Yapay Tatlandırılmış İçecekler, İnme (Felç) ve Demans (Bunama) İlişkisi

Obezite, diyabet gibi metabolik hastalıklar, günümüzde neredeyse salgın hastalık olarak kabul edilmektedir. Bu hastalıkların oluşumunda özellikle çocukluk çağında içmeye başlanılan şekerli içeceklerin katkısı oldukça fazladır. Bununla birlikte son yıllarda yapılan çalışmaların sonuçları, daha önce zararsız olduğu düşünülen kalori içermeyen suni (yapay, kalori içermeyen) tatlandırıcıların da artmış obezite ve diyabet riski ile ilişkili olabileceğini düşündürmektedir.

45 yaş üzeri 2888 katılımcının, yaklaşık 10 yıl takip edildiği ramingham Kalp Çalışması verilerine göre yapay tatlandırılmış içecek tüketenler arasında, inme (beyin felci) ve demans oluşma riskinin yüksek olduğu gözlenmiştir (demansın en sık görülen formu Alzheimer Hastalığı’dır). Çalışmaya katılan kişilerin %50 ’sinden fazlası haftada en az 1 kez, %20 ’si her gün yapay tatlandırıcılı içecekler tüketmekteydi. Amerika’da bu çalışma oldukça ilgi çekmiş, hatta bazı sitelerde yapay tatlandırılmış içecekler inme ve demans riskini 3 kat arttırıyor, şeklinde açıklamalar olmuştur. Son 30 yılda yapay tatlandırılmış içeceklerin oranının attığını düşündüğümüzde bu çalışma sonuçları oldukça önem taşımaktadır.

• Şeker otu Stevia nedir? Doğal veya yapay tatlandırıcılar, sağlıklı bir alternatif midir?
• Yapay tatlandırıcı aspartam kanser yapar mı?
• Yapay tatlandırıcı Asesülfam potasyum nedir ve sağlığa zararlı mıdır?

Ancak bu çalışmanın bazı zayıf yönleri bulunmaktadır. Çalışmada yapay tatlandırılmış içecek tüketenlerin arasındaki diyabetiklerin sayısı oldukça fazla olduğundan, bu da sonucu etkilemiştir. Çünkü diyabet hastalığı olanların demans ve inme riskinin diyabetik olmayanlara göre fazla olduğu zaten bilinmektedir. Dolayısıyla açıklanan sonuçların diyabet haricinde artan inme ve demans riskinin ne kadar olduğunu tam olarak açıklayamamıştır.

Ayrıca bu gözlemsel bir çalışmadır. Yapay tatlandırıcıların bağırsak, pankreasın insülin üreten beta hücreleri, kas, yağ dokusu ve beyinde olan reseptörler üzerinden metabolik fonksiyonları olumsuz etkileyebileceğine dair kanıtlar bulunmaktadır. O nedenle bu çalışma sonuçlarına dikkat çekilmesi açısından yine de değerlidir.

Yapay Tatlandırıcıları Kullanan (Veya Kullandığının Farkında Olmayan) Bizler Bu Çalışmadan ne Sonuç Çıkarmalıyız?

Farkında olmak önemlidir. En azından bundan sonra yapay tatlandırıcıların birçok gıda ve içeceklerde olduğunu fark etmeliyiz. Yapay tatlandırılmış içecekleri ve paketlenmiş gıdaları tüketirken etiketi okuyup, içeriğine daha çok dikkat edebiliriz. Mutlaka, tatlandırılmış ürün tüketimini mümkün olduğunca sınırlandırılmalıyız. Çünkü artık bu ürünler daha önce düşündüğümüz gibi zararsız olmayabilir. Bu uyarı diyabetik hastalar için de geçerlidir ancak tabi ki diyabetiklerin kan şekerine etkileri nedeniyle şekerli bir içecek yerine yapay tatlandırılmış içecekleri kullanmaları önerilebilir. Ancak şekeri ve yapay olarak tatlandırılmış ürünleri tüketmek yerine vücudumuz için gerekli olan doğal suyu bolca içmek her zaman en doğru seçenek olacaktır.

• Şeker yerine tatlandırıcı kullanmak zayıflamaya yardımcı mı?