Yaşam Süresi Üzerine Olumsuz Etkili Gıdalar
Neredeyse hergün hangi besinlerin daha sağlıklı olduğu hakkında onlarca bilgi paylaşılıyor. Örneğin balık ve tahılların besin değerlerinin özellikleri bakımından yaşam süresini uzattığı artık biliniyor. Şifalı (?) otların sayısı ise her geçen gün artıyor. Buna karşın, sağlığımızı tehdit eden ve yaşam süresini kısaltabilen gıdalar hakkında bilgiler daha az karşımıza çıkmakta. Bu konuda dikkat çeken çalışmaların sonuçlarını sizler için özetledik; işlenmiş etler, kahve ve yüksek kalorili yiyecekler, yaşam sürelerine olumsuz etkili bu gıdaların başında gelmekte.
İşlenmiş Etler
Sandviçlerin, mezelerin, fast-foodların vazgeçilmezi gibi görünen salam, sosis, sucuk, pastırma gibi işlenmiş etler, sağlık üzerinde oldukça olumsuz etkilere sahiptir. Amerikan Kanser Araştırmaları Enstitüsü, işlenmiş eti; tütsüleme veya tuzlama gibi koruma yöntemleriyle ve kimyasal koruyucuların eklenmesi şeklinde tanımlar. Bu işlenmiş etler; pastırma, jambon, sosis ve şarküteri etleri içerir. Yapılan pek çok farklı araştırmalar düzenli olarak tüketilen işlenmiş kırmızı etin kolorektal kanser riskini, kansere bağlı ölüm oranlarını ve kardiyovasküler hastalık riskini artırdığı sonucuna varmışlardır. Bu koşullar yaşam süresini tehdit edebilir. İşlenmiş et ürünlerinden taşıdığı bu riskler nedeniyle düzenli tüketilmemesi ve mümkün olduğunca azaltılması önerilir.
İlgili Konu:
Kahve
Dünya çapında önemli ölçüde insan günlük yaşamının önemli bir parçası olarak kahve içmekte. Ancak, kahve ile ilgili yapılan çalışmaların çelişkili sonuçları var. 43.000 yetişkinin günlük kahve tüketiminin sağlıkları üzerine etkisinin takip edildiği büyük çaplı çalışmalardan biri 2013 yılında Mayo Clinic tarafından yayımlanmıştır. Bu katılımcılar ortalama 17 yıl boyunca takip edilmiştir. Çalışmanın sonucunda 55 yaşın altındaki erkek ve kadınlarda yoğun kahve tüketimi ile yaşam kaybı oranları arasında bir ilişki bulunmuştur. Bu çalışmaya göre alternatif içeceklere kıyasla; günlük 4 bardaktan fazla kahve tüketen gençlerin, daha erken yaşamlarını kaybettikleri tespit edilmiştir.
Yüksek Kalorili Gıdalar
Şekerle tatlandırılmış yüksek kalorili gıdaların sağlığa zararları hemen herkesin hakim olduğu bir bilgidir. Şekerin tek başına bağımlılık yaptığı gösterilmemiştir, fakat “tatlı” gıdaların bir yeme bağımlılığı oluşturduğu bilinmektedir. Hatta hem şekerli hem yağlı gıdalar tat duyumuzu daha fazla uyarmaktadır (birçok geleneksel tatlımızda ikisinin birlikte olduğunu hatırlayınız). Yüksek kalorili gıdaların – özellikle günlük harcanandan daha fazla alınıyorsa – kilo alımına, obeziteye ve tip 2 diyabete neden olabileceği bilinmektedir. Fazla miktarda şekerle tatlandırılımış meyve suyu, konserve meyve, unlu mamuller, kekler, kahvaltı gevrekleri, makarna sosu ve ketçap gibi pek çok gıda yüksek kalori barındırır. Yapılan araştırmalar şeker tüketimi ve kalp-damar hastalığına bağlı yaşam kayıpları arasındaki ilişkiyi açıkça göstermektedir. Bu çalışmalara göre; günlük aldığınız kalori miktarınızda rafine şekerin yeri en fazla %10 olmalı. Gıdaların ne kadar şeker içerdiğini anlamanın ilk yolu olarak gıda içerik etiketlerini okuyabilirsiniz.
Canınız tatlı istediğinde şeker içeren gıdalar yerine; taze veya kuru meyve tüketmek, kahve alımını günlük bir veya iki fincanla sınırlamak, işlenmiş etlerden kaçınmak sağlıklı beslenme için doğru ve gerçekçi öneriler olarak karşımıza çıkmaktadır.
Özetle uzun ve sağlıklı yaşamanın sırrı ne yediğiniz değil, ne yemediğinizdir! Karşılanmamış enerji fazlalığı, yani tükettiğimizden daha fazla toplam kalori almak, günümüz dünyasının en büyük sorunlarından biridir. Kalorinin sadece şekerden geldiğini sanmak da başka bir yanılgıdır; yağlar ve proteinler de kalori kaynağıdır. Gıdalarda şifa aramayı bırakmalıyız; dünyanın farklı yerlerinde uzun yaşayan insanlar incelenmiş ve en önemli ortak özelliklerinin az yemek olduğu görülmüştür.
1. Véronique Bouvard, Dana Loomis, Kathryn Z Guyton.
Carcinogenicity of consumption of red and processed meat.
The Lancet Oncology, 26 Oct 2015
2. Liu J, Sui X, Lavie CJ, Hebert JR ve ark.
Association of Coffee Consumption With All-Cause and Cardiovascular Disease Mortality.
Mayo Clinic Proceedings. 2013
3. Yang Q, Zhang Z, Gregg EW ve ark.
Added sugar intake and cardiovascular diseases mortality among US adults.
JAMA Intern Med. 2014.