda irin veya kan

Testiste kitle durumunda ne zaman doktora görünmeli?

Testiste ani ağrı gelişmesi durumda acil tıbbi desteğe ihtiyaç duyulur. Bazı koşullar, testiste kalıcı bir hasar oluşmaması için erken ve hızlı tedavi gerektirmektedir. Kişi kendisi bir yumru tespit ettiğinde ağrı veya hassasiyet olmasa bile veya diğer belirtileri yaşıyorsa mutlaka doktora başvurmalıdır.

Çocuklarda testis kitleleri

Bazı testis kitleleri çocuklarda daha sık görülmektedir. Bu durum kasık fıtıklarına, inmemiş testise veya testis bölgesinde bir kistik bir oluşuma bağlı olabilir. Bir çocuk testis bölgesinde kitleye ait belirtiler yaşıyorsa, yaşamın ilerleyen dönemlerinde bazı testis kitlelerinin gelişim riskini artırabilecek bir durum olan inmemiş veya geri çekilebilir testis söz konusu ise mutlaka doktora götürülmelidir.

Testiste kitle neden olur?

Bir dizi rahatsızlık, testiste bir kitleye veya skrotumda bir anormalliğe neden olabilmektedir;

• Testis kanseri: Testis kanseri, genellikle testiste hassas olmayan bir yumru olarak hissedilebilen anormal testis dokusu içeren bir tümördür. Bazı erkekler ağrı ve şişlik yaşar, ancak çoğu tümör belirtilere neden olmaz.
• Spermatosel: Spermatik kist veya epididimal kist olarak da bilinen spermatosel, skrotumda, genellikle testisin üzerinde ve genel olarak ağrısız, kanserli olmayan (iyi huylu), sıvı dolu bir kesedir.

• Epididimit: Bu, spermi depolayan ve taşıyan testisin üstünde ve arkasındaki virgül şeklindeki yapı olan epididimin iltihaplanmasıdır. Epididimit genellikle klamidya gibi cinsel yolla bulaşan bakteriyel enfeksiyonlar dahil olmak üzere bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanmaktadır. Epididimit, daha az bir ihtimalle viral bir enfeksiyondan veya epididime anormal idrar akışından da kaynaklanabilmektedir.
• Orşit: Genellikle viral bir enfeksiyona bağlı testis iltihabıdır. Orşit, bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklandığında, epididim de enfekte olabilir.
• Hidrosel: Hidrosel, her bir testisi çevreleyen bir kesenin katmanları arasında fazla sıvı olduğunda meydana gelmektedir. Bu boşlukta az miktarda sıvı olması normaldir, ancak hidroselin fazla sıvısı genellikle skrotumun ağrısız şişmesine neden olur. Bebeklerde hidrosel genellikle karın ile skrotum arasındaki açıklığın gelişim sırasında tam olarak kapanmaması nedeniyle oluşmaktadır. Yetişkinlerde ise genellikle skrotumdaki yaralanma veya enfeksiyonun bir sonucu olarak sıvı üretimi veya emilimindeki bir dengesizlik nedeniyle meydana gelmektedir.

• Hematosel: Hematosel, her testisi çevreleyen bir kesenin katmanları arasında kan birikmesi ile meydana gelir. Testislere doğrudan darbe gibi travmatik yaralanmalar en olası nedenlerindendir.
• Varikosel: Her bir testis ve epididimden oksijeni tükenmiş kanı taşıyan skrotum içindeki damarların genişlemesidir. Varikosel, kanın iki taraftaki dolaşım farklılıkları nedeniyle skrotumun sol tarafında daha sık görülmektedir. Varikosel ayrıca kısırlığa neden olabilmektedir.

• Kasık fıtığı: İnce bağırsağın bir kısmının karın ve kasıkları ayıran dokudaki bir açıklıktan veya zayıf noktadan çıkarak şişlik oluşturması durumudur. Bebeklerde kasık fıtığı genellikle karından skrotuma geçiş yolunun gelişim sırasında kapanmaması nedeniyle oluşmaktadır. Kasık fıtığı, skrotumda bir kitle veya kasıkta daha büyük bir kitle olarak görünebilir.

• Testis torsiyonu: Spermatik kordun, kan damarlarının, sinirlerin ve spermi testisten penise taşıyan tüpün bükülmesidir. Bu ağrılı durum testise giden kanı keser ve hemen tedavi edilmezse testis kaybına neden olabilir. Etkilenen testis yana doğru, büyümüş ve normalden büyük olabilir.

Testis kitleleri için risk faktörleri nelerdir?

Önemli risk faktörleri şunları içermektedir;

• İnmemiş veya geri çekilebilir testis: İnmemiş testis, fetal gelişim veya erken bebeklik döneminde karnı terk etmez ve skrotuma girmez. Geri çekilebilir testis ise skrotuma iner, ancak karına doğru geri çekilir. Her iki durumda şunlar için risk oluşturmaktadır;
  • Kasık fıtığı
  • Testis torsiyonu
  • Testis kanseri
• Doğumda oluşan anormallikler: Doğumda (doğuştan) oluşan testis, penis veya böbrek anormallikleri, yaşamın ilerleyen dönemlerinde testiste kitle ve testis kanseri riskini artırabilmektedir.
• Testis kanseri öyküsü: Bir testiste kanser varsa, diğer testisti etkileyen kanser riski artmaktadır. Testis kanseri geçirmiş bir baba veya erkek kardeşe sahip olmak da riskini artırmaktadır.

Testis kitlelerine bağlı komplikasyonlar nelerdir?

Tüm testis kitleleri uzun süreli komplikasyonlara neden olmaz. Ancak testisin sağlığını veya işlevini etkileyebilecek bir kitle şunlara yol açabilir;

• Ergenlik döneminde gecikme veya zayıf gelişim gösterme
• Kısırlık

Testis kitlelerinde tanı nasıl konur?

Testis kitleleri için birçok tanı yöntemi bulunmaktadır. Bu yöntemler şunlardır;

• Fiziksel muayene
• Transillümanisayon: Skrotuma parlak bir ışık ile bakmak, skrotal kitlenin boyutu, yeri ve yapısı hakkında bilgi sağlayabilmektedir.
• Ultrason: İç organların bir görüntüsünü oluşturmak için ses dalgalarının kullanıldığı bu yöntem ile testiste kitlenin boyutu, konumu ve yapısı hakkında bilgi sahibi olunabilir. Genellikle testis kitlelerinin tespitinde bu yönteme başvurulmaktadır.
• İdrar tahlili: Bakteriyel veya viral bir enfeksiyon ya da idrarda kan veya irin varlığının tespit edilmesi için kullanılan bir yöntemdir.
• Kan testi: Bakteriyel veya viral bir enfeksiyon tespiti için veya testis kanseri ile ilişkili belli proteinlerin yüksek seviyelerinin tespiti için baş vurulan bir yöntemdir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Diğer testler testis kanserine işaret ederse, kanserin diğer dokulara veya organlara yayılıp yayılmadığını görmek için göğüs, karın ve kasık bölgesi için BT istenebilmektedir.

Testiste kitle için tedavi seçenekleri nelerdir?

Çoğu testis kitlesi minimal derecede invaziv veya tedavi gerektirmeyen kitlelerdir. Ancak bazı ilaç veya daha ciddi prosedürler gerektirebilmektedirler.

Enfeksiyonlar

Bakteriyel enfeksiyonun neden olduğu testis kitleleri, genellikle epididimittedir ve antibiyotiklerle tedavi edilebilirler. Epididimit veya orşite neden olan viral enfeksiyonlar genellikle dinlenme, buz ve ağrı kesici ilaçlarla tedavi edilebilmektedir.

Kanserli olmayan (iyi huylu – benign) testis kitleleri

İyi huylu testis kitleleri tedavi edilmeden bırakılabilir veya cerrahi bir operasyon ile alınabilirler veya boşaltılabilirler. Bu tedavi yöntemine karar vermek için aşağıdakilerin olup olmadığına bakılır:

• Rahatsızlık veya ağrıya neden oluyor mu?
• Kısırlık riskini yaratır mı ya da riski artırır mı?
• Enfeksiyon durumu var mı?

Testis kanseri

Testis kanseri için sunulabilecek tedavi yöntemleri, kanserin bir testisten alınıp alınamayacağına veya vücuttaki diğer dokulara yayılıp yayılmadığına bağlı olarak değişebilmektedir. Yaş ve genel sağlık durumu da testis kanseri için tedavi seçeneklerini etkileyen faktörlerdendir.

• Radikal inguinal orişektomi: Testis kanseri için birincil tedavi seçeneğidir. Etkilenen testis ve spermatik kordun kasıktaki bir keşiden çıkarılması işlemidir. Kanser, karındaki lenf düğümlerine de yayılmış ise onlarda alınır.
• Kemoterapi: kanser hücrelerini öldürmek için güçlü kimyasallar kullanılarak uygulanan bir ilaç tedavisidir.
• Radyoterapi: Bazı durumlarda radyasyon tedavisi de kullanılabilmektedir. Bu tedavi türü, etkilenen testisin çıkarılmasından sonra kalabilecek kanser hücrelerini öldürmek amacı ile yüksek doz da X-ışını veya diğer yüksek enerjili radyasyonların kullanılmasını içermektedir.

Çoğu testis kanseri vakası tedavi edilebilir ancak nüks etme olasılığı göz önünde bulundurularak takip edilmelidir.  

Testis değişikliklerinin farkında olmak

Skrotal değişikliklerin farkında olmak, testis kitlelerinin erken tespiti için oldukça önemlidir.

1. Özellikle testis kanseri geçirmiş kişilerin veya ailesinde testis kanseri öyküsü olan kişilerin, ayda bir kez kendilerine testis muayenesi yapmaları önerilir.
2. Ilık bir duştan sonra ve ayna karşısında muayene edilmesi işlemi kolaylaştırır.
3. Testiste bir şişlik olup olmadığı kontrol edilir.
4. Testis tutularak normalden farklı bir his olup olmadığına bakılır.
5. Her bir testisi de iki el ile muayene edilmelidir.
6. İki elin işaret ve orta parmakları testisin altına, baş parmaklar üstüne yerleştirilerek nazikçe çevrilir. Testisler genellikle pürüzsüz, oval şekilli ve biraz serttir. Bir yumru olup olmadığına bakılır. Ayrıca bir testisin diğerin biraz büyük olması normaldir.
7. Testisin üstünde ve arkasında uzanan yumuşak, virgül şeklindeki yapı (epididim) hissedilmeli ve herhangi bir kitle veya şişlik olup olmadığı kontrol edilmelidir.  

Herhangi bir kitle, yumru veya şişlik hissedilirse, en kısa sürede doktora başvurulmalıdır.