2023 Dünya Kanser Günü – Sorunun Farkına Varma ve Harekete Geçme Zamanı

Kanser Nedir?

Kanser, vücuttaki bir grup normal hücredeki değişikliklerin kontrolsüz, anormal büyümeye yol açarak tümör adı verilen bir yumru oluşturmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır; bu tümör oluşturma durumu, lösemi (kan kanseri) dışındaki tüm kanserler için geçerlidir (bakınız kanser nedir detaylı).

Tedavi edilmediği takdirde, tümörler büyüyebilir ve çevredeki normal dokuya veya kan dolaşımı ve lenfatik sistemler yoluyla vücudun diğer bölgelerine yayılabilir ve sindirim, sinir ve dolaşım sistemlerini etkileyebilir veya vücut fonksiyonlarını etkileyebilecek hormonlar salgılayabilir.

Kanser, başladığı hücre tipine göre sınıflandırılabilir. Beş ana tip vardır:

• Karsinom: Karsinomlar çevredeki dokuları ve organları istila edebilir ve lenf düğümlerine ve vücudun diğer bölgelerine metastaz yapabilir. Bu grupta en sık görülen kanser türleri meme, prostat, akciğer ve kolon kanserleridir.
• Sarkom: Kemik veya yumuşak dokunun bir tür habis (kötü huylu) tümörü. Sarkomun en yaygın formları leiomyosarkom, liposarkom ve osteosarkomdur.
• Lenfoma ve miyelom: Lenfoma, tüm vücutta dolaşan ve bu nedenle her yerde ortaya çıkabilen lenfatik sistemin bir kanseridir. Miyelom, enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olmak için antikorlar üreten bir tür beyaz kan hücresi olan plazma hücrelerinde başlar. Bu kanser, hücrenin etkili bir şekilde antikor üretme yeteneğini etkileyebilir.
• Lösemi : Lösemi, beyaz kan hücrelerinin ve kan hücrelerini oluşturan doku olan kemik iliğinin kanseridir. Birkaç alt türü vardır; yaygın olanları lenfositik lösemi ve kronik lenfositik lösemidir.
• Beyin ve omurilik kanserleri: Merkezi sinir sistemi kanserleri olarak bilinirler. Bazıları iyi huyluyken, diğerleri büyüyüp yayılabilir.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, son global istatistiklerin yayımlandığı 2020'de yaklaşık 20 milyon yeni vaka ve 10 milyon yaşam kaybı bildirildi. 2020'de en yaygın kanserler (yeni kanser vakaları açısından):

• Meme (2,26 milyon vaka);
• Akciğer (2,21 milyon vaka);
• Kolon ve rektum (1,93 milyon vaka);
• Prostat (1,41 milyon vaka);
• Deri (melanom dışı) (1,20 milyon vaka); ve
• Mide (1,09 milyon vaka).

2020'de kansere bağlı yaşam kayıplarının en yaygın nedenleri şunlardı:

• Akciğer (1.80 milyon);
• Kolon ve rektum (916 000);
• Karaciğer (830 000);
• Mide (769 000);
• Meme (685 000).

Her yıl yaklaşık 400.000 çocuk kansere yakalanmaktadır. En sık görülen kanserler ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Serviks (rahim ağzı) kanseri 23 ülkede en yaygın olanıdır.

Kanser Nedenleri?

Kanserlere bir dizi farklı faktör neden olabilir ve diğer birçok hastalıkta olduğu gibi çoğu kanser, bir dizi farklı nedensel faktöre maruz kalmanın sonucudur.

Değiştirilebilir risk faktörleri şunları içerir:

• Alkol;
• Fazla kilolu veya obez olmak;
• Diyet ve beslenme;
• Fiziksel aktivite;
• Tütün;
• İyonlaştırıcı radyasyon;
• İş yeri tehlikeleri;

Değiştirilemeyen risk faktörleri şunları içerir:

• Yaş;
• Kansere neden olan maddeler (doğal karsinojenler, örneğin radon ve arsenik);
• Genetik;
• Bağışıklık sistemi.

Kanserin Belirtileri Nelerdir?

Pek çok farklı kanser türünün belirtileri değişkendir ve hastalığın bulunduğu yere bağlıdır. Bununla birlikte, aşağıdakiler de dahil olmak üzere, dikkat edilmesi gereken bazı önemli belirti ve şikayetler vardır:

• Ele gelen olağandışı kitleler veya şişlik;
• Öksürme, nefes darlığı veya yutma güçlüğü;
• Bağırsak alışkanlığındaki değişiklikler;
• Beklenmeyen kanama;
• Açıklanamayan kilo kaybı;
• Aşırı yorgunluk;
• Ağrı;
• Yeni ben veya mevcut bir bende değişiklikler;
• İdrara çıkma ile ilgili sorunlar;
• Olağandışı meme değişiklikleri;
• İştah kaybı ve istemsiz kilo kaybı;
• İyileşmeyen bir yara veya ülser;
• Mide ekşimesi veya hazımsızlık;
• Ağır gece terlemeleri.

3 Yıllık Kampanya

Dünya Kanser Günü 2022-2024 teması: Tedavi Açığını Kapatın

Dünya Kanser Günü, bir günden daha fazlasını ifade eder. Bu 3 yıllık kampanya, kanser alanındaki gelişmelere ilham vermek için inşa edildi. Bu nedenle, küresel farkındalık ve sonuç olarak daha fazla etki oluşturmak, daha fazla katılım ve fırsat elde etmek için çok yıllı bir kampanya başlatıldı.

2022 Sloganı: Sorunun farkına varmak

"Tedavi ve sağlık hizmeti açığını kapatın" kampanyasının ilk yılı, tüm dünyada kanser bakımındaki eşitsizlikleri anlamak ve tanımakla ilgiliydi. Açık fikirli olmak, varsayımlara meydan okumak ve somut gerçeklere bakmakla ilgilidir:

• Kanser bakımındaki adaletsizlik hayatlara mal olur.
• Kanser tedavisi arayan insanlar her fırsatta engellere çarpıyor.
• Gelir, eğitim, konum ve etnik köken, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, engellilik ve yaşam tarzına dayalı ayrımcılık, bakımı olumsuz etkileyebilecek faktörlerden sadece birkaçıdır.
• Bu eksiklikler, siz ve sevdikleriniz dahil herkesi etkiler.
• Bu engeller taştan yapılma değildir. Değiştirilebilirler.

2023 Sloganı: Sesimizi birleştirmek ve harekete geçmek

Kampanya devam ederken, gerçek dünyadaki ilerlemeyi birçok biçimde kutlayacak ve bu ivmenin adalet mücadelemizi körüklemesine izin vereceğiz.

"Haberi yaymaktan daha fazlasını yapacağız - çatılardan haykıracağız. Daha güçlü ittifaklar ve yenilikçi işbirlikleri kuracağız.”

Kampanyanın eylemleri sayısız şekilde olabilir: örneğin komşuların bir mahalle sakinini kanser merkezine götürmesinden, devlet okullarında sağlıklı ve uygun fiyatlı yiyecek seçeneklerinin sunulmasını sağlamaya kadar.

2024 Sloganı: Birlikte kural koyuculara meydan okuyoruz

Kampanyanın son yılı, dikkatleri daha yüksek bir seviyeye çekmekle ilgili. Adaletsizliğin temellerini sarsmayı amaçlayan liderlerin katılımını sağlayacak sesleri yükseltecek ve kalıcı değişimi zorlamak için tam donanımlı, ömür boyu sürecek savunucular haline gelecek.

"Birlikte, liderlerimizin kansere öncelik verme, eşitsizlikle yüzleşmek için tasarlanmış yenilikçi stratejiler yaratma ve adil ve kansersiz bir dünya elde etmek için kaynaklarımıza yatırım yapma taahhüdü talep ettiğimizi bilmelerini sağlayacağız."